Bị bệnh khô mắt nên ăn gì và không nên ăn gì để cải thiện?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Minh Quyên

Bác sĩ Nhãn khoa

Đặt lịch Xem hồ sơ

Tầm quan trọng của chế độ ăn uống cho người khô mắt

Giống như việc khám mắt định kỳ và vệ sinh mắt, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của mắt. Bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết giúp duy trì thị lực tốt và phòng ngừa các bệnh về mắt, trong đó có khô mắt.

Khô mắt là tình trạng mắt không đủ nước mắt để duy trì độ ẩm cần thiết. Điều này có thể do mắt không sản xuất đủ nước mắt, chất lượng nước mắt kém hoặc nước mắt bốc hơi quá nhanh. Kết quả là mắt bị kích ứng, tổn thương và dễ bị nhiễm trùng. Các triệu chứng thường gặp là nóng rát, đỏ mắt, ngứa và mờ mắt.

Chế độ ăn uống giàu omega-3, thực phẩm nguyên chất và chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm bớt các triệu chứng khô mắt. Hiểu rõ những loại thực phẩm nên ưu tiên bổ sung và những loại nên hạn chế sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng khô mắt.

Khô mắt là tình trạng phổ biến, đặc biệt ảnh hưởng đến phụ nữ và người lớn trên 50 tuổi. Bên cạnh đó, chế độ ăn thiếu vitamin và dưỡng chất cũng góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh khô mắt.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và hội chứng khô mắt. Một số vitamin và khoáng chất có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe mắt và giảm bớt các triệu chứng khô mắt. Tuy nhiên, người bị khô mắt không nên tự ý thay thế việc điều trị y tế bằng việc tự bổ sung hoặc thay đổi chế độ ăn uống mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.

Chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe đôi mắt. Bằng việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, bạn có thể cải thiện đáng kể tình trạng khô mắt và bảo vệ đôi mắt luôn sáng khỏe. Vậy nên ăn và nên tránh những thực phẩm nào để bảo vệ sức khỏe của mắt?

Bị bệnh khô mắt nên ăn gì để cải thiện?

Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết sẽ giúp tăng cường sức khỏe đôi mắt, giảm viêm và cải thiện chất lượng nước mắt. Dưới đây là một số loại thực phẩm tốt cho người bị khô mắt bạn nên ưu tiên:

Thực phẩm chứa Axit béo Omega-3

Tăng cường axit béo omega-3 trong chế độ ăn uống đã được chứng minh có khả năng giảm thiểu các triệu chứng khô mắt. Omega-3 có tác dụng chống viêm, giúp tăng sản lượng nước mắt và cải thiện chất lượng nước mắt.

Một nghiên cứu tổng hợp năm 2019 cho thấy bổ sung omega-3 có thể giúp giảm các triệu chứng khô mắt. Mặc dù nghiên cứu tập trung vào việc bổ sung omega-3, nhưng việc ăn uống giàu omega-3 cũng có ích. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại omega-3 đều có tác dụng. Nghiên cứu cho thấy chỉ EPA và DHA, khi được bổ sung với liều lượng cao theo chỉ định của bác sĩ, mới có khả năng làm giảm các triệu chứng khô mắt.

Omega-3 có thể được bổ sung qua viên uống hoặc tìm thấy trong các loại thực phẩm như cá hồi, cá mòi, cá, hạt chia, rong biển, tảo,… Để đạt hiệu quả tối ưu trong việc cải thiện khô mắt, người bệnh nên sử dụng thực phẩm bổ sung omega-3, như ăn cá thường xuyên hoặc theo chế độ ăn Địa Trung Hải.

Thực phẩm giàu vitamin A

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy chất lượng nước mắt được cải thiện ở những người bị khô mắt sau khi bổ sung vitamin A.

Vitamin A, một loại vitamin tan trong chất béo, có mặt tự nhiên trong trái cây, rau quả màu cam, và một số nguồn động vật như sữa, trứng, nội tạng. Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể của mắt và sản xuất nước mắt.

Vitamin A có trong nhiều loại trái cây, rau quả màu cam như cà rốt, cam, khoai lang. Các nguồn vitamin A động vật, như sản phẩm từ sữa, trứng và nội tạng, cung cấp vitamin A đã được tạo thành đầy đủ. Ngoài ra, vitamin tổng hợp cũng thường chứa vitamin A ở cả dạng tiền vitamin và dạng đã tạo thành.

Thực phẩm giàu vitamin E

Vitamin E, một chất chống oxy hóa tan trong chất béo, có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể của mắt và bảo vệ mắt khỏi tổn thương. Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy bổ sung vitamin E giúp cải thiện độ ổn định của màng nước mắt.

Vitamin E có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mắt, giúp bảo vệ võng mạc và duy trì lớp màng nước mắt cần thiết. Vitamin E có trong nhiều loại dầu như dầu hướng dương, dầu đậu nành và các loại rau củ như bí đỏ, rau chân vịt,…

Thực phẩm giàu kẽm 

Kẽm là một khoáng chất vi lượng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe đôi mắt. Nó giúp chuyển đổi vitamin A từ gan đến võng mạc, bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại và hỗ trợ sản xuất chất nhờn bảo vệ mắt. Thiếu kẽm có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm trầm trọng thêm tình trạng khô mắt.

Dưới đây là một số thực phẩm giàu kẽm mà bạn nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày: hàu, tôm, cua, thịt nạc, thịt gà, thịt bò, hạnh nhân, bí, hạt điều, hạt hướng dương, quả óc chó,…

Thực phẩm chứa nhiều zeaxanthin và lutein

Zeaxanthin và lutein là những chất chống oxy hóa có nhiều trong võng mạc, giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia UV và gốc tự do. Nghiên cứu cho thấy tiêu thụ nhiều zeaxanthin và lutein có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt, bao gồm cả khô mắt. Một số nguồn thực phẩm giàu zeaxanthin và lutein bao gồm: rau xanh đậm, nho, kiwi, cà chua, lòng đỏ trứng,…

Thực phẩm giàu vitamin C cải thiện khô mắt 

Vitamin C không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch mà còn góp phần đáng kể vào việc cải thiện tình trạng khô mắt. Vitamin C có mặt trong lớp màng nước mắt, giúp bảo vệ và bôi trơn mắt, đồng thời thúc đẩy sản xuất nước mắt.

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của các gốc tự do gây ra bởi tia UV và ô nhiễm môi trường. Các loại thực phẩm giàu vitamin C bao gồm bắp cải, trái cây họ cam quýt như chanh, cam, ớt chuông, bông cải xanh,…

Probiotic

Probiotic là những vi khuẩn có lợi sống trong đường ruột của chúng ta, giúp duy trì cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch. Các nghiên cứu cho thấy sự mất cân bằng trong hệ vi sinh đường ruột có thể liên quan đến các bệnh viêm mãn tính, bao gồm cả viêm mắt.

Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy hệ vi sinh vật đường ruột có thể mang lại lợi ích cho người bị khô mắt và các vấn đề sức khỏe khác. Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng nhiều loại chế phẩm sinh học giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, từ đó hỗ trợ sản xuất nước mắt. Một số thực phẩm chứa probiotic bao gồm: sữa chua, dưa cải bắp, Kombucha, bánh mì chua, miso,…

Bệnh lý khô mắt không nên ăn gì?

Khi bị khô mắt, việc điều chỉnh chế độ ăn uống là một phần quan trọng trong quá trình điều trị. Một số loại thực phẩm có thể làm tình trạng khô mắt trở nên tồi tệ hơn. Dưới đây là những loại thực phẩm bạn nên hạn chế, cụ thể:

Thực phẩm cay nóng

Các chất capsaicin trong ớt và các hợp chất tương tự trong hành, tỏi có thể gây kích ứng trực tiếp lên các mô nhạy cảm của mắt, bao gồm cả giác mạc. Điều này làm tăng cảm giác khô rát, ngứa và thậm chí có thể gây đỏ mắt.

Việc tiêu thụ thực phẩm cay nóng làm tăng nhiệt độ cơ thể, khiến cơ thể mất nước nhiều hơn. Mất nước sẽ làm giảm lượng nước mắt, từ đó làm trầm trọng thêm tình trạng khô mắt. Các chất cay có thể kích thích phản ứng viêm, làm tăng sản xuất các chất trung gian gây viêm, gây hại cho các tế bào mắt.

Thực phẩm nhiều muối

Muối có khả năng giữ nước trong cơ thể. Khi tiêu thụ quá nhiều muối, thận sẽ giữ lại nhiều nước hơn để cân bằng lượng muối trong cơ thể. Điều này dẫn đến tình trạng mất nước ở các mô khác, bao gồm cả mô mắt. Khi mắt bị mất nước, lượng nước mắt sẽ giảm đi, làm trầm trọng thêm tình trạng khô mắt.

Một số nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ nhiều muối có thể gây viêm ở các mô trong cơ thể, bao gồm cả mắt. Viêm có thể làm tổn thương các tế bào sản xuất nước mắt và gây ra khô mắt.

Các chất kích thích

Rượu làm giảm sản xuất nước mắt và gây mất nước, làm tình trạng khô mắt trở nên nghiêm trọng hơn. Rượu làm giãn các mạch máu nhỏ ở mắt, gây ra tình trạng đỏ mắt và tăng cảm giác khô rát.

Caffeine là một chất lợi tiểu, có thể làm tăng nhu cầu đi tiểu và dẫn đến mất nước. Caffeine làm tăng nhịp tim và huyết áp, có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu đến mắt và làm giảm lượng nước mắt. Người bị khô mắt nên hạn chế tối đa việc sử dụng rượu và các loại đồ uống có cồn khác, cũng như giảm lượng caffeine nạp vào cơ thể.

Hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường

Tiêu thụ thực phẩm nhiều đường trong thời gian dài có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mắt, bao gồm cả võng mạc và hoàng điểm. Khi bạn ăn nhiều đường, cơ thể sẽ giải phóng insulin để điều chỉnh lượng đường trong máu.

Nếu lượng đường trong máu thường xuyên cao, cơ thể sẽ trở nên kháng insulin. Điều này gây ra tình trạng lượng đường trong máu luôn cao bất thường, một tình trạng được gọi là đái tháo đường. Từ đó, gây tổn thương võng mạc, hoàng điểm và gây suy giảm chức năng của mắt cũng như tình trạng khô mắt trở nên nặng nề hơn.

Thực phẩm chế biến sẵn

Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn chứa các chất bảo quản, phụ gia thực phẩm. Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể về tác động của các chất này lên mắt, nhưng một số nghiên cứu cho thấy chúng có thể gây ra các phản ứng dị ứng, viêm nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và gián tiếp gây ra các vấn đề về mắt.

Chế độ sinh hoạt chăm sóc cho người bị khô mắt

Để cải thiện tình trạng này, ngoài việc điều trị bằng thuốc, việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt cũng rất quan trọng.

Dưới đây là một số gợi ý:

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.