Vì Sao Hậu Covid Bị Khó Thở? Điều Trị Thế Nào Hiệu Quả?

Nguyên nhân hậu Covid bị khó thở

Những bất thường bên trong phổi của bệnh nhân mắc Covid-19 kéo dài đã được các nhà nghiên cứu xác định. Nghiên cứu được tiến hành với 36 bệnh nhân, kết quả cho thấy Covid-19 có khả năng khiến phổi bị tổn thương vi thể. Mà những tổn thương này không thể phát hiện được bằng các phương pháp xét nghiệm thông thường. 

Đây cũng là nghiên cứu đầu tiên cho thấy trường hợp hậu Covid bị khó thở có thể xuất phát từ việc phổi chịu tổn thương. Virus đã tạo ra những bất thường dai dẳng bên trong hệ mạch và cấu trúc vi mô của phổi, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi Carbon Dioxide và Oxy. Các tổn thương phổi hay gặp nhất là viêm phổi tổ chức, xơ hóa phổi, khí phế thũng, dày vách liên tiểu thùy,… Vậy triệu chứng hậu Covid bị khó thở diễn ra như thế nào?

Triệu chứng hậu Covid bị khó thở diễn ra như thế nào?

Ngay cả khi đã xét nghiệm Covid âm tính, nhưng triệu chứng khó thở vẫn có thể kéo dài. Tình trạng này được mô tả cơ bản như sau:

• Cảm thấy cơ thể nhận không khí chưa đủ.
• Cảm thấy khó thở hoặc chóng mặt.
• Phần thân trên có cảm giác nặng nề, cần xoa lồng ngực để dễ thở.
• Trong quá trình hoạt động phải thường xuyên dừng lại để việc thở diễn ra dễ dàng.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Bạn hãy gọi đến tổng đài cấp cứu 115 hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu đột ngột bị hụt hơi, cảm thấy khó nói, tức ngực.

Dấu hiệu phải đi cấp cứu ngay:

• Xuất hiện cơn đau tức ngực hậu Covid.
• Cơn đau nhói ngực lan đến cổ, hàm, lưng, cánh tay.
• Có thể bị đau nhói tim.

Bạn phải đến gặp bác sĩ thăm khám ngay nếu gặp những triệu chứng sau:

• Thở khò khè.
• Đau ngực, cảm thấy khó chịu.
• Nuốt sặc, ho, cổ họng căng cứng.
• Ngay cả khi đang nghỉ ngơi hoặc hoạt động nhẹ nhàng cũng cảm thấy khó thở. 
• Xuất hiện cơn khó thở vào ban đêm hoặc lúc ngủ.
• Phải đứng lên mới thở được.
• Khi nói chuyện cảm thấy khó thở.
• Nghẹt thở khi ăn uống.
• Hít vào cảm thấy khó thở.

Hậu Covid bị khó thở nên làm gì?

Hậu Covid bị khó thở khiến bạn căng thẳng, lo lắng. Điều này có thể làm triệu chứng khó thở thêm nặng. Để cải thiện sức khỏe, bạn hãy tuân thủ theo những hướng dẫn dưới đây:

• Tập thở bằng cách hít sâu và chậm rãi thở ra.
• Thở mím môi.
• Xịt thông mũi hoặc hít hơi nước nóng để đường thở thông thoáng hơn.
• Lựa chọn tư thế ngồi sao cho thoải mái.
• Có thể cải thiện cảm giác khó thở khi quạt không khí qua mặt và mũi bằng quạt cầm tay. 
• Uống trà gừng cũng giúp bạn cải thiện triệu chứng khó thở. Bạn hãy thái vài lát gừng tươi cho vào 2 cốc nước sôi. Đậy kín nắp trong khoảng 10 phút, cho thêm mật ong và chanh vào là có thể uống. 
• Tránh hoạt động liên tục. Hạn chế khom lưng, gập người như khiêng đồ nặng, bốc vác. Bạn nên dành thời gian nghỉ ngơi thường xuyên khi hoạt động.
• Trang bị máy đo áp độ bão hòa Oxy trong máu ngoại biên (SpO2).
• Tránh làm việc quá sức. Nếu cảm thấy mệt bạn nên nhờ người khác giúp đỡ.
• Hãy tập thể dục nhẹ nhàng bằng cách đi bộ chậm. Khi nào khỏe hơn bạn có thể chạy bộ. Nếu bản thân cảm thấy tức ngực khó thở hậu Covid thì không nên tập chạy.
• Hãy tập thở thông qua những động tác đơn giản như thiền.
• Thở bụng thư giãn: Khi bạn cảm thấy khó thở sau khi hoạt động, thực hiện kỹ thuật thở này sẽ rất hữu ích. Nếu bạn đang hoảng loạn, lo lắng thì thở bụng thư giãn sẽ giúp tinh thần thoải mái hơn.

Phương pháp chẩn đoán tình trạng hậu Covid bị khó thở, hụt hơi

Hiện nay có nhiều phương pháp để chẩn đoán nguyên nhân hậu Covid bị khó thở, ví dụ như siêu âm màng phổi, kiểm tra CT – Scan, chụp X-quang, đo hô hấp ký,… 

 Đo hô hấp ký

Đây là kỹ thuật thường quy trong chẩn đoán và đánh giá mức độ của các bệnh lý về đường hô hấp. Trong quá trình đo chức năng hô hấp, bác sĩ sẽ dùng máy đo dòng khí khi hít vào, thở ra để tính toán nhiều loại chỉ số chức năng phổi quan trọng.

Kỹ thuật này còn hỗ trợ đánh giá hai hội chứng rối loạn không khí ở bệnh nhân là hạn chế và tắc nghẽn. Mục đích của việc đo chức năng hô hấp là biết được thông tin về lưu lượng không khí đang lưu thông bên trong phổi và phế quản bệnh nhân. Đồng thời giúp bác sĩ đánh giá tình trạng giãn phế quản và mức độ tắc nghẽn.

 Chụp X-quang lồng ngực

Hình ảnh chụp X-quang phổi đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, chẩn đoán, đánh giá mức độ nặng nhẹ của các biến chứng hô hấp và theo dõi khả năng đáp ứng điều trị. Đối tượng đang nhiễm hoặc đã khỏi Covid có triệu chứng khó thở sẽ được bác sĩ chỉ định chụp X-quang phổi để phát hiện các dấu hiệu: 

• Đám mờ, nốt mờ, kính mờ hình tròn đa ổ.
• Đông đặc nhu mô phổi tại vùng ngoại vi đa ổ.
• Tràn dịch màng phổi.
• Đông đặc khu trú thùy phổi.
• Mờ tổ chức kẽ quanh rốn phổi.
• Xẹp phổi.
• Dày vách liên tiểu thùy, dày thành phế quản.

 Chụp CT – Scan ngực

Phương pháp này giúp phát hiệu dấu hiệu giãn phế quản, dày vách bên trong tiểu thùy, dày vách liên tiểu thùy,… Tuy nhiên, tình trạng này thường ít khi gặp, chủ yếu xuất hiện trong giai đoạn muộn. Bên cạnh đó, tràn khí màng phổi, tràn dịch màng tim, màng phổi,… cũng là các dấu hiệu ít gặp, đa phần xuất hiện ở giai đoạn bệnh tiến triển. Ngoài ra, chụp CT – Scan ngực còn phát hiện ra các biểu hiện bệnh lý khác như:

• Tổn thương dạng kính mờ lan tỏa.
• Dấu hiệu giãn mạch máu.
• Dấu hiệu đá lát.
• Giãn phế quản do co kéo.

Phương pháp điều trị

Hậu Covid bị khó thở xuất phát từ những tổn thương ở phổi như sẹo, kín mờ, xơ hóa, đông đặc,… Bệnh nhân mắc Covid nặng, phải thở Oxy có nguy cơ bị khó thở cao hơn. Bác sĩ sẽ căn cứ vào triệu chứng hụt hơi, khó thở của người bệnh, kết quả CT – Scan, chụp X-quang phổi để đưa ra phương hướng chữa trị:

 Tập vật lý trị liệu

Phương pháp này hỗ trợ tăng cường dung dịch phổi cho những F0 đã khỏi bệnh nhưng xuất hiện di chứng tại phổi như xơ hóa, hẹp phổi,… Bệnh nhân cần thực hiện các động tác hít thở mở rộng khoang ngực. Bên cạnh đó, bạn có thể áp dụng thêm các bài tập hỗ trợ khác như: Squat, chèo thuyền, hít xà, hít đất,…

 Tập vật lý trị liệu hô hấp

Phương pháp này cải thiện chức năng hô hấp hiệu quả thông qua các thao tác cơ học từ bên ngoài. Đó là kỹ thuật rung, dẫn lưu tư thế và vỗ lồng ngực để tăng cường quá trình huy động cũng như giải phóng các chất bài tiết bên trong đường thở. 

Phương pháp này được bác sĩ chỉ định cho trường hợp có phản xạ ho nhưng không đủ khả năng làm sạch các chất tiết dai, dày với số lượng nhiều và bám chặt vào đường thở. Vật lý trị liệu hô hấp thường dành cho bệnh nhân bị xơ phổi, rối loạn thần kinh cơ, áp xe phổi, giãn phế quản, viêm ở vùng phổi phụ thuộc. 

 Dùng thuốc điều trị triệu chứng

F0 sau khi khỏi Covid dễ đối mặt với bệnh viêm phổi tái nhiễm, mãn tính hoặc viêm phế quản vì phổi đã bị virus tấn công. Bác sĩ có thể kê cho bạn một số loại thuốc như Erythromycin, Clarithromycin, Azithromycin,… Một vài trường hợp cần dùng thuốc kháng sinh mạnh hơn nếu kèm thêm các bệnh nội khoa khác như tiểu đường, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD),…

 Hồi sức

Nếu di chứng hậu Covid diễn biến nặng như suy hô hấp cấp, nhiễm trùng phổi,… thì nhất định phải nhập viện chữa trị ở phòng hồi sức tích cực. Các bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi, tiến hành điều trị tình trạng nhiễm trùng và hỗ trợ bệnh nhân hồi sức. Trường hợp nhiễm trùng nặng tạo ra nhiều áp xe phải áp dụng phương pháp dẫn lưu màng phổi. Nếu nghiêm trọng hơn có thể phải phẫu thuật mở khoang màng phổi để làm sạch và bóc tách toàn bộ ổ áp xe. Trên thế giới cũng đã ghi nhận nhiều trường hợp nặng phải ghép phổi, lọc máu,…