Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Văn Hòa | Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng chín 7, 2020
Mục Lục Bài Viết
Siêu âm Doppler là một kỹ thuật hình ảnh được sử dụng để khảo sát dòng chảy bên trong cơ thể người. Kỹ thuật này dựa trên hiệu ứng Doppler, trong đó một chùm tia siêu âm phát đi gặp một vật sẽ bị phản hồi âm. Tần số của chùm siêu âm phản hồi sẽ thay đổi so với tần số của chùm phát đi nếu khoảng cách giữa nguồn phát và vật thay đổi.
Có bốn kiểu siêu âm Doppler: siêu âm Doppler liên tục, siêu âm Doppler xung, siêu âm Doppler năng lượng và siêu âm Doppler màu. Trong quá trình siêu âm Doppler, đầu dò được đặt lên da của người được siêu âm và di chuyển trên vùng cần kiểm tra. Đầu dò phát ra sóng âm, dội lại các vật thể chuyển động để tạo ra hình ảnh chuyển động bên trong cơ thể. Máy siêu âm tổng hợp và hiển thị hình ảnh trên màn hình dưới dạng các màu sắc, dạng sóng phổ hoặc tín hiệu âm thanh có thể nghe được.
Kỹ thuật siêu âm Doppler vượt trội hơn siêu âm truyền thống ở khả năng đo lưu lượng máu trong một số bộ phận, điều mà siêu âm truyền thống không thể thực hiện. Các dòng máy siêu âm Doppler khác nhau được sử dụng để khảo sát nhiều vùng trong cơ thể, bao gồm động tĩnh mạch chủ và chậu, động mạch cảnh – đốt sống, chi trên, chi dưới, tim, gan, thận, tinh hoàn, tử cung, buồng trứng, thai nhi, tuyến giáp, hốc mắt và nội sọ.
Siêu âm Doppler được ứn dụng phổ biến trong việc chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý liên quan đến tim mạch, cụ thể như sau:
Siêu âm Doppler ra đời năm 1966, được phát minh bởi Don Baker, Dennis Watkins và John Reid với mục đích ban đầu là hiển thị hình ảnh máu chảy trong lòng mạch. Kể từ năm 1970, kỹ thuật siêu âm Doppler liên tục được nâng cấp và phát triển hiện đại.
Sự ra đời của nhiều dòng máy siêu âm Doppler đã đáp ứng nhu cầu siêu âm trên nhiều bộ phận của cơ thể người, cụ thể:
Siêu âm Doppler tim: Phương pháp được chỉ định rộng rãi cho những bệnh nhân có dấu hiệu gợi ý bệnh lý tim mạch, như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, bất thường van tim, dị tật tim bẩm sinh,…
Siêu âm Doppler mạch máu: Đây là kỹ thuật giúp bác sĩ kiểm tra dòng chảy máu trong cơ thể, từ đó phát hiện những bất thường trong mạch máu như: hẹp tắc động mạch, tĩnh mạch do huyết khối hoặc mảng xơ vữa, giãn phình động mạch, bóc tách động mạch, suy tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch,…
Siêu âm Doppler thai: Bác sĩ sẽ đo lưu lượng máu trong một số bộ phận quan trọng của thai nhi như động mạch não giữa, dây rốn, ống tĩnh mạch, động mạch tử cung,… Kết quả siêu âm giúp bác sĩ đánh giá sự phát triển của thai nhi.
Siêu âm Doppler thai thường được chỉ định khi thai phụ mắc các bệnh lý tim mạch, bệnh gan, thận hoặc trong các trường hợp sàng lọc thai kỳ.
Siêu âm Doppler xuyên sọ: Thường được sử dụng để khảo sát các bệnh lý mạch máu ở vòng Willis và hệ thống đốt sống thân nền, bao gồm: hẹp tắc mạch máu, theo dõi điều trị tan huyết khối, chẩn đoán và theo dõi co thắt mạch trong trường hợp xuất huyết dưới nhện, bệnh lý xoang tĩnh mạch màng cứng, đánh giá não úng thủy và áp lực nội sọ.
Kỹ thuật Doppler xuyên sọ thường được chỉ định sau khi thực hiện phẫu thuật não, hoặc khi bệnh nhân có tiền sử hoặc nghi ngờ bị tai biến mạch máu não.
Siêu âm Doppler trong phụ khoa: Bác sĩ đánh giá tình trạng cấp cứu như xoắn u nang, xoắn buồng trứng, đồng thời đánh giá mạch máu nuôi các khối u ở tử cung và phần phụ. Hình ảnh siêu âm giúp bác sĩ phát hiện những bất thường ở tử cung, buồng trứng, từ đó đưa ra biện pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.
Bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm siêu âm Doppler khi có những nghi ngờ về bệnh lý liên quan đến hệ tuần hoàn. Dưới đây là một số trường hợp cần làm siêu âm Doppler, cụ thể:
Khi nghi ngờ bệnh lý về tim hoặc mạch máu, bác sĩ thường chỉ định siêu âm Doppler để xác định chính xác tình trạng bệnh. Trong khám tổng quát, nếu phát hiện bất thường về tim mạch, bạn cũng nên được khuyến cáo thực hiện thêm siêu âm Doppler.
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, khó thở, thở mệt, sưng phù ở chân hoặc bụng, hãy đến bệnh viện để được siêu âm Doppler sớm, tránh những biến chứng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Ngoài bệnh lý về tim mạch, siêu âm Doppler được áp dụng trong một số trường hợp cụ thể khác như:
Siêu âm Doppler được thực hiện bởi bác sĩ chẩn đoán hình ảnh chuyên về siêu âm Doppler mạch, sau khi phân tích hình ảnh, bác sĩ sẽ trích xuất dữ liệu và báo cáo kết quả cho bác sĩ chỉ định. Bệnh nhân sẽ được tư vấn về tình trạng sức khỏe của mình và được điều trị bằng phương pháp phù hợp nhất.
Kết quả siêu âm Doppler bình thường
Kết quả siêu âm Doppler bất thường
Để quá trình siêu âm Doppler diễn ra thuận lợi và hiệu quả, bạn cần lưu ý một số điều sau:
Có thể thấy, siêu âm doppler đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán các bệnh tim mạch nguy hiểm. Để bảo vệ sức khỏe, chúng ta nên thực hiện khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm các bệnh lý từ đó có phác đồ điều trị kịp thời.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo: Pietrangelo, A. (2018, September 29). Doppler ultrasound exam of arm or leg. Healthline. https://www.healthline.com/health/doppler-ultrasound-exam-of-an-arm-or-leg#purpose