Uống Thuốc Giảm Cân Có Hại Thận Không?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ NGUYỄN VĂN HÒA

Bác sĩ Chuyên khoa II – Khoa Nội - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Phương Nam

Đặt lịch Xem hồ sơ

Thông tin tổng quan về thuốc giảm cân

Trước khi tìm hiểu về câu trả lời của vấn đề uống thuốc giảm cân có hại thận không hãy cùng điểm sơ qua một số thông tin cơ bản về loại thuốc này nhé!

Chúng ta đều biết việc giảm cân là khát vọng của nhiều người nhằm giảm bớt tình trạng thừa cân đối sức khỏe. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc giảm cân có thể gây ra một số tác hại nguy hiểm. Vậy, tác dụng phụ của việc sử dụng thuốc giảm cân là gì?

Theo các chuyên gia, trừ trường hợp do bệnh lý (như rối loạn chuyển hóa hay nội tiết,…), nguyên nhân chủ yếu gây béo phì là do sự mất cân bằng giữa chế độ ăn uống và hoạt động thể chất. Vì vậy, biện pháp giảm cân an toàn, hiệu quả nhất vẫn là thực hiện chế độ ăn kiêng kết hợp với tập thể dục dựa trên hướng dẫn của bác sĩ. 

Việc sử dụng các loại thuốc giảm cân theo đơn chỉ được áp dụng trong trường hợp chỉ số BMI vượt qua 30, hoặc vượt qua 27 kèm theo nguy cơ cao về các vấn đề như bệnh mạch vành, tăng huyết áp, tiểu đường, tăng Cholesterol hay ngưng thở khi ngủ. Nếu bạn thuộc một trong những trường hợp vừa kể trên thì sử dụng thuốc giảm cân theo đơn có thể giúp kiểm soát các tác động đối với sức khỏe.

Theo các chuyên gia, thuốc giảm cân là một công cụ hỗ trợ cho bệnh nhân thừa cân hoặc béo phì trong việc quản lý cân nặng, tuy nhiên nó cần phải kết hợp với chế độ ăn uống cân đối và hoạt động thể chất hợp lý. 

Một số loại thuốc giảm cân đã được FDA chấp thuận bao gồm:

• Belviq (Lorcaserin): Giảm cảm giác đói và tăng cảm giác no qua tác động lên Receptor Serotonin trong não.
• Bupropion/Naltrexone: Sự kết hợp giữa Bupropion (chống trầm cảm) và Naltrexone (hỗ trợ cai nghiện) giúp kiểm soát cảm giác đói, thèm ăn.
• Saxenda (Liraglutide): Tuy chủ yếu để kiểm soát đường huyết và Insulin nhưng cũng có khả năng hỗ trợ giảm cân.
• Qsymia (Phentermine/Topiramate ER): Phentermine giảm cảm giác đói tương tự như Amphetamin.
• Thuốc ức chế lipase: Orlistat (Xenical) được FDA chấp thuận từ năm 1999 để điều trị bệnh nhân béo phì. Hoạt chất này ngăn chặn quá trình hấp thụ chất béo lên đến 30%. Cơ chế hoạt động chính là ức chế enzyme Lipase, ngăn chặn sự phân hủy chất béo dẫn đến việc chất béo không được hấp thụ, được đào thải ra khỏi cơ thể qua phân.

Mặc dù các loại thuốc giảm cân trên đã được FDA chấp thuận, việc sử dụng thuốc giảm cân không theo sự chỉ dẫn từ bác sĩ có thể gây ra một số tác dụng phụ như: 

• Các loại thuốc giảm cân nhóm Amin có thể kích thích hệ tim mạch dẫn đến tăng huyết áp và nhịp tim. 
• Qsymia có hoạt chất Topiramate có thể gây ra dị tật bẩm sinh nghiêm trọng trong thai kỳ.
• Saxenda có thể tạo nguy cơ phát triển ung thư tuyến giáp loại tế bào C, do đó không nên sử dụng nếu có tiền sử hoặc gia đình đã mắc bệnh này.
• Belviq có nguy cơ tương tác với một số loại thuốc chống trầm cảm và điều trị đau đầu ảnh hưởng đến hệ thống Serotonin trong não.

Uống thuốc giảm cân có hại thận không?

Việc sử dụng thuốc giảm cân quá liều hay không tuân theo sự chỉ dẫn từ bác sĩ có thể gây ra một số tác hại đối với bác sĩ. Vậy uống thuốc giảm cân có hại thận không?

Vấn đề liên quan đến tác động của việc sử dụng thuốc giảm cân đối thận đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều người. Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, tình trạng suy thận do sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc có thể phát triển một cách nhanh chóng chỉ sau hơn 1 tháng sử dụng. Ban đầu, người dùng có thể trải qua giai đoạn tăng tần suất đi tiểu hàng ngày, kèm theo đó là quá trình giảm cân nhanh chóng (mất khoảng 10% trọng lượng cơ thể trong 1 – 2 tuần). Tuy nhiên, sau đó, tình trạng này có thể nhanh chóng tiến triển thành suy đa cơ quan bao gồm suy thận cấp, suy gan cấp, sưng toàn bộ cơ thể và tình trạng mệt mỏi.

Với nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, vấn đề thừa cân và béo phì luôn là một nỗi lo sợ. Tận dụng tâm lý này, nhiều sản phẩm giảm cân nhanh đã được quảng cáo mạnh mẽ trên mạng xã hội với tuyên bố về tính an toàn do chúng được chiết xuất từ các thảo dược. Điều này đồng thời cũng đồng nghĩa với mối đe dọa, khi rất nhiều người mua và sử dụng những sản phẩm này.

Các chuyên gia y tế cho rằng, những sản phẩm giảm cân không nguồn gốc thường có đặc điểm chung là tăng cường tiểu tiện mạnh mẽ dẫn đến mất nước và giảm cân nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu mong muốn của nhiều người. Tuy nhiên, những sản phẩm này ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe ngay cả khi được sử dụng trong thời gian ngắn bao gồm tăng nguy cơ mắc bệnh tai biến, tăng huyết áp và đặc biệt là nguy cơ độc tính gây tổn thương niệu quản không thể phục hồi, dẫn đến hại cho chức năng thận cụ thể là suy thận vĩnh viễn. 

Uống thuốc giảm cân có ảnh hưởng gì không?

Bên cạnh vấn đề uống thuốc giảm cân có hại thận không thì nhiều người cũng quan tâm đến những tác dụng phụ mà nó mang lại cho sức khỏe.

Những sản phẩm thuốc giảm cân hiện nay đang được kinh doanh tràn lan trên thị trường và được quảng cáo với những lời hứa kỳ diệu như giảm 5 – 7 kg chỉ trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, các sản phẩm giảm cân này thường rất khó để kiểm chứng về hiệu quả thực sự và thậm chí có thể chứa các chất bị cấm sử dụng.

Theo nhận định của các chuyên gia y tế, việc sử dụng các loại thuốc giảm cân không nguồn gốc có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm, bao gồm:

Tổn thương đến gan

Sử dụng thuốc giảm cân trong thời gian dài sẽ đặt hệ thống bài tiết, bao gồm gan và thận, vào trạng thái làm việc cực đoan để loại bỏ chất từ đó có thể gây ra những hệ quả nghiêm trọng.

Ảnh hưởng tới tim mạch

Những sản phẩm giảm cân không cần đơn và không rõ nguồn gốc, được quảng cáo với khả năng vừa thúc đẩy quá trình trao đổi chất, vừa ức chế cảm giác thèm ăn trong khi vẫn đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho hoạt động cơ thể.

Các hiệu ứng này thường đưa ta tới những loại thuốc giảm cân chứa các chất kích thích cụ thể như Amphetamine hoặc sự kết hợp của Caffeine, Guarana hoặc các chất tương tự Amphetamine. Tuy nhiên, Amphetamine là một dạng ma túy đã bị cấm sử dụng trong thuốc từ lâu. 

Các chất kích thích thần kinh vừa đề cập bên trên thường dẫn đến tăng huyết áp và nhịp tim. Điều này tạo ra nguy cơ tăng cho những người có tiền sử bệnh tim, làm gia tăng rủi ro hệ thống tim mạch cũng như đối mặt với nhiều nguy cơ nguy hiểm.

Bên cạnh đó, trước khi bị FDA cấm lưu hành vào năm 2004, một số loại thuốc giảm cân chứa Ephedra (một chất kích thích có nguồn gốc thảo dược) đã được xác định rất nguy hiểm khi dùng liều cao, gây nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và thậm chí tử vong.

Ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa

Cùng với tác dụng giảm cân nhanh chóng, việc sử dụng các thuốc giảm cân không có nguồn gốc rõ ràng có thể gây ra các vấn đề khó chịu (đôi khi là nghiêm trọng) liên quan đến hệ tiêu hóa.

Nhiều sản phẩm giảm cân hoạt động bằng cách ngăn chặn hoặc giảm sự hấp thụ chất béo trong cơ thể, tác động lên quá trình tiêu hóa và gây ra một chuỗi tác dụng không mong muốn từ nhẹ đến nghiêm trọng, bao gồm: 

• Cảm giác đầy hơi, khó chịu vùng bụng.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Co thắt dạ dày.
• Rối loạn tiêu chảy hoặc táo bón.
• Mất kiểm soát về cơ thắt hậu môn, dẫn đến tình trạng không thể kiểm soát việc điều chỉnh đại tiện.

Rối loạn tâm thần và cảm xúc

Sản phẩm chứa các chất kích thích thần kinh như thuốc giảm cân có thể tác động tiêu cực đến tâm trạng và cảm xúc của người dùng, đặc biệt khi được sử dụng trong thời gian dài hoặc bị lạm dụng. Các vấn đề có thể gồm cảm giác kích động, khó chịu, biến đổi tâm trạng, cảm giác hồi hộp.

Nếu người dùng có tiền sử của rối loạn lo âu hoặc trầm cảm, việc sử dụng các loại thuốc giảm cân không có thành phần rõ ràng có thể làm gia tăng những triệu chứng bệnh một cách nghiêm trọng, đặc biệt là nguy cơ gây ra cảm giác hoảng loạn, thậm chí có thể tăng nguy cơ về tư duy hoặc hành vi tự tử. 

Gây nghiện

Một tác động tiềm tàng nghiêm trọng của việc sử dụng thuốc giảm cân mà ít người để ý đến chính là khả năng gây nghiện đặc biệt liên quan đến thành phần Amphetamine. Theo thông tin từ FDA, người sử dụng các sản phẩm chứa Amphetamine có nguy cơ cao dẫn đến tình trạng lạm dụng thuốc.

Đặc biệt, những người đã phụ thuộc vào thuốc giảm cân chứa các thành phần kích thích thường tìm đến các chất kích thích mạnh hơn, thường là các chất bất hợp pháp như Cocaine hoặc Methamphetamine. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng hơn mặc dù ban đầu chỉ với mục đích giảm cân.

Mất ngủ

Mất ngủ là một tác dụng phụ khác của việc sử dụng thuốc giảm cân, bởi vì nhiều sản phẩm thuốc giảm cân chứa các chất kích thích có khả năng làm bạn cảm thấy tỉnh táo và không mệt mỏi vào ban đêm.

Chảy máu khu vực trực tràng

Dựa trên các nghiên cứu, có một số loại thuốc giảm cân có khả năng gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ, còn được gọi là chảy máu trực tràng.

Nhức đầu

Cảm giác đau đầu cũng là một tác dụng phụ của việc sử dụng thuốc giảm cân. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào xuất hiện tốt nhất là bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu muốn tiếp tục sử dụng thuốc.

Cao huyết áp

Cơ chế của phần lớn các loại thuốc giảm cân hiện nay thường làm tăng tốc quá trình trao đổi chất nhằm đốt cháy lượng mỡ dư thừa tích tụ. Điều này có thể khiến cho hệ thống tim mạch và áp huyết hoạt động nhanh hơn so với tình trạng bình thường, do đó có thể dẫn đến tăng huyết áp. 

Làm suy giảm hệ miễn dịch

Có một thực tế mà bất kỳ người nào đã sử dụng các loại thuốc giảm cân trong thời gian dài đều nhận thấy, đó là sức khỏe của họ dần suy yếu và hệ thống miễn dịch cũng bị ảnh hưởng một cách nghiêm trọng.

Gây trướng bụng đầy hơi

Nên tránh sử dụng những loại thuốc giảm cân chứa các thành phần như Sterculia, Methylcellulose,… vì khi chúng tiếp xúc với cơ thể, chúng sẽ ở lại trong dạ dày và ruột mà không được hấp thu vào máu tạo ra cảm giác đầy bụng, chướng hơi.