Khô mắt do thiếu vitamin A: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Trang chủ > Chuyên khoa > Trị liệu > Nhãn khoa > Khô mắt do thiếu vitamin A: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng mười 16, 2024

Bạn có thường xuyên cảm thấy mắt khô, rát, khó chịu, đặc biệt khi làm việc với máy tính hoặc ở nơi có ánh sáng yếu? Có thể bạn đang gặp phải tình trạng khô mắt do thiếu vitamin A. Vậy làm thế nào để phòng ngừa và khắc phục tình trạng này? Nội dung dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích.

Bệnh khô mắt do thiếu vitamin A là gì?

Bệnh khô mắt do thiếu vitamin A là một tình trạng mắt bị khô, khó chịu do cơ thể thiếu hụt vitamin A. Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm cho mắt, bảo vệ giác mạc và cải thiện thị lực trong điều kiện ánh sáng yếu. Khi thiếu vitamin A, mắt sẽ không sản xuất đủ nước mắt để bôi trơn, dẫn đến tình trạng khô mắt.

 Tình trạng mắt bị khô, khó chịu do cơ thể thiếu hụt vitamin A.
Tình trạng mắt bị khô, khó chịu do cơ thể thiếu hụt vitamin A.

Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng khô mắt có thể tiến triển nặng hơn, gây tổn thương giác mạc và dẫn đến giảm thị lực vĩnh viễn. Mắt khô tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus xâm nhập và gây nhiễm trùng.

Vai trò của Vitamin A đối với mắt

Vitamin A tham gia vào quá trình tạo ra các sắc tố trong võng mạc, giúp mắt thích nghi tốt hơn với điều kiện ánh sáng yếu. Thiếu vitamin A có thể gây ra tình trạng quáng gà, khiến bạn khó nhìn rõ trong bóng tối.

Vitamin A tăng cường hệ miễn dịch của mắt, ngăn ngừa bệnh về mắt như viêm kết mạc, thoái hóa điểm vàng,…

Vitamin A không chỉ tốt cho thị lực mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành lớp màng nước mắt, bảo vệ giác mạc khỏi tổn thương. Các nghiên cứu về bệnh lý bề mặt nhãn cầu đã chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa nước mắt và bề mặt nhãn cầu. Theo đó, cấu tạo nước mắt gồm 3 lớp chất lỏng: dầu, nước và chất nhầy (mucin).

Một nghiên cứu của Nhật Bản trên bệnh nhân mắt đã chỉ ra rằng vitamin A giúp mắt duy trì loại mucin đặc biệt, giúp nước mắt bám chặt vào giác mạc. Đồng thời, vitamin A còn hỗ trợ tổng hợp chất nhờn trong mắt và thúc đẩy quá trình phục hồi mô biểu mô.

Hai cơ chế này giúp phục hồi các tế bào biểu mô giác mạc và sửa chữa những tổn thương trên lớp mucin, từ đó cải thiện tình trạng khô mắt và thị lực. Sau thí nghiệm, các tình nguyện viên đã cải thiện đáng kể hơn 10 triệu chứng liên quan đến khô mắt.

Vitamin A là thành phần cấu tạo nên các tế bào cảm quang trong võng mạc, giúp chúng tiếp nhận ánh sáng và truyền tín hiệu đến não. Bên cạnh đó, vitamin A cũng là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ mắt khỏi các tác hại của gốc tự do.

Nguyên nhân gây bệnh khô mắt do thiếu vitamin A

Bệnh khô mắt do thiếu vitamin A là một tình trạng phổ biến, đặc biệt ở những khu vực có chế độ ăn nghèo dinh dưỡng. Nguyên nhân chính của bệnh này là do cơ thể không được cung cấp đủ vitamin A.

  • Chế độ ăn thiếu vitamin A: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, việc không tiêu thụ đủ các loại thực phẩm giàu vitamin A như cà rốt, bí đỏ, gan, trứng… khiến cơ thể thiếu hụt chất dinh dưỡng này.
  • Hấp thu kém vitamin A: Một số bệnh về đường tiêu hóa như bệnh celiac, bệnh Crohn có thể làm giảm khả năng hấp thu vitamin A của cơ thể, dẫn đến thiếu hụt.
  • Rối loạn chuyển hóa vitamin A: Các bệnh về gan, thận có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa vitamin A trong cơ thể.
  • Mang thai và cho con bú: Phụ nữ mang thai và cho con bú có nhu cầu vitamin A cao hơn bình thường. Nếu không bổ sung đủ, họ dễ bị thiếu hụt.

Triệu chứng khô mắt do thiếu vitamin A

Thiếu vitamin A khiến mắt khó nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu, đặc biệt là lúc chạng vạng tối, gây ra hiện tượng “quáng gà”. Đây là dấu hiệu đầu tiên của tình trạng thiếu vitamin A và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực, nhất là khi tham gia giao thông vào sáng sớm hoặc lúc chập choạng tối.

Quáng gà là một trong những triệu chứng của bệnh khô mắt do thiếu vitamin A
Quáng gà là một trong những triệu chứng của bệnh khô mắt do thiếu vitamin A

Thiếu vitamin A kéo dài không chỉ gây khô mắt mà còn dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng khác như khô kết mạc, khô giác mạc và loét giác mạc. Điều này khiến người bệnh cảm thấy chói mắt, sợ ánh sáng, liên tục chớp mắt và thậm chí muốn nhắm mắt lại. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm giác mạc có thể tiến triển thành sẹo giác mạc, gây mờ mắt tạm thời hoặc mù vĩnh viễn.

Vết Bitot là một dấu hiệu rất đặc trưng của bệnh khô mắt do thiếu vitamin A. Khi quan sát, bạn sẽ thấy những mảng trắng hoặc vàng xuất hiện trên kết mạc mắt, thường có hình tam giác. Đây là những tế bào biểu mô kết mạc bị khô, dày lên, sừng hóa và bong vảy. Tình trạng này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương giác mạc, từ đó ảnh hưởng đến thị lực.

Lưu ý: Nếu bạn nhận thấy mình có những triệu chứng trên, hãy đi khám bác sĩ nhãn khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguy cơ mắc bệnh khô mắt do thiếu vitamin A

Bệnh khô mắt do thiếu vitamin A là một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm, đặc biệt ở những khu vực có chế độ ăn kém và điều kiện vệ sinh không đảm bảo.

  • Trẻ em: Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có nhu cầu vitamin A cao hơn người lớn để phát triển. Nếu chế độ ăn không cung cấp đủ vitamin A, trẻ dễ bị thiếu hụt và mắc bệnh khô mắt.
  • Phụ nữ mang thai và cho con bú: Trong thời kỳ mang thai và cho con bú, nhu cầu vitamin A của phụ nữ tăng lên đáng kể. Nếu không bổ sung đủ, họ có nguy cơ thiếu hụt và ảnh hưởng đến cả mẹ và bé.
  • Người cao tuổi: Khả năng hấp thu vitamin A của người cao tuổi thường giảm, kết hợp với chế độ ăn không hợp lý có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin A.
  • Người mắc bệnh mãn tính: Các bệnh như bệnh gan, bệnh thận, bệnh celiac… có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và chuyển hóa vitamin A, tăng nguy cơ thiếu hụt.
  • Người sống ở vùng nghèo: Những người sống ở các vùng nghèo, kém phát triển thường có chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, thiếu đa dạng các loại thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin A.

Cách điều trị khô mắt do thiếu vitamin A

Bổ sung vitamin A cho người bệnh có thể thực hiện qua đường uống hoặc tiêm, liều lượng tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe, nhưng phải được bác sĩ chỉ định. Vitamin A có thể giúp giảm nhanh các triệu chứng khô mắt và hỗ trợ trẻ nhỏ vượt qua các bệnh thường gặp.

Trong trường hợp giác mạc bị tổn thương nghiêm trọng, cần sử dụng thuốc kháng sinh để chống nhiễm trùng và bảo vệ mắt bằng băng cho đến khi vết thương lành hẳn. 

Để phòng ngừa và điều trị khô mắt hiệu quả, giáo dục dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A như chất béo, các loại hạt, sữa và đường vào chế độ ăn uống. Bổ sung vitamin A đầy đủ sẽ giúp bệnh khô mắt phục hồi nhanh chóng.

Sữa mẹ là nguồn cung cấp vitamin A lý tưởng nhất cho trẻ nhỏ, vì vậy mẹ nên cho con bú sữa mẹ. Bên cạnh đó, mẹ cũng cần bổ sung viên vitamin A theo chỉ dẫn của bác sĩ và bổ sung thực phẩm giàu vitamin A vào chế độ ăn của bé. Việc đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm tình trạng thiếu vitamin A và có biện pháp điều trị kịp thời.

Bổ sung vitamin A để đôi mắt sáng khỏe

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), nhu cầu vitamin A hàng ngày thay đổi tùy theo độ tuổi và giới tính. Lượng vitamin A khuyến nghị hàng ngày được thể hiện bằng microgam (mcg) tương đương hoạt động retinol (RAE).

Vitamin A, một loại vitamin tan trong chất béo có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm
Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm

Nam giới:

  • Từ 1 tháng tuổi đến 12 tháng tuổi: Cần 400-500 mcg  
  • Từ 1 tuổi đến 13 tuổi: Cần 300-600 mcg 
  • Từ 14 tuổi trở lên: Cần khoảng 900 mcg 

Nữ giới:

  • Từ 1 tháng tuổi đến 12 tháng tuổi: Cần 400-500 mcg
  • Từ 1 tuổi đến 13 tuổi: Cần 300-600 mcg
  • Từ 14 tuổi trở lên: Cần khoảng 700 mcg

Phụ nữ mang thai:

  • Từ 14 tuổi đến 18 tuổi: Cần khoảng 750 mcg
  • Từ 19 tuổi đến 50 tuổi: Cần khoảng 770 mcg

Phụ nữ cho con bú:

  • Từ 14 tuổi đến 18 tuổi: Cần khoảng 1.200 mcg
  • Từ 19 tuổi đến 50 tuổi: Cần khoảng 1.300 mcg

Nguồn thực phẩm cung cấp vitamin A

Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe đôi mắt. Để đảm bảo cung cấp đủ vitamin A cho cơ thể, bạn nên bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A vào chế độ ăn hàng ngày.

Tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu vitamin A có trong thực phẩm 
Tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu vitamin A có trong thực phẩm 

Nguồn động vật

  • Gan bò: Là nguồn vitamin A dồi dào nhưng cũng chứa nhiều cholesterol, nên hạn chế tiêu thụ.
  • Thịt nội tạng khác: Tương tự gan bò, chứa nhiều vitamin A nhưng cũng chứa nhiều cholesterol.
  • Cá hồi: Nguồn vitamin A tốt và cũng giàu omega-3 có lợi cho sức khỏe.

Nguồn thực vật

  • Rau lá xanh: Cải xoăn, rau bina, rau cải, rau diếp…
  • Rau củ quả có màu cam và vàng: Cà rốt, bí ngô, khoai lang, bông cải xanh…
  • Trái cây màu vàng hoặc đỏ: Dưa đỏ, mơ, xoài…

Nguồn khác

  • Sản phẩm từ sữa: Sữa, phô mai, sữa chua…
  • Ngũ cốc tăng cường: Một số loại ngũ cốc ăn sáng được tăng cường thêm vitamin A.

Vitamin A có thể được bổ sung qua các viên uống, thường chứa retinyl acetate, retinyl palmitate, beta-carotene (provitamin A) hoặc kết hợp nhiều loại. Hầu hết các loại vitamin tổng hợp đều có chứa vitamin A.

Có thể thấy, khô mắt do thiếu vitamin A là một vấn đề phổ biến và có thể gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống. Tuy nhiên, với chế độ ăn uống khoa học, giàu vitamin A kết hợp với việc khám mắt định kỳ, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả tình trạng này. Hãy dành thời gian chăm sóc đôi mắt của mình để luôn giữ được thị lực tốt nhất.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

  • 1/ Số 81 Phan Đình Phùng, Phường 1, Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng
    2/ Số 412 Quốc lộ 20, Thị trấn Liên Nghĩa, Huyện Đức Trọng, Tỉnh Lâm Đồng

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ