Viêm Đa Hệ Thống Ở Trẻ Sau Mắc Covid-19 [Bố Mẹ Cần Biết]

Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ sau mắc Covid-19

Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ sau mắc Covid-19 (MIS-C) được xác định lần đầu vào tháng 4 năm 2020. Đây là một hội chứng viêm toàn thân có liên quan đến việc bị nhiễm virus SARS-CoV-2. Lúc này, các bộ phận của cơ thể có khả năng bị viêm như hệ tiêu hóa, mắt, da, não, thận, phổi, tim.

Cơ chế của hội chứng này cho đến nay vẫn chưa được tìm hiểu rõ. Các biểu hiện liên quan đến thần kinh và tim mạch xuất hiện phổ biến ở thanh thiếu niên nhiều hơn trẻ nhỏ. Ước tính khoảng 50% bệnh nhân bị viêm đa hệ thống phải đối mặt với tình trạng sốc và hạ huyết áp do giãn mạch, tăng đáp ứng viêm hoặc tổn thương cơ tim. Trẻ nhỏ có khả năng phải nhập viện và được chăm sóc đặc biệt. Vậy trẻ ở độ tuổi nào dễ mắc MIS-C?

Trẻ ở lứa tuổi nào dễ mắc MIS-C?

Tại Mỹ, ước tính khoảng 3.000 – 4.000 trẻ dương tính với SARS-CoV-2 sẽ có 1 trường hợp bị MIS-C sau đó. Hiện nay, tỷ lệ viêm đa hệ thống ở trẻ sau mắc Covid-19 tại Việt Nam và các quốc gia châu Á vẫn chưa được thống kê. Tuy nhiên theo dự đoán, tỷ lệ này sẽ thấp hơn ở những nước Âu – Mỹ.

Độ tuổi trung bình ở trẻ bị MIS-C là từ 8 – 9 tuổi. Hơn nửa trong số đó lớn hơn 5 tuổi. Bệnh cũng có thể xuất hiện ở tuổi nhũ nhi và thanh niên. Chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ ra dấu hiệu nhận biết một trẻ đang nhiễm Covid sẽ mắc MIS-C sau đó. Tuy nhiên có nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ chưa tiêm vaccine sẽ dễ bị MIS-C hơn trẻ đã chủng ngừa Covid. 

Những biểu hiện của viêm đa hệ thống hậu Covid-19 ở trẻ em

Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ sau mắc Covid-19 xảy ra chủ yếu trong khoảng thời gian từ 2 – 6 tuần khi đã âm tính với SARS-CoV-2. Theo WHO, MIS-C được chẩn đoán thông qua một số dấu hiệu dưới đây:

Sốt ≥ 3 ngày (trên 38,5 độ C).

Trẻ xuất hiện 2 trong các dấu hiệu sau:

• Xung huyết giác mạc, ban đỏ hoặc phù nề niêm mạc miệng, chân, tay. 
• Sốc hoặc hạ huyết áp: Da nhợt nhạt, mệt mỏi.
• Viêm mạch vành tăng proBNP, Troponin, viêm màng ngoài tim, tổn thương màng tim, suy giảm chức năng tim.
• Rối loạn đông máu (chỉ số APTT, PT, D-dimer cao).
• Rối loạn tiêu hóa cấp tính: Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn.

Tăng các chỉ số viêm khi xét nghiệm máu (Procalcitonin, máu lắng, CRP).

Đã loại trừ những nguyên nhân nhiễm trùng khác.

Trẻ dương tính với SARS-CoV-2 hoặc tiếp xúc gần với người bị Covid trong vòng 2 – 6 tuần. 

Tuy nhiên, nếu bố mẹ thấy bé có những dấu hiệu dưới đây sau khi khỏi Covid khoảng 2 – 6 tuần thì nên đưa con đến cơ sở y tế thăm khám sớm:

• Sốt > 38,5 độ C trên 3 ngày.
• Ngực trái đau.
• Huyết áp thấp, bị chóng mặt, thậm chí ngất.
• Khó thở.
• Đi ngoài, buồn nôn, nôn, đau bụng.
• Chất lượng giấc ngủ kém, thường thức giấc, hay quên, giảm sự tập trung.
• Xung huyết, mắt đỏ.
• Da phát ban, niêm mạc họng đỏ xuất huyết. 
• Phù chân, tay.

Trẻ được thăm khám, chẩn đoán và chữa trị sớm thì diễn biến bệnh sẽ trở nên thuận lợi, nhanh chóng hồi phục. Ngược lại, trẻ sẽ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. 

Phòng ngừa hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ sau mắc Covid-19

Tỷ lệ mắc Covid ở trẻ em đang có xu hướng gia tăng vì trường học đã mở cửa trở lại, học sinh được đến lớp học trực tiếp. Để hạn chế nguy cơ dương tính với SARS-CoV-2 và tránh gặp di chứng hậu Covid, bố mẹ nên thực hiện một số biện pháp như:

Chủng ngừa vaccine Covid cho trẻ theo khuyến cáo. Khi bé được tiêm chủng đầy đủ, những biến chứng của bệnh sẽ giảm bớt, đặc biệt là MIS-C.

Để tránh bị lây nhiễm, bố mẹ nên hạn chế cho trẻ đến nơi đông người.

Đeo khẩu trang cho bé ở nơi công cộng.

Thường xuyên rửa tay cho con bằng xà phòng.

Khuyến khích trẻ nghỉ ngơi, vận động nhẹ nhàng.

Bổ sung dưỡng chất cho trẻ một cách hợp lý:

• Bổ sung nước ép rau xanh, hoa quả,… 
• Tăng cường chất béo trong khẩu phần ăn mỗi ngày để làm giảm phản ứng viêm, cải thiện tình trạng mệt mỏi, đau đầu. Chất béo có thể dùng là mỡ cá, thức phẩm chứa DHA, Omega-3,.. 
• Thưởng thức thực phẩm nhiều đạm như thịt, trứng, sữa,… để bổ sung khối cơ, tăng cường sức đề kháng.

Điều trị hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ như thế nào?

Trẻ em mắc hội chứng viêm đa hệ thống phải được thăm khám, chẩn đoán và chữa trị trong bệnh viện. Một số trường hợp phải chuyển đến phòng chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ em. Đa phần các bé gặp hội chứng này đều sẽ hồi phục nếu được chăm sóc y tế đúng cách, kịp thời. 

Phác đồ chữa trị cho từng bệnh nhân sẽ khác nhau tùy vào mức độ nghiêm trọng và vị trí bộ phận, cơ quan bị ảnh hưởng bởi tình trạng viêm. Về cơ bản, phương pháp điều trị MIS-C bao gồm chăm sóc giảm nhẹ và điều trị viêm tại cơ quan bị ảnh hưởng để ngăn chặn hiện tượng tổn thương vĩnh viễn. 

Chăm sóc giảm nhẹ có thể bao gồm: 

• Nếu có dấu hiệu mất nước sẽ áp dụng biện pháp bù nước.
• Thực hiện liệu pháp Oxy trợ thở.
• Dùng thuốc để ổn định huyết áp và hỗ trợ chức năng tim mạch.
• Dùng thuốc làm giảm nguy cơ đông máu như Heparin hoặc Aspirin.
• Số ít trường hợp cần dùng Oxy hóa màng ngoài cơ thể (ECMO),…

Các liệu pháp dưới đây sẽ được sử dụng để điều trị viêm:

• Dùng thuốc kháng sinh, chống Steroid.
• Globutin miễn dịch tiêm tĩnh mạch.
• Áp dụng phương pháp chữa trị khác như nhắm vào mục tiêu làm giảm nồng độ Cytokine (một loại Protein gây viêm),…