Nếu cần kiểm soát đường huyết thường xuyên như: bệnh nhân tiểu đường hoặc có nguy cơ cao,… thì cách thử tiểu đường tại nhà giúp bạn nắm bắt chỉ số đường huyết một cách nhanh chóng, tiện lợi và kịp thời. Việc này không chỉ giúp bạn hiểu rõ về phản ứng của cơ thể với chế độ ăn uống, vận động, mà còn cung cấp thông tin quan trọng giúp bác sĩ, lên phác đồ điều trị phù hợp, ổn định sức khỏe lâu dài.
Việc theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên tại nhà đóng vai trò quan trọng trong điều trị đái tháo đường. Thông qua các chỉ số như đường huyết lúc đói và sau ăn, người bệnh có thể chủ động điều chỉnh lối sống, chế độ ăn uống nhằm duy trì glucose ở mức ổn định. Vì thế, việc kiểm tra đường huyết tại nhà thường xuyên là rất quan trọng, đặc biệt với các nhóm đối tượng: đang điều trị bằng insulin; là phụ nữ đang mang thai; gặp khó khăn trong việc kiểm soát đường huyết; người có đường huyết thấp, đặc biệt không có dấu hiệu báo trước; có ceton trong nước tiểu do đường huyết cao.
Người bệnh tiểu đường kiểm soát đường huyết kém cần đo đường huyết tại nhà
Ý thức về sức khỏe giúp người bệnh đái tháo đường phòng ngừa nhiều biến chứng ảnh hưởng đến các cơ quan như: mắt, tim, thận, hệ thần kinh,… Đồng thời, tránh được các tình trạng nguy kịch như hôn mê đái tháo đường – biến chứng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng ở cả bệnh nhân type 1 và type 2.
Chỉ số đường huyết ở người bình thường thay đổi theo thời điểm trong ngày:
Chỉ số đường huyết khi đói < 140 mg/dL;
Chỉ số đường huyết sau ăn (bất kỳ) < 180 mg/dL;
Chỉ số đường huyết thấp (hạ đường huyết) < 70 mg/dL;
Chỉ số đường huyết cao (tăng đường huyết) > 250 mg/dL.
Vì sao nên thử tiểu đường tại nhà?
Nếu thực hiện tốt đo đường huyết tại nhà, người bệnh không chỉ ngăn ngừa các biến chứng đái tháo đường mà còn xử lý kịp các tình huống khẩn cấp do bệnh tiểu đường gây nên như: hạ đường huyết, tăng đường huyết,…
Thử tiểu đường tại nhà giúp người bệnh tiểu đường và những người có nguy cơ cao chủ động theo dõi, kiểm soát tình trạng đường huyết của mình.
Tiện lợi và nhanh chóng: Bạn có thể kiểm tra mức đường huyết của mình ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào mà không cần phải đến bệnh viện hoặc phòng khám. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người bận rộn hoặc gặp khó khăn trong việc di chuyển.
Theo dõi thường xuyên: Việc tự kiểm tra tại nhà cho phép bạn theo dõi mức đường huyết hàng ngày, thậm chí nhiều lần trong ngày, giúp bạn hiểu rõ hơn về sự dao động của nó dưới tác động của chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và thuốc men.
Phát hiện sớm các bất thường: Thử tiểu đường tại nhà giúp bạn phát hiện sớm tình trạng tăng hoặc hạ đường huyết quá mức, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Đánh giá hiệu quả điều trị: Đối với những người đã được chẩn đoán mắc tiểu đường, việc theo dõi đường huyết tại nhà giúp họ và bác sĩ đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị, từ đó có những điều chỉnh phù hợp.
Nâng cao ý thức tự chăm sóc: Việc chủ động theo dõi sức khỏe giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng của mình, từ đó có ý thức hơn trong việc tuân thủ chế độ ăn uống, luyện tập và dùng thuốc.
Hướng dẫn cách thử tiểu đường tại nhà
Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của máy đo đường huyết bạn đang dùng. Mỗi loại máy có thể có những thao tác và yêu cầu khác nhau.
Các bước kiểm tra tiểu đường bằng máy đo đường huyết
Đây là phương thức đo tiểu đường qua mẫu máu lấy từ ngón tay. Người bệnh cần đo vào hai thời điểm: lúc đói (trước bữa ăn) và sau ăn 2 giờ đồng hồ.
Bước 1: Rửa tay sạch và lau khô bằng khăn sạch để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, giúp kết quả chính xác hơn.
Bước 2: Lắp que thử vào máy đo đường huyết theo hướng dẫn, không chạm tay vào phần tiếp xúc của que thử để tránh hỏng cảm biến.
Bước 3: Gắn kim chích vào bút chích và điều chỉnh độ sâu phù hợp để lấy đủ máu mà không gây đau.
Bước 4: Chọn vị trí chích ở đầu ngón tay mềm (ngón giữa hoặc ngón đeo nhẫn) và dùng bút chích tạo vết chích nhỏ.
Bước 5: Ép nhẹ đầu ngón tay để lấy một giọt máu, tránh bóp mạnh làm máu chảy không đều.
Bước 6: Đưa giọt máu chạm vào đầu que thử cho đến khi que hút đủ máu, không chạm vào các bộ phận khác của que thử.
Bước 7: Chờ kết quả hiển thị trên màn hình máy và ghi lại chỉ số đường huyết theo đơn vị mmol/L hoặc mg/dL.
Bước 8: Tháo que thử khỏi máy, vứt bỏ vào thùng rác đúng cách và vệ sinh các dụng cụ an toàn sau khi sử dụng.
Khi đo lúc đói (trước bữa ăn)
Mức bình thường: Thấp hơn 5.6 mmol/L (100 mg/dL)
Mức tiền tiểu đường: Trong khoảng 5.6-6.9 mmol/L (100-125 mg/dL)
Mức tiểu đường: Từ 7.0 mmol/L (126 mg/dL) trở lên
Khi đo sau ăn 2 giờ
Mức bình thường: Thấp hơn 7.8 mmol/L (140 mg/dL)
Mức tiền tiểu đường: Trong khoảng 7.8-11.0 mmol/L (140-199 mg/dL)
Mức tiểu đường: Từ 11.1 mmol/L (200 mg/dL) trở lên
Lưu ý:
Kết quả máy đo chỉ để tham khảo, cần bác sĩ xác nhận.
Que thử và kim chích chỉ dùng một lần.
Đo đường huyết vào các giờ cố định.
Ghi lại kết quả hàng ngày và mang đến bác sĩ.
Cách đo bằng máy đo đường huyết HbA1c
Máy đo HbA1c tại nhà giúp bạn theo dõi hiệu quả kiểm soát đường huyết trong 2-3 tháng gần nhất thông qua chỉ số HbA1c. Chỉ số này phản ánh mức đường huyết trung bình và cho biết liệu bệnh tiểu đường của bạn có đang được kiểm soát tốt hay không.
Bước 1: Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước ấm, lau khô bằng khăn sạch để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, giúp đảm bảo kết quả chính xác.
Bước 2: Lắp que thử vào khe cắm của máy đo HbA1c, cẩn thận không chạm vào đầu que thử để tránh làm hỏng cảm biến và gây sai lệch.
Bước 3: Gắn kim chích vào bút chích và điều chỉnh độ sâu phù hợp để lấy được lượng máu cần thiết mà không gây đau đớn.
Bước 4: Chích nhẹ vào đầu ngón tay và xoa nhẹ để lấy một giọt máu nhỏ đủ cho việc xét nghiệm.
Bước 5: Đưa giọt máu tiếp xúc với đầu que thử hoặc trộn với dung dịch đệm (nếu máy yêu cầu), sau đó cho hỗn hợp lên que thử.
Bước 6: Chờ trong vài giây để máy xử lý mẫu và hiển thị kết quả HbA1c dưới dạng phần trăm (%).
Bước 7: Tháo que thử ra khỏi máy, vứt bỏ đúng cách và vệ sinh các dụng cụ sử dụng sau khi hoàn tất.
Đọc kết quả HbA1c
Bình thường: Dưới 5.7%.
Tiền tiểu đường: 5.7% – 6.4%.
Tiểu đường: Từ 6.5% trở lên.
Lưu ý quan trọng
Kết quả máy đo chỉ mang tính tham khảo, cần bác sĩ chuyên khoa xác nhận.
Que thử và kim chích chỉ dùng một lần.
Đo HbA1c định kỳ hàng tháng hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Tần suất kiểm tra đường huyết tại nhà cho bệnh nhân tiểu đường
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường sẽ chỉ định tần suất và thời điểm đo đường huyết tại nhà phù hợp. Đặc biệt, người bệnh tiêm insulin nhiều lần trong ngày hoặc dùng máy tiêm insulin thường được khuyến nghị kiểm tra đường huyết ít nhất 3 lần mỗi ngày.
Các đối tượng cần kiểm tra đường huyết tại nhà:
Người mắc tiểu đường loại 1 nên thử đường huyết ít nhất 3 lần mỗi ngày.
Người mắc tiểu đường loại 2 cần kiểm tra trước các bữa ăn, sau ăn 1-2 giờ, và trước khi đi ngủ hoặc khi nghi ngờ hạ đường huyết.
Người bị tiền tiểu đường cần theo dõi đường huyết định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
Người có các triệu chứng nghi ngờ tiểu đường nên kiểm tra để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Test nhanh tiểu đường có chính xác không?
Test nhanh tiểu đường tại nhà bằng máy đo đường huyết thường cho kết quả tương đối chính xác khi bạn thực hiện đúng theo hướng dẫn. Tuy nhiên, độ chính xác của máy đo đường huyết tại nhà có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm:
Chất lượng máy đo và que thử: Máy không được hiệu chuẩn, que thử hết hạn hoặc bị hỏng có thể cho kết quả sai lệch.
Kỹ thuật lấy mẫu máu: Lượng máu không đủ, lấy máu sai vị trí hoặc tay chưa sạch có thể ảnh hưởng đến kết quả.
Tình trạng sức khỏe: Mất nước, nhiễm trùng, stress hoặc các bệnh lý nền khác có thể làm thay đổi đường huyết.
Thời điểm đo: Đo không đúng thời điểm so với bữa ăn hoặc việc sử dụng thuốc cũng ảnh hưởng đến kết quả.
Các yếu tố khác: Nhiệt độ, độ ẩm môi trường bảo quản que thử cũng có thể tác động.
Lưu ý:
Kết quả đo đường huyết tại nhà chỉ mang tính tham khảo và cần được bác sĩ chuyên khoa đánh giá và xác nhận để có chẩn đoán chính xác.
Nếu kết quả đo có sự bất thường hoặc không phù hợp với triệu chứng, bạn nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra chuyên sâu.
Đo đường huyết tại nhà có thể thay thế xét nghiệm tại bệnh viện không?
Việc tự theo dõi đường huyết tại nhà hàng ngày rất hữu ích, nhưng KHÔNG thể thay thế các xét nghiệm chuyên sâu tại bệnh viện. Người bệnh tiểu đường vẫn cần tuân thủ lịch hẹn và chỉ định xét nghiệm của bác sĩ để đánh giá chính xác hiệu quả kiểm soát bệnh.
Đo đường huyết tại nhà không thể thay thế hoàn toàn các xét nghiệm chuyên sâu và đánh giá toàn diện tại bệnh viện.
Dựa trên kết quả xét nghiệm tại bệnh viện, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên cụ thể về tần suất đo đường huyết tại nhà và mục tiêu chỉ số đường huyết mà người bệnh cần đạt được.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên đến bệnh viện để thực hiện các xét nghiệm cần thiết nếu thấy những dấu hiệu tiểu đường dưới đây:
Khát nước nhiều.
Thường xuyên mệt mỏi.
Luôn cảm thấy đói.
Mắt nhìn mờ.
Đi tiểu nhiều lần.
Vết thương chậm lành.
Nhóm người có nguy cơ cao cần kiểm tra tiểu đường dù không có triệu chứng:
Người có tiền sử gia đình mắc bệnh đái tháo đường.
Người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao hoặc có nồng độ chất béo trung tính cao trong máu.
Người thừa cân, béo phì hoặc có chế độ ăn nhiều tinh bột, đường và chất béo.
Phụ nữ có tiền sử mắc hội chứng buồng trứng đa nang.
Phụ nữ từng bị tiểu đường thai kỳ.
Người có tiền sử lượng đường trong máu bất thường hoặc có dấu hiệu kháng insulin.
Người thường xuyên sống trong trạng thái căng thẳng.
Người ít vận động thể chất.
Người thuộc các chủng tộc có nguy cơ cao như người da đen, Latino, người Mỹ bản xứ, Thái Bình Dương và người Mỹ gốc Á.
Tóm lại, việc nắm vững cách thử tiểu đường tại nhà mang lại sự chủ động và tiện lợi trong việc theo dõi sức khỏe bản thân. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là kết quả tự kiểm tra chỉ mang tính tham khảo. Để có kết luận chính xác và phác đồ điều trị phù hợp, người bệnh vẫn cần thăm khám và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Các bước kiểm tra tiểu đường bằng máy đo đường huyết
Khi đo lúc đói (trước bữa ăn)
