Bệnh Teo Não Tuổi Già Và Những Kiến Thức Quan Trọng Cần Biết

Bệnh teo não ở người cao tuổi

Teo não là bệnh lý xảy ra ở hệ thần kinh trung ương. Bệnh có liên quan đến mối liên kết giữa các tế bào trong hệ thần kinh hoặc hội chứng mất dần tế bào não. Hiện tượng này làm giảm khối lượng và kích thước não bộ. Teo não tuổi già xảy ra do sự lão hóa tự nhiên hoặc gặp phải chấn thương bệnh lý ảnh hưởng đến hệ thần kinh. 

Khả năng truyền dẫn và xử lý thông tin của bệnh nhân bị teo não tuổi già sẽ sai lệch hoặc gián đoạn. Từ đó khiến họ gặp tình trạng rối loạn nhiều chức năng trong cuộc sống thường ngày. Ví dụ như rối loạn nhận thức, hành vi, khó khăn khi đi lại, ăn uống, nói chuyện,… 

Nguyên nhân dẫn tới bệnh teo não ở người già

Bệnh teo não tuổi già xuất phát từ những nguyên nhân chính:

• Tình trạng lão hóa tự nhiên: Người từ 55 tuổi trở lên là đối tượng thường mắc bệnh, theo cấp độ nặng nhẹ khác nhau. Các tế bào thần kinh sẽ yếu dần, suy giảm chức năng hoạt động, thoái hóa khi bước vào giai đoạn lão hóa. Ở giai đoạn đầu, người bệnh sẽ gặp một số khó khăn trong việc giao tiếp, đi lại hoặc hay quên. Khi bệnh teo não chuyển nặng sẽ khiến trí tuệ sa sút, thậm chí dẫn đến tình trạng liệt hoàn toàn.
• Chấn thương vùng não: Chấn thương nghiêm trọng ở vùng đầu hoặc các biến chứng liên quan đến hệ thần kinh như đột quỵ, tăng huyết áp, nhồi máu não, Parkinson, động kinh, Alzheimer,… là những nguyên nhân phổ biến có thể gây teo não ở người già.

Ngoài ra, bệnh teo não tuổi già cũng liên quan đến yếu tố di truyền, chế độ dinh dưỡng thiếu hụt hay hoạt động sinh hoạt không lành mạnh. Đặc biệt người thường dùng chất kích thích, rượu bia và không bổ sung dưỡng chất cho não như Axit Folic, Vitamin B12 sẽ có nguy cơ bị teo não cao hơn.

Dấu hiệu của bệnh teo não tuổi già

Dưới đây là một số dấu hiệu của bệnh teo não tuổi già:

 Mất trí nhớ

Triệu chứng này thường xuất hiện đầu tiên và diễn ra phổ biến. Bệnh nhân dễ quên những việc vừa mới xảy ra. Thậm chí quên cả tên người thân trong nhà, các mối quan hệ, ngày tháng. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể quên cách đi vệ sinh cá nhân, ăn uống,… 

 Rối loạn nhận thức

Bệnh nhân sẽ mất dần khả năng định hướng thời gian và không gian. Không xác định được mình đang làm gì và ở đâu. Lâu dần, người bệnh teo não tuổi già cũng không biết cách sử dụng đồ vật đơn giản và gặp khó khăn trong việc tính toán. 

 Trầm cảm

Dấu hiệu này thường xuất hiện ở giai đoạn sớm. Bệnh nhân luôn cảm thấy lo âu, sợ hãi, có tinh thần không ổn định. Trầm cảm cũng khiến bị hoang tưởng và ảo giác.

 Rối loạn ngôn ngữ

Người bệnh gặp khó khăn khi tìm từ ngữ để diễn tả suy nghĩ và mong muốn của mình. Lâu dần bệnh nhân sẽ nói chuyện không trôi chảy, thấy khó phát âm, sau đó dần mất đi khả năng ngôn ngữ.

 Rối loạn phối hợp động tác

Bệnh nhân không để ý đến việc vệ sinh cá nhân hàng ngày như đánh răng, thay quần áo, tắm rửa. Người bệnh nặng thậm chí còn không thể tự vệ sinh cá nhân hay ăn uống, phải phụ thuộc vào người khác.

Những biến chứng của bệnh teo não tuổi già

Teo não tuổi già có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:

• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Ở giai đoạn sớm, hoạt động, sinh hoạt hàng ngày sẽ không bị tác động nghiêm trọng vì người bệnh vẫn có thể tự chăm sóc bản thân. Tuy nhiên, nếu bệnh diễn biến nặng, chất lượng cuộc sống sẽ bị ảnh hưởng. Bệnh nhân gần như không thể tự chăm sóc bản thân và quên cách thực hiện,…
• Gặp khó khăn trong việc ăn uống hoặc thường xuyên bị sặc sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc biến chứng viêm phổi do dị vật thức ăn đi vào đường hô hấp. 
• Bệnh nhân có thể phải nằm thường xuyên gây ra biến chứng viêm đường tiết niệu, viêm phổi, loét do tỳ đè,…
• Mất định hướng cơ thể và giảm khả năng vận động sẽ làm gia tăng nguy cơ gặp chấn thương. 

Biện pháp phòng ngừa nguy cơ teo não ở người cao tuổi

Với quy luật lão hóa tự nhiên, bệnh teo não ở người cao tuổi không thể chữa trị được. Tuy nhiên khi chưa đến giai đoạn mắc bệnh chúng ta có thể chủ động phòng chống. Áp dụng các biện pháp ngăn ngừa ngay từ khi còn trẻ sẽ hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa. Đến khi bị bệnh teo não tuổi già, bạn sẽ gặp triệu chứng nhẹ hơn, cải thiện được chất lượng cuộc sống. Cụ thể, chúng ta cần thực hiện hai biện pháp dưới đây:

 Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh

• Bạn nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng vào khẩu phần ăn hàng ngày. Đặc biệt là Omega-3, dưỡng chất này giúp duy trì kích thước, khối lượng của não bộ. Đồng thời thúc đẩy, kích thích não bộ hoạt động hiệu quả hơn.
• Hạn chế ăn thực phẩm đóng hộp và đồ ăn nhanh. Vì những món này có thể làm khả năng tư duy bị sa sút, dẫn đến chứng teo não tuổi già. 
• Không hút thuốc lá hay tiêu thụ quá nhiều rượu bia, chất kích thích cũng là phương pháp kéo dài tuổi thọ cho não.
• Tăng cường bổ sung thêm Vitamin E, C, Axit Folic,… vào khẩu phần ăn. Tuy nhiên, liều lượng cần bổ sung ở mỗi người sẽ có sự khác biệt. Do đó, bạn cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia, bác sĩ trước. 

 Chế độ sinh hoạt, vận động

• Hãy duy trì thói quen ngủ sớm, đủ giấc: Não sẽ được thư giãn và nghỉ ngơi khi bạn có một giấc ngủ sâu. Khả năng xử lý thông tin và tập trung sẽ bị giảm nếu bạn thường xuyên mất ngủ. Ngược lại, ngủ ngon và sâu giấc sẽ giúp bạn luôn cảm thấy thoải mái, dễ chịu, nhanh nhạy, tập trung tốt. 
• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày sẽ làm gia tăng sức mạnh liên kết giữa những tế bào thần kinh và các mô. Đồng thời hỗ trợ duy trì lượng máu lưu thông đến não. Đi bộ, yoga, đạp xe,… là những bài tập nhẹ nhàng phù hợp với nhiều lứa tuổi. 
• Bạn hãy chơi những trò chơi trí tuệ như nhìn hình đoán chữ, rubik, cờ vua, đánh cờ tướng,… để luyện tập cho não bộ thêm linh hoạt, khỏe mạnh.
• Đừng quên khám sức khỏe định kỳ để tầm soát những yếu tố nguy cơ có khả năng tác động đến chức năng của não. 
• Bạn cần hạn chế tối đa mọi sự căng thẳng trong công việc hàng ngày. Vì đây là yếu tố nguy cơ cao khiến não bộ mệt mỏi. Nếu căng thẳng thường xuyên sẽ làm suy giảm trí nhớ hoặc gây rối loạn chức năng não.

Lưu ý khi chăm sóc người bệnh teo não

Teo não vốn dĩ là bệnh lý không thể chữa khỏi, chỉ có thể can thiệp để làm giảm tốc độ phát triển. Tuy nhiên, theo thời gian, bệnh chuyển nặng sẽ gây ra nhiều biến chứng. Điển hình là bệnh nhân sẽ mất khả năng tự chăm sóc bản thân. Do đó, người nhà cần lưu ý một số vấn đề khi chăm sóc người bệnh teo não.

 Trường hợp bệnh nhân bị teo não ảnh hưởng đến khả năng vận động: 

• Đầu óc vẫn rất tỉnh táo, minh mẫn thì cần được chăm sóc chu đáo, tỉ mỉ và đảm bảo việc lưu thông hô hấp (đỡ người bệnh ngồi dậy, vỗ lưng, hỗ trợ hút, lau sạch đờm dãi nếu có).
• Phòng chống viêm đường tiết niệu: Hãy cho người bệnh uống đủ nước, hỗ trợ vệ sinh sạch sẽ sau khi đi tiểu. Đảm bảo vô trùng với các dụng cụ đưa vào đường tiểu (nếu phải đặt thông tiểu). 
• Phòng chống loét điểm tỳ: Nhất là ở các vùng 2 bên hông, lưng xương cùng,… Tiến hành xoa bóp mỗi ngày, tránh để bệnh nhân tỳ nén quá lâu một chỗ. Đồng thời xoa bột tan vào những vị trí có nguy cơ đe dọa loét. 
• Cung cấp đủ chất dinh dưỡng qua đường tiêu hóa, tiêm truyền. Hãy cho người bệnh dùng món dễ tiêu, hạn chế thức ăn có nhiều đường và chất béo, tăng cường bổ sung Omega-3, Vitamin,…

 Trường hợp bệnh nhân bị teo não ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ:

• Kích thích trí não bằng cách trò chuyện với bệnh nhân. Thường xuyên cho người bệnh xem ảnh gia đình, đi tới những địa điểm chứa nhiều kỷ niệm,…
• Tập thể dục, đi dạo trong công viên, ngủ đủ giấc, chơi với thú cưng, duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh,… cũng là cách xoa dịu hệ thần kinh hiệu quả, giúp tâm trí nhẹ nhàng, thanh thản. 

Teo não tuổi già có chữa được không?

Teo não là tình trạng mất đi các tế bào não. Bệnh lý này cũng xảy ra khi số lượng kết nối giữa các tế bào não bị mất. Hậu quả của các tổn thương khiến chức năng nhận thức của bệnh nhân kém hơn. Có hai loại teo não chính là:

• Teo khu trú (ở các vùng não cụ thể).
• Teo não tổng thể (trên toàn bộ não).

Teo não có thể xuất hiện do quá trình lão hóa tự nhiên. Những nguyên nhân khác phải kể đến là đột quỵ, chấn thương, tổn thương sọ não, bệnh lý thần kinh, viêm não, HIV, đa xơ cứng, bại não, sa sút trí tuệ, não mô cầu,…

Tùy thuộc vào nguyên nhân, vị trí, mức độ, bác sĩ sẽ lựa chọn cách chữa trị bệnh teo não tuổi già phù hợp. Bên cạnh thuốc do bác sĩ chỉ định, có thể áp dụng thêm những phương pháp hỗ trợ khác như: Tăng cường hoạt động văn hóa, tập thể dục, dùng liệu pháp kích thích nhận thức, giữ vệ sinh thân thể, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng qua chế độ ăn, điều trị bệnh mạn tính,…