Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Văn Hòa | Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng mười 1, 2020
Mục Lục Bài Viết
Siêu âm buồng trứng (hay còn gọi siêu âm đầu dò âm đạo) là một kỹ thuật y tế cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp tình trạng buồng trứng. Phương pháp này giúp phát hiện các bất thường ở buồng trứng và tử cung, theo dõi sự phát triển của khối u, chẩn đoán u nang buồng trứng, u xơ tử cung và một số bệnh phụ khoa khác dựa trên hình ảnh siêu âm.
Có hai phương pháp siêu âm buồng trứng chính được các bác sĩ chỉ định:
Siêu âm dò qua ngả âm đạo: Đây là một kỹ thuật y khoa sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh chi tiết về các cơ quan sinh sản nữ, bao gồm tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng và vùng chậu. Phương pháp thường được chỉ định cho các phụ nữ đã có quan hệ tình dục cho kết quả chính xác cao.
Siêu âm tử cung buồng trứng qua đường bụng: Phương pháp thăm khám trong đó bác sĩ sử dụng đầu dò siêu âm di chuyển trên bề mặt da vùng bụng dưới để quan sát các cơ quan bên trong. Kỹ thuật này thường được chỉ định cho hai nhóm đối tượng gồm: phụ nữ chưa từng có quan hệ tình dục và những trường hợp có u buồng trứng kích thước lớn mà việc siêu âm qua đường âm đạo không thể quan sát được toàn bộ khối u.
Siêu âm buồng trứng giúp các bác sĩ có thể phát hiện sớm nhiều bệnh lý liên quan đến buồng trứng và tử cung ở phụ nữ, cụ thể như sau:
Trong quá trình rụng trứng, các nang trứng phát triển và vỡ để giải phóng trứng. Nếu nang trứng không vỡ hoặc đóng kín lại, nó có thể phát triển thành u nang. Hầu hết các trường hợp là u lành tính, hiếm khi là u ác tính.
Siêu âm buồng trứng giúp bác sĩ phát hiện sớm các khối u nang, có thể khiến toàn bộ buồng trứng to ra hoặc chỉ một phần nang bị phình to. U nang buồng trứng là tình trạng bất thường, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Để bảo vệ sức khỏe, phụ nữ nên khám phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần để kiểm tra kích thước, hình dạng buồng trứng và phát hiện sớm các khối u lành tính hoặc ác tính.
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một rối loạn nội tiết tố phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh này gây ra sự mất cân bằng hormone, dẫn đến nhiều nang trứng nhỏ phát triển trong buồng trứng thay vì phát triển một nang trứng trưởng thành để rụng trứng.
Siêu âm buồng trứng là một trong những phương pháp giúp bác sĩ theo dõi tình trạng buồng trứng và độ dày niêm mạc tử cung, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời cho bệnh nhân. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là nỗi lo lắng lớn của nhiều chị em phụ nữ bởi gây rối loạn quá trình rụng trứng, giảm khả năng thụ thai và là nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nữ giới.
Xoắn buồng trứng là một tình trạng cấp cứu phụ khoa xảy ra khi buồng trứng bị xoắn quanh các dây chằng giữ nó tại chỗ. Tình trạng này làm cắt đứt nguồn cung cấp máu đến buồng trứng, có thể dẫn đến hoại tử nếu không được điều trị kịp thời. Triệu chứng xoắn buồng trứng gồm đau đột ngột, dữ dội ở một bên hoặc cả hai bên bụng dưới, đau bụng dữ dội,… Bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 40 tuổi.
Siêu âm buồng trứng không chỉ giúp phát hiện xoắn buồng trứng mà còn có thể phát hiện ung thư buồng trứng. Ung thư buồng trứng có thể là nguyên phát hoặc thứ phát từ các bệnh ung thư khác như ung thư tử cung, âm đạo hay cổ tử cung. Đây là một căn bệnh nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng của con người.
Ung thư buồng trứng, dù nguyên nhân là gì, đều là một mối nguy hiểm lớn đối với sức khỏe và tính mạng của phụ nữ. Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để hạn chế những nguy cơ tiềm ẩn.
Tắc vòi trứng do viêm nhiễm là tình trạng ống dẫn trứng (vòi trứng) bị hẹp hoặc bị tắc hoàn toàn do các tổn thương gây ra bởi viêm nhiễm. Vòi trứng đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ thai, khi bị tắc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nữ giới.
Ngoài việc phát hiện xoắn buồng trứng và ung thư buồng trứng, siêu âm tử cung buồng trứng còn giúp phát hiện các bệnh lý khác:
Siêu âm buồng trứng là phương pháp thường xuyên được bác sĩ chỉ định trong khám sức khỏe và khám phụ khoa, giúp phụ nữ hiểu rõ về sức khỏe sinh sản của mình. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết khi nào nên đi siêu âm buồng trứng. Ngoài việc khám định kỳ 6 tháng một lần, chị em nên chú ý đến các biểu hiện:
Quy trình siêu âm buồng trứng thường diễn ra theo các bước như sau:
Siêu âm buồng trứng qua ngả âm đạo là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm để quan sát trực tiếp buồng trứng, tử cung và các cơ quan sinh sản khác của phụ nữ. Thay vì đặt đầu dò siêu âm lên bụng, bác sĩ sẽ đưa một đầu dò nhỏ, có bọc bao cao su vào âm đạo để thu thập hình ảnh nên chị em không cần chuẩn bị nhiều.
Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh đi tiểu để bàng quang trống. Nếu mặc quần áo thường, bệnh viện sẽ cung cấp áo choàng để thay. Để thuận tiện cho việc siêu âm, chị em nên chọn trang phục là váy hoặc đầm khi đến khám.
Trong quá trình siêu âm, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn nằm ở tư thế sản phụ khoa với một gối nhỏ đặt dưới mông để tạo tư thế thuận lợi. Bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò đã được bọc bao cao su và bôi gel để đưa vào âm đạo. Mặc dù ban đầu có thể cảm thấy hơi khó chịu, nhưng bệnh nhân cần giữ cơ thể thật thư giãn và thả lỏng để quá trình siêu âm.
Quá trình siêu âm, đầu dò sẽ phát ra và thu nhận sóng siêu âm để tạo hình ảnh buồng trứng và vùng âm đạo, hiển thị trực tiếp trên màn hình trước mặt bệnh nhân. Bác sĩ sẽ nhẹ nhàng điều chỉnh đầu dò để quan sát kỹ các bộ phận trong vùng chậu. Sau khi hoàn tất, gel siêu âm sẽ được lau sạch và bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường ngay mà không cần thời gian nghỉ ngơi.
Khác với siêu âm qua ngả âm đạo, khi thực hiện siêu âm tử cung buồng trứng qua đường bụng, bệnh nhân cần giữ nước tiểu trong bàng quang giúp bác sĩ quan sát rõ hơn hình ảnh buồng trứng.
Sau khi hoàn thành siêu âm, bác sĩ sẽ tiến hành phân tích hình ảnh thu được, từ đó đưa ra nhận xét và kết luận chi tiết về tình trạng tử cung buồng trứng của bệnh nhân thông qua phiếu kết quả.
Siêu âm sử dụng sóng siêu âm, không gây bức xạ ion hóa nên rất an toàn cho sức khỏe, kể cả phụ nữ mang thai. Thủ thuật đơn giản, nhanh chóng và không gây đau đớn. Đặc biệt là với siêu âm qua ngả âm đạo, hình ảnh thu được rất chi tiết, giúp bác sĩ dễ dàng phát hiện các bất thường nhỏ.
Phương pháp này không chỉ đảm bảo an toàn, hạn chế biến chứng khi thăm khám mà còn có chi phí hợp lý, phù hợp với điều kiện tài chính của đa số chị em.
Siêu âm buồng trứng qua đường âm đạo chỉ áp dụng cho phụ nữ đã có quan hệ tình dục, không phù hợp với người chưa từng quan hệ. Phương pháp này chỉ cho phép quan sát được các cơ quan trong vùng tiểu khung như tử cung, buồng trứng và u cạnh buồng trứng tai vòi. Tuy nhiên, đầu dò có giới hạn về phạm vi quan sát, không thể phát hiện được các khối u kích thước lớn hoặc các cơ quan nằm xa vị trí đầu dò.
Siêu âm buồng trứng là một xét nghiệm phổ biến để đánh giá sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến xét nghiệm này:
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo: Tests for ovarian cancer | How is ovarian cancer diagnosed? (n.d.). American Cancer Society. https://www.cancer.org/cancer/types/ovarian-cancer/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html