Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Văn Hòa | Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng Tư 7, 2022
Tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid ngày càng diễn ra phổ biến, ảnh hưởng lớn đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, ngay khi có triệu chứng, bệnh nhân cần nhanh chóng đến cơ sở y tế thăm khám để tìm ra phương pháp chữa trị phù hợp. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về bệnh lo âu hậu Covid và cách điều trị trong bài viết này nhé!
Mục Lục Bài Viết
Lo âu được xem là một trong những triệu chứng kéo dài hơn của hội chứng PCS (Post-Covid Syndrome). Ước tính có khoảng 23 – 26% người bệnh sau khi khỏi Covid bị rối loạn lo âu, nhất là chị em phụ nữ. Lo âu hậu Covid có những triệu chứng trùng lặp với các rối loạn sau: Rối loạn stress sau chấn thương (PTSD), rối loạn ám ảnh – cưỡng bức (OCD), rối loạn lo âu lan tỏa (GAD), cơn hoảng sợ kích phát.
Một báo cáo tại Nhật Bản gần đây cho biết, tần suất xuất hiện triệu chứng trầm cảm tăng lên 2 – 9 lần so với thời điểm trước đại dịch. Một nghiên cứu khác tại Ba Lan cũng chỉ ra rằng, trong đợt dịch Covid thứ hai này có khoảng 20% người dân bị rối loạn lo âu.
Rối loạn tâm thần hậu Covid thật sự đang trở thành tình trạng phổ biến tại nhiều quốc gia. Nghiên cứu khác trên 413.148 người Anh, trong đó có 26.998 trường hợp dương tính với Covid-19, thông qua các câu hỏi xác định lo âu và trầm cảm.
Kết quả cho thấy 26,4% người tham gia đáp ứng những tiêu chí về trầm cảm và lo âu lan tỏa. Tình trạng trầm cảm và lo âu xuất hiện nhiều hơn ở người từng dương tính với Covid (30,4%) so với đối tượng âm tính (26,1%). Mối liên quan giữa triệu chứng trầm cảm, lo âu và việc nhiễm Covid mạnh hơn ở các trường hợp dương tính gần đây (<30 ngày) so với những đối tượng từng bị lây bệnh trước đó (>120 ngày).
Không có nguyên nhân chủ yếu nào gây ra tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid. Một số nguyên nhân có thể kể đến là:
Vài nghiên cứu trong năm 2021 đã chỉ ra mối tương quan của các triệu chứng nhiễm Covid và những biểu hiện lo âu. Triệu chứng nhiễm Covid diễn ra càng tồi tệ thì tình trạng rối loạn lo âu hậu Covid càng nghiêm trọng.
Các triệu chứng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid gồm có:
Độ dài của lo âu: Sau khi khỏi Covid-19, các triệu chứng lo âu có thể kéo dài trong vài tháng. Một nghiên cứu vào năm 2021 cho thấy, có 25% người bệnh sau khi khỏi Covid xuất hiện triệu chứng lo âu kéo dài tối thiểu 3 tháng. Một nghiên cứu khác trong năm 2021 thực hiện trên 1.200 người bệnh cho thấy 7 tháng sau khi khỏi Covid các triệu chứng lo âu vẫn còn xuất hiện.
Ngoài ra, những nghiên cứu khác vào năm 2021 cũng chỉ ra rằng, theo thời gian các triệu chứng lo âu có thể trở nên xấu đi. Do đó bệnh nhân nên đến chuyên khoa tâm thần thăm khám càng sớm càng tốt khi có những triệu chứng rối loạn lo âu hậu Covid.
Tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid không nên kéo dài lâu. Khi đã xác định được bệnh cần nhanh chóng áp dụng các phương pháp điều trị, điển hình như:
Triệu chứng lo âu do Covid sẽ ảnh hưởng nhiều hơn đến những đối tượng không có kỹ năng đối phó với tình huống khó khăn. Liệu pháp nhận thức – hành vi sẽ cho phép người bệnh phát triển các chiến lược để thiết lập lại những mối quan hệ và gia tăng khả năng chịu đựng. Thực hiện liệu pháp này đều đặn 2 lần/tuần kết hợp cùng những bài tập thở sâu sẽ giúp bệnh nhân cải thiện triệu chứng lo âu hậu Covid. Vậy vai trò của liệu pháp tâm lý trong việc điều trị tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid là gì?
Một số liệu pháp tâm lý như nhận thức và hành vi có thể cải thiện tình trạng lo lắng về thảm họa, làm giảm lo âu cũng như các triệu chứng cơ thể của lo âu,… Những biện pháp khác giúp kiểm soát hành vi lo âu như tập thở, thư giãn,… cũng phần nào mang đến kết quả. Kết hợp liệu pháp hành vi đơn độc và nhận thức đơn độc sẽ làm nâng cao hiệu quả điều trị. Số người bệnh từ bỏ điều trị cũng ít hơn.
Những liệu pháp tâm lý mang đến hiệu quả cao đối với tình trạng rối loạn lo âu là định hướng tâm lý, hỗ trợ và hành vi. Trong khi liệu pháp nhận thức sẽ giúp giải quyết các nhận thức méo mó của người bệnh và cách tiếp cận hành vi để hỗ trợ điều trị triệu chứng cơ thể. Những kỹ thuật chính được áp dụng trong phương pháp này là phản hồi sinh học và thư giãn.
Liệu pháp phản hồi sinh học là kỹ thuật bổ sung và thay thế trong y học, nhằm mục đích kiểm soát chức năng của cơ thể thông qua việc sử dụng tâm trí. Vài dữ liệu sơ bộ cho thấy sự kết hợp giữa liệu pháp hành vi và nhận thức có hiệu quả hơn việc sử dụng một kỹ thuật.
Liệu pháp định hướng tâm lý chú trọng vào việc phát hiện ra các điểm mạnh và yếu của bản ngã. Từ đó đề ra phương pháp đối phó hiệu quả với triệu chứng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid. Hầu hết các triệu chứng lo âu của bệnh nhân sẽ thuyên giảm rõ rệt khi được trao cơ hội thảo luận những khó khăn họ đang gặp phải với bác sĩ.
Nếu bác sĩ nhận ra những tình huống bên ngoài khiến bệnh nhân lo lắng, có thể sẽ đề nghị phương pháp thay đổi môi trường. Điều này sẽ làm giảm tình trạng căng thẳng, áp lực hiệu quả. Khi triệu chứng giảm đi, bệnh nhân sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong các mối quan hệ xã hội và công việc, có được sự hài lòng về chất lượng cuộc sống.
Bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân dùng thuốc chống lại tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid trong một khoảng thời gian ngắn, ví dụ như:
Các thuốc an thần mới
Olanzapin và Quetiapin liều thấp mang đến công dụng chống lại triệu chứng lo âu. Quetiapin có khả năng điều trị tình trạng lo âu lan tỏa hữu hiệu ngay cả khi chỉ dùng liều thấp. Hiệu quả xuất hiện ngay trong tuần đầu chữa trị và cơ thể thường dung nạp thuốc tốt. Liều dùng thường được chỉ định là uống 1 lần vào buổi tối.
Thuốc bình thần
Benzodiazepin thường được chỉ định khi người bệnh cảm thấy rất lo lắng. Chỉ nên điều trị kéo dài Benzodiazepin trong 2 – 6 tuần. Sau đó giảm dần thuốc trong khoảng 1 – 2 tuần tiếp theo rồi ngưng lại để tránh gặp hội chứng cai thuốc.
Các loại thuốc Benzodiazepin mang đến hiệu quả tối ưu sau 4 tuần là Bromazepam, Clonazepam hoặc Diazepam. Tofisopam chỉ có công dụng chống lo âu, hạn chế gây buồn ngủ, không sở hữu tác dụng chống lại tình trạng co giật và giãn cơ đáng kể. Loại thuốc này cũng không tác động đến trí tuệ và tâm thần vận động.
Thuốc chống trầm cảm SSRI
Bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc. Hãy đến cơ sở y tế thăm khám để bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Trường hợp gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc, bạn hãy thông báo ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời. Tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid nên được chữa trị sớm nhất có thể.
Khuyến khích người bệnh tập thư giãn mỗi ngày để làm giảm các triệu chứng cơ thể do căng thẳng, lo âu gây ra.
Khuyến khích người bệnh tham gia vào các hình thức giải trí, vui chơi, luyện tập thể thao và thực hiện những hoạt động từng có ý nghĩa trợ giúp trong quá khứ.
Xác định và đối phó với nỗi buồn được khuếch đại có khả năng làm giảm các triệu chứng lo âu: Xác định những mối lo âu có ý nghĩa bi quan hoặc bị khuếch đại và thảo luận phương pháp đối đầu với nỗi sợ bị cường điệu mỗi khi chúng xuất hiện.
Những phương pháp giải quyết vấn đề có cấu trúc sẽ giúp người bệnh chế ngự stress, vượt qua tình huống khó khăn trong cuộc sống. Những yếu tố đó góp phần gây ra tình trạng lo âu:
Bệnh nhân nên dành thời gian tập thể dục điều độ để cải thiện tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid.
Xem video bên dưới để tìm hiểu thêm những thông tin hữu ích về khám sức khỏe hậu Covid:
Tóm lại, tình trạng lo âu, rối loạn tâm thần hậu Covid nên được chẩn đoán và điều trị sớm. Vì kéo dài quá lâu sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Để được tư vấn thêm về dịch vụ khám hậu Covid tại Đa khoa Phương Nam, bạn vui lòng liên hệ Hotline 0868 666 968 hoặc 1900 633 698 nhé!
Đa khoa Phương Nam I Thương hiệu thăm khám và chữa bệnh uy tín, chất lượng với đội ngũ và kiến thức y khoa hiện đại, cơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến. Vì cuộc sống là vô giá, chúng tôi đề cao triết lý “đón mừng cuộc sống”, đồng hành cùng với gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân
Hotline
