Xét nghiệm ADN huyết thống không cần mẫu cha mẹ có chính xác không?

Trang chủ > Chuyên khoa > Khoa khác > Di truyền học > Xét nghiệm ADN huyết thống không cần mẫu cha mẹ có chính xác không?

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng mười một 28, 2024

Xét nghiệm ADN được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, bao gồm: Xác định quan hệ huyết thống, chẩn đoán bệnh, nghiên cứu khoa học, xác định danh tính,… Trước đây, xét nghiệm ADN huyết thống thường yêu cầu mẫu của cả cha và con. Tuy nhiên, với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện nay, xét nghiệm ADN huyết thống không cần mẫu cha mẹ.

Cơ sở khoa học để xét nghiệm ADN huyết thống

Trong tế bào người, DNA nằm trên các các nhiễm sắc thể (NST) trong nhân tế bào, với bộ gen bao gồm 23 cặp NST: 22 cặp NST thường và 1 cặp NST giới tính. Giới tính được xác định bởi cặp NST khác nhau ở nam (XY) và nữ (XX), và việc nhận dạng cá thể chủ yếu được thực hiện thông qua các marker DNA trên các NST nhân và NST Y (di truyền theo dòng cha), đồng thời xác định giới tính bằng cách sử dụng các marker trên NST giới tính.

Các gen trên DNA trong cặp NST quy định các tính trạng khác nhau của cơ thể.
Các gen trên DNA trong cặp NST quy định các tính trạng khác nhau của cơ thể.

Các gen trên DNA nằm trong cặp nhiễm sắc thể (NST) quy định các tính trạng riêng biệt của mỗi cơ thể, được bảo tồn và di truyền liên tục từ thế hệ này sang thế hệ khác. Mỗi cá thể đều nhận 23 NST từ tinh trùng của người cha và 23 NST từ tế bào trứng của người mẹ, tạo nên cơ sở khoa học để xác định mối quan hệ huyết thống giữa các cá thể.

Xét nghiệm ADN xác định quan hệ cha con cần mẫu ADN của con và người được cho là cha. Mẫu ADN của mẹ giúp tăng độ chính xác nhưng không bắt buộc. Nếu mẫu ADN của ba người khớp nhau ở mọi gen, xác suất quan hệ huyết thống trên 99.999%, khẳng định người đàn ông đó là cha ruột. Ngược lại, nếu mẫu ADN của con và người đàn ông không khớp từ 2 gen trở lên, kết luận 100% người đàn ông không phải là cha.

Xét nghiệm ADN huyết thống không cần mẫu cha mẹ

Công nghệ xét nghiệm ADN hiện đại cho phép xác định nhiều mối quan hệ huyết thống khác nhau, ngay cả khi không có mẫu ADN của cha mẹ. Vậy, nguyên tắc của phương pháp này dựa vào đâu để chứng minh các mối quan hệ?

Xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào nhiễm sắc thể Y theo dòng họ nội
Xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào nhiễm sắc thể Y theo dòng họ nội

Xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào nhiễm sắc thể Y

Nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, nam giới đều di truyền nhiễm sắc thể Y của mình cho con trai và được duy trì qua nhiều thế hệ. Chính đặc điểm di truyền này, xét nghiệm ADN giữa ông và cháu theo dòng họ của bố sử dụng NST Y cho kết quả với độ chính xác cao.

  • Anh và em trai ruột có thể xét nghiệm ADN dựa vào nhiễm sắc thể Y khi không có mẫu của người cha đẻ.
  • Ông nội và cháu trai có thể làm xét nghiệm để xác định mối quan hệ huyết thống ngay cả khi thiếu mẫu cha.
  • Bác/chú và cháu trai có thể thực hiện xét nghiệm nhằm khẳng định mối quan hệ huyết thống khi không có mẫu cha ruột hay ông nội.
  • Xét nghiệm ADN trên nhiễm sắc thể Y có thể được sử dụng để xác định mối quan hệ anh em họ (nam) ở các thế hệ xa, vẫn đưa ra được kết quả chính xác.
  • Xét nghiệm ADN huyết thống dựa trên nhiễm sắc thể Y có thể được sử dụng như bằng chứng pháp lý để xác định rằng một người con trai thuộc về một dòng họ cụ thể phía cha.

Xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào nhiễm sắc thể X

Theo nghiên cứu sinh học, người cha mang nhiễm sắc thể XY, mẹ mang nhiễm sắc thể XX. Khi sinh ra một bé gái, đứa trẻ sẽ thừa hưởng hai nhiễm sắc thể X, mỗi nhiễm sắc thể được di truyền từ cha và mẹ.

Những trường hợp xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào nhiễm sắc thể X, bao gồm:

  • Xét nghiệm ADN huyết thống đối với nữ giới có khả năng xác định mối quan hệ ở cả hai dòng họ nội và ngoại, do mang cả nhiễm sắc thể từ cả bố và mẹ. Phương pháp này được đánh giá có độ chính xác lên đến 99,9%.
  • Đối với chị và em gái ruột, việc xét nghiệm ADN để kiểm tra mối quan hệ huyết thống với cha sẽ đòi hỏi thêm mẫu của người mẹ để đảm bảo độ tin cậy cao nhất.
  • Chị và em gái khác mẹ có thể tiến hành xét nghiệm ADN nhằm xác minh mối quan hệ huyết thống với người cha.
  • Trường hợp bà nội và cháu gái có thể thực hiện xét nghiệm ADN để làm rõ mối quan hệ huyết thống, ngay cả khi không có mẫu của người cha.

Vì người nữ mang nhiễm sắc thể X của cả cha và mẹ, xét nghiệm ADN có thể xác định quan hệ huyết thống của họ với người khác mà không nhất thiết phải có mẫu ADN của cha mẹ vẫn cho ra được kết quả chính xác cao.

Xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào ADN ty thể

Xét nghiệm ADN ty thể xác định mối quan hệ huyết thống theo dòng mẹ, vì cả nam và nữ đều thừa hưởng ADN ty thể từ mẹ và truyền lại cho thế hệ sau.

Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng mẹ (ADN ty thể)
Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng mẹ (ADN ty thể)

Xét nghiệm ADN ty thể có thể được sử dụng để xác minh mối quan hệ huyết thống với các thành viên khác trong gia đình bên ngoại, nếu có nghi vấn. Các đối tượng có thể xét nghiệm ADN huyết thống dựa vào ADN ty thể:

  • Hai chị em gái có thể dùng xét nghiệm ADN ty thể để xác định cùng mẹ, mà không cần mẫu ADN của người mẹ.
  • Xét nghiệm ADN có thể được sử dụng để xác nhận mối quan hệ mẹ con nếu có nghi ngờ hoặc trường hợp bị thất lạc con.
  • Xét nghiệm ADN ty thể có thể xác định mối quan hệ bà ngoại – cháu gái mà không cần mẫu ADN của mẹ.
  • Xét nghiệm ADN ty thể có thể xác định mối quan hệ huyết thống giữa dì/bác gái (ruột) và cháu gái, ngay cả khi không có mẫu ADN của mẹ.

Xét nghiệm ADN ty thể được sử dụng trong giám định hài cốt liệt sĩ vì ADN ty thể được di truyền từ mẹ sang con qua nhiều thế hệ. Việc giám định có thể được thực hiện bằng cách so sánh ADN ty thể của nhiều người cùng dòng họ mẹ để xác định mối quan hệ.

Như vậy, xét nghiệm ADN huyết thống đã mở ra một hướng đi mới, giúp giải quyết nhiều vấn đề phức tạp trong xác định quan hệ huyết thống, đặc biệt trong những trường hợp không có mẫu của người cha.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ