Xét Nghiệm ASLO Là Gì? Kết Quả Xét Nghiệm Có Ý Nghĩa Gì?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Cử nhân Trương Thị Thanh Hương

Cử nhân Xét nghiệm I Đa khoa Phương Nam

Đặt lịch Xem hồ sơ

Xét nghiệm ASLO là gì?

Vi khuẩn liên cầu tan máu Beta nhóm A khi xâm nhập vào cơ thể bệnh nhân sẽ tiết ra một loại Enzym đặc hiệu là Streptolysin – O. Khi phát hiện ra Streptolysin – O, hệ miễn dịch sẽ sản xuất ra kháng thể ASLO để chống lại. Sau khi nhiễm trùng từ 7 – 10 ngày, các kháng thể này sẽ xuất hiện. Nồng độ kháng thể sẽ tiếp tục tăng cho đến lúc đạt giới hạn trong vòng 2 – 4 tuần.

Khoảng 6 – 12 tháng sau khi nhiễm trùng, nồng độ kháng thể ASLO sẽ sụt giảm. Như vậy, xét nghiệm ASLO là hình thức định lượng kháng thể Anti – Streptolysin O xuất hiện trong máu của bệnh nhân. Ngoài ASLO, cơ thể cũng sản xuất ra những loại kháng thể khác để chống lại Streptolysin – O, điển hình là Anti DNase B.

Liên cầu khuẩn nhóm A là khuẩn gây ra bệnh viêm họng liên cầu. Hầu hết bệnh nhân bị nhiễm trùng Strep đều có khả năng chữa trị hiệu quả bằng thuốc kháng sinh. Nhiễm trùng Strep có thể không gây ra triệu chứng, chưa rõ nguyên nhân. Do đó nhiều trường hợp không được điều trị hoặc tiến hành chữa trị chưa hiệu quả, dẫn đến biến chứng sau nhiễm liên cầu nguy hiểm như sốt thấp khớp, viêm cầu thận.

Nhiễm khuẩn liên cầu nhóm A có những dấu hiệu như sốt, mệt mỏi, giảm nước tiểu, khó thở,… Bên cạnh những biến chứng kể trên, bệnh nhân cũng có thể bị sưng chân, cao huyết áp, viêm tim,… Do đó, xét nghiệm ASLO có vai trò quan trọng để xác định nguyên nhân gây bệnh và tiến hành điều trị hiệu quả. 

Liên cầu khuẩn Streptococcus nhóm A là nguyên nhân gây ra một số bệnh lý như viêm vi cầu thận cấp, sốt tinh hồng nhiệt, viêm nội tâm mạc, nhiễm trùng liên cầu, thấp tim, viêm khớp, thấp khớp,… Xét nghiệm ASLO rất cần thiết để phát hiện ra tình trạng nhiễm trùng cũng như các bệnh lý liên quan do nhiễm Streptococcus nhóm A gây ra. 

Xét nghiệm ASLO được chỉ định thế nào?

Xét nghiệm ASLO có thể được bác sĩ chỉ định riêng biệt hoặc kết hợp với xét nghiệm Anti DNase B. Mục đích là để xác định xem bệnh nhân có bị nhiễm liên cầu trùng trong thời gian gần đây hay không? Nhiễm trùng Strep có khả năng gây ra triệu chứng hoặc không. Thế nên các trường hợp không xuất hiện dấu hiệu thường chưa được điều trị và dễ dẫn đến biến chứng. 

Do đó, bệnh nhân gặp triệu chứng sốt thấp, viêm cầu thận, nhiễm trùng da, đau họng gần đây, có nguy cơ bị lây nhiễm liên cầu khuẩn cao sẽ được bác sĩ chỉ định xét nghiệm ASLO. Trong khoảng 10 – 14 ngày, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm ASLO 2 lần, để xác định mức độ kháng thể giảm, tăng hay không thay đổi.

 Triệu chứng của bệnh sốt thấp khớp gồm có:

• Phát ban.
• Không gây đau dưới da, có nốt sần nhỏ.
• Chuyển động giật (chứng múa giật Sydenham).
• Đau và sưng ở nhiều khớp, nhất là cổ tay, khuỷu tay, mắt cá chân. Đôi khi cảm giác đau di chuyển từ khớp này sang khớp khác.
• Sốt. 
• Viêm tim có thể không xuất hiện triệu chứng. Hoặc có khả năng biểu hiện dấu hiệu tim đập nhanh, đau ngực, khó thở.

 Triệu chứng của bệnh viêm cầu thận gồm có:

• Cao huyết áp.
• Đau khớp.
• Nước tiểu có máu.
• Sưng (phù nề).
• Giảm lượng nước tiểu.
• Phát ban.
• Mệt mỏi.

Tuy nhiên, những triệu chứng này không điển hình mà có thể xuất phát từ các bệnh lý khác.

Xét nghiệm ASLO thực hiện thế nào? Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm ASLO ra sao?

Để thực hiện xét nghiệm ASLO, điều dưỡng sẽ tiến hành lấy máu ở tĩnh mạch cổ tay hoặc bàn tay. Đầu tiên, vị trí lấy máu cần được sát trùng. Tiếp theo, ngăn dòng máu từ tĩnh mạch trở lại bằng dây garo hoặc bao quấn của máy đo huyết áp. Sau đó tiến hành lấy máu. Cuối cùng, điều dưỡng sẽ tháo dây hoặc bao quấn ra khi đã lấy máu xong. Ống máu sẽ được chuyển đến phòng xét nghiệm.

Xét nghiệm ASLO có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện 2 lần. Các mẫu cần được thu thập cách nhau khoảng 2 tuần. Đo nồng độ ASLO khi người bệnh ở giai đoạn cấp và đang hồi phục nhằm mục đích xác định mức độ kháng thể giảm, tăng hoặc không thay đổi. Kết quả xét nghiệm ASLO ở mức bình thường là:

• ASLO định lượng nhỏ hơn hoặc bằng 200 U/ml.
• ASLO định tính âm tính.

Khi bị nhiễm trùng Strep, kháng thể ASLO sẽ được sản xuất sau khoảng 7 – 30 ngày. 4 – 6 tuần sau khi bị bệnh, mức ASLO sẽ tăng đến đỉnh điểm. Đồng thời nó vẫn duy trì ở mức cao sau khi đã chữa trị nhiễm trùng Strep thành công sau một vài tháng. 

Trường hợp kết quả xét nghiệm ASLO âm tính hoặc nếu ASLO hiện diện ở nồng độ rất thấp thì rất có thể người bệnh không bị nhiễm trùng Strep gần đây. Kết quả này sẽ chắc chắn đúng nếu:

• Thực hiện lại xét nghiệm ASLO sau lần kiểm tra đầu từ 10 – 14 ngày cũng âm tính hoặc có nồng độ thấp. 
• Thử nghiệm Anti DNase B âm tính.

Thế nhưng vẫn có tỷ lệ nhỏ bệnh nhân xuất hiện một biến chứng sau liên cầu khuẩn, dù ASLO âm tính hoặc nồng độ không cao. Nếu kết quả xét nghiệm ASLO đang tăng lên hoặc cao thì người bệnh có khả năng bị nhiễm trùng Strep trong thời gian gần đây. Trường hợp mức ASLO cao nhưng bình thường trở lại tức là đã từng xuất hiện nhiễm trùng nhưng cũng giải quyết xong. 

Tuy nhiên, xét nghiệm ASLO không thể dự đoán được biến chứng sẽ xảy ra sau khi bệnh nhân bị nhiễm liên cầu khuẩn tan trong máu. Bên cạnh đó, mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng không thể dự đoán được. 

Ý nghĩa xét nghiệm ASLO và những hạn chế

Xét nghiệm ASLO sẽ giúp bác sĩ phát hiện, chẩn đoán các bệnh do vi khuẩn Streptococcus nhóm A gây ra như viêm nội tâm mạc, vi khuẩn liên cầu tan máu, thấp máu,… Bên cạnh đó, giúp nhận diện kháng thể Enzym do vi khuẩn tiết ra trong cơ thể bệnh nhân chống lại Streptolysin – O. Loại kháng thể này chính là nguyên nhân chính làm phá hủy hồng cầu của bệnh nhân. 

Tuy nhiên, xét nghiệm ASLO vẫn còn một số hạn chế nhất định. Xét nghiệm ASLO được chỉ định khi bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng bị nhiễm liên cầu đã phát triển. Trong khi bị nhiễm Strep lại không có dấu hiệu rõ ràng. Thế nên xét nghiệm ASLO không được bác sĩ chỉ định thường xuyên. Hình thức xét nghiệm này cũng chỉ giúp phát hiện ra 75 – 85% các trường hợp bị bệnh do vi khuẩn liên cầu tan máu.