Chụp X-quang Khi Mang Thai Nguy Hiểm Như Thế Nào?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ NGÔ THỊ VINH

Bác sĩ Sản khoa I Bệnh viện Đa khoa Phương Nam

Đặt lịch Xem hồ sơ

Chụp X quang là một trong những kỹ thuật được áp dụng phổ biến trong công tác khám chữa bệnh. Tuy nhiên nhiều người lo ngại về sự ảnh hưởng từ phương pháp này đối với sức khỏe của mẹ lẫn bé. Hãy cùng Đa khoa Phương Nam tìm hiểu chụp X-quang khi mang thai có nguy hiểm gì trong bài viết này bạn nhé!

Những ảnh hưởng có thể gặp nếu chụp X-quang khi không biết mang thai

Nếu chỉ chụp X quang một lần thì cơ thể hiếm khi gặp phải nguy hiểm. Tuy nhiên đối với thai phụ, việc thực hiện phương pháp này liên tục mà không biết đang có bé trong thời gian ngắn sẽ dẫn đến nhiều tiềm ẩn rủi ro. Bác sĩ cho biết những tế bào trong cơ thể dễ bị tia X làm tổn thương, nghiêm trọng hơn là tiến triển thành ung thư sau này.

Liều bức xạ tia X sẽ được giữ ở mức tối ưu mà vẫn thu hình ảnh rõ nét nhất đồng thời đảm bảo sức khỏe của người thực hiện. Tuy nhiên, nếu như chưa thực sự cần thiết thiết thì mẹ bầu không nên thực hiện chụp X-quang.

Thông thường để tránh trường hợp chụp X quang khi chưa biết bệnh nhân có mang thai hay không, bác sĩ sẽ hỏi xem người chụp về một số vấn đề rồi mới đưa ra quyết định thực hiện thủ thuật này.

Ảnh hưởng của tia X đến thai nhi nếu chụp X-quang

Tia X được sử dụng trong chụp X quang là dạng bức xạ, có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe người thực hiện. Dưới đây là một số khả năng ảnh hưởng của việc chụp X-quang khi mang thai mà bạn nên biết:

Cơ chế tác động của tia X đến thai nhi

Mức độ và khả năng ảnh hưởng của việc chụp X-quang khi mang thai phụ thuộc vào nhiều yếu tố như liều tia, thời gian tiếp xúc, số lần nhận tia,… Có thể nhiều người chưa biết rằng mỗi ngày chúng ta đều bị ảnh hưởng từ những bức xạ xung quanh chứ không chỉ riêng trong chụp X-quang.

Vì lượng bức xạ được dùng để điều trị trong y học bị giới hạn nên việc chụp X quang sẽ sử dụng liều thấp hơn  Do đó, mức độ gây nguy hại khi tiếp xúc với tia X cũng sẽ khác nhau.

Trong trường hợp mẹ bầu thực hiện chụp X quang mà vẫn chưa biết mang thai thì nguy cơ dị tật khá thấp vì tia không được chiếu vào vùng bào thai. Nếu có thì một số tia thứ cấp sẽ chạm tới vùng này nhưng với liều rất nhỏ.

Mức độ ảnh hưởng của tia X đối với thai nhi

Cùng một liều bức xạ, tùy thuộc vào giai đoạn tuổi thai mà mức độ nguy hại của tia X gây ra với em bé cũng khác nhau:

• Chụp X-quang khi mang thai 1 tuần: Đến nay vẫn chưa có nghiên cứu rõ ràng về tác hại của tia X trong giai đoạn này.
• Chụp X-quang khi mang thai 2 – 40 tuần: Trường hợp này có nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi nếu liều bức xạ sử dụng cao.

Bên cạnh tuổi thai, mức độ ảnh hưởng của tia X lúc chụp X-quang khi mang thai cũng phụ thuộc vào vị trí cơ quan được chụp, cụ thể như sau:

• Chụp X-quang vùng bụng, chậu, khung chậu với liều bức xạ từ 0,1 – 1 rad, thai nhi có tỷ lệ thương tổn là 1/100000 – 1/10000.
• Chụp X-quang vùng đầu, ngực với liều bức xạ 0,001 – 0,0001 rad thì tỷ lệ thương tổn thai nhi là dưới 1/1000000.
• Chụp X-quang vùng cột sống, thắt lưng với liều bức xạ 1 – 10 rad thì tỷ lệ thương tổn thai nhi từ 1/10000 – 1/1000.

Liều chụp tia X đối với thai nhi khi chụp X-quang

Ngoài ra, liều chụp tia X cũng ảnh hưởng khá nhiều đến thai nhi khi chụp X-quang, cụ thể như sau:

• Thai nhi từ 2 – 8 tuần: Tia X không gây sảy thai, dị tật bẩm sinh hoặc làm cho thai nhi chậm phát triển đối với các liều chụp chẩn đoán. Trừ trường hợp sử dụng liều lớn hơn 200 millisievert.
• Thai nhi từ 8 – 15 tuần: Hệ thống thần kinh trung ương ở thai nhi đã bắt đầu phản ứng đối với ảnh hưởng từ lượng bức xạ, nhưng chỉ với liều từ 300 millisievert trở lên.
• Thai nhi trên 20 tuần: Lúc này khả năng chịu đựng tia X của thai nhi tốt hơn vì các cơ quan gần như đã phát triển hoàn toàn. 

Nhiều trường hợp bác sĩ chỉ định chụp X-quang khi mang thai thì mẹ bầu sẽ được che chắn bởi áo chỉ nhằm giảm thiểu sự phơi nhiễm của tia X đối với bé.

Nên làm gì nếu tiếp xúc với tia X trước khi biết mình mang thai?

Chụp X-quang khi mang thai giúp mẹ bầu chuẩn bị kỹ càng hơn. Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu người thực hiện tiếp xúc với tia X trước khi biết mình mang thai.

Bạn cần phải giữ bình tĩnh, đừng lo lắng về những điều chưa chắc chắn xảy ra. Không phải trường hợp nào tiếp xúc với tia X cũng gây ra ảnh hưởng xấu đến mẹ bầu và thai nhi.

Để phòng ngừa rủi ro, thai phụ nên trao đổi về trường hợp của mình với bác sĩ nhằm nhận được hướng xử lý tốt nhất. Trong một số tình huống, chuyên gia sẽ cho mẹ bầu thực hiện một số chỉ định chuyên sâu cần thiết.

Làm thế nào để hạn chế rủi ro khi chụp X quang trong lúc mang thai?

Để giảm thiểu rủi ro lúc mang thai, mẹ bầu cần thông báo về tình trạng sức khỏe của mình. Việc chụp X-quang lúc có bầu dễ ảnh hưởng đến bé yêu. Tuy nhiên, điều này cũng phụ thuộc vào mức độ tiếp xúc với các bức xạ. Do đó, cần thông báo với bác sĩ để họ cân nhắc về việc bạn có thần thiết phải chụp X quang hay không.