Bệnh khô mắt ở người già: Nguyên nhân, cách phòng tránh

Bệnh toàn thân như đái tháo đường và các bệnh tự miễn có thể gây khô mắt ở người già. Đái tháo đường ảnh hưởng đến mô thần kinh, làm gián đoạn hoạt động tiết nước mắt, đặc biệt khi đường huyết không được kiểm soát tốt. Các bệnh tự miễn như hội chứng Sjögren, lupus và viêm khớp dạng thấp cũng có thể gây viêm và khô mắt.

Yếu tố môi trường

Khi không khí quá khô, độ ẩm tương đối thấp, nước mắt sẽ dễ dàng bay hơi nhanh hơn. Ô nhiễm không khí không chỉ gây khô mắt mà còn tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt khác như viêm kết mạc, viêm giác mạc. Bên cạnh đó, làm việc lâu với máy tính còn có thể gây mỏi mắt, nhức đầu, và giảm thị lực tạm thời.

Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc hại, gây kích ứng mắt và làm giảm khả năng sản xuất nước mắt của tuyến lệ. Ngay cả người không trực tiếp hút thuốc nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ bị khô mắt cao hơn.

Tiểu sử sử dụng thuốc 

Sử dụng thuốc điều trị bệnh mãn tính như thuốc ổn định huyết áp, thuốc chống kích ứng, thuốc giảm đau trong thời gian dài có thể gây khô mắt ở người già. Các hợp chất trong thuốc có thể làm giảm lượng nước mắt được tạo ra và tiết ra, dẫn đến khô mắt.

Các thủ thuật y khoa 

Phẫu thuật mắt, đặc biệt là các loại phẫu thuật liên quan đến giác mạc hoặc tuyến lệ, có thể làm giảm sản xuất nước mắt hoặc thay đổi chất lượng nước mắt.

Dưới đây là một số ví dụ:

• Phẫu thuật khúc xạ: Các phẫu thuật như LASIK, PRK có thể làm thay đổi cấu trúc của giác mạc, ảnh hưởng đến sự ổn định của màng nước mắt.
• Phẫu thuật mí mắt: Phẫu thuật mí mắt để điều trị các vấn đề như mí mắt sụp, mí mắt trễ có thể làm ảnh hưởng đến việc tiết nước mắt.
• Phẫu thuật tuyến lệ: Phẫu thuật tuyến lệ để điều trị tắc nghẽn ống dẫn nước mắt có thể làm giảm lượng nước mắt.

Dấu hiệu khô mắt ở người già

Khô mắt là vấn đề phổ biến nhưng thường bị bỏ qua ở người lớn tuổi. Khô mắt có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho giác mạc và kết mạc, thậm chí dẫn đến mù lòa trong trường hợp nghiêm trọng. 

Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết khô mắt ở người già:

• Cảm giác cay rát, khó chịu, như có bụi hoặc dị vật trong mắt.
• Ngứa và mỏi mắt.
• Nhạy cảm với ánh sáng.
• Mắt đỏ và mờ đột ngột.
• Mờ mắt ngay sau khi chớp mắt.
• Gỉ mắt dính nhiều bọt trắng ở hai hốc mắt.
• Mắt bị mờ nhòe, phải chớp liên tục mới hết.
• Khó mở mắt vào buổi sáng, mi nặng, cảm giác buồn ngủ.
• Đau khi chớp mắt (trong trường hợp nặng).

Người lớn tuổi cần lưu ý rằng khô mắt có thể là dấu hiệu của đục thủy tinh thể bởi triệu chứng không quá nghiêm trọng, nhiều người thường bỏ qua, dẫn đến đục thủy tinh thể nặng hơn. Từ đó, tổn thương giác mạc, kết mạc, gây khó khăn trong điều trị và thậm chí mất thị lực vĩnh viễn.

Khô mắt ở người già có nguy hiểm không?

Khô mắt ở người già không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Mặc dù không phải là một căn bệnh nghiêm trọng ngay lập tức, nhưng khô mắt nếu kéo dài có thể dẫn đến các vấn đề sau:

• Nhiễm trùng mắt: Khi mắt không đủ độ ẩm, vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh dễ dàng xâm nhập, gây viêm kết mạc, viêm giác mạc.
• Loét giác mạc: Tình trạng khô mắt kéo dài có thể dẫn đến loét giác mạc, gây đau nhức và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.
• Giảm thị lực: Khô mắt làm giảm chất lượng màng nước mắt, gây mờ mắt, nhìn đôi, giảm thị lực.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt khác: Khô mắt có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng.

Chẩn đoán và điều trị khô mắt sớm là điều cần thiết để ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về khô mắt, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nhãn khoa.

Biện pháp phòng tránh bệnh khô mắt ở người già

Để bảo vệ mắt cho người thân, việc phòng tránh khô mắt là rất cần thiết. Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể áp dụng cho người thân yêu của mình.

Ngủ đủ giấc 

Ngủ đủ giấc từ 7-8 tiếng mỗi đêm là điều cần thiết để mắt hồi phục sau ngày dài hoạt động. Khi ngủ, các tế bào trong mắt được tái tạo và phục hồi, giúp cải thiện chức năng của mắt. Đặc biệt, ngủ đủ giấc giúp điều hòa hoạt động của tuyến lệ, tăng cường sản xuất nước mắt.

Đeo kính râm

Để phòng tránh khô mắt, người cao tuổi nên đeo kính râm khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi bụi, gió, và tia cực tím từ ánh nắng mặt trời. Họ cũng nên hạn chế ra ngoài vào buổi trưa nắng gắt. Khi bơi lội, người cao tuổi cần đeo kính bơi để tránh clo trong nước hồ bơi gây hại cho mắt.

Uống đủ nước

Uống đủ nước rất quan trọng cho sức khỏe tổng thể, bao gồm cả đôi mắt. Nước giúp giữ ẩm cho mắt, giúp mắt hoạt động tốt và tránh bị khô.

Để cung cấp đủ nước cho cơ thể, bạn nên uống từ 8 đến 10 ly nước mỗi ngày. Nếu bạn không thích uống nước lọc, có thể lựa chọn các loại trái cây chứa nhiều nước như dưa hấu, dưa chuột. Tuy nhiên, nên hạn chế đồ uống có cồn hoặc caffeine vì chúng có thể gây mất nước.

Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu Omega-3, vitamin A

Để phòng ngừa khô mắt và cách chữa khô mắt cho người cao tuổi, bác sĩ khuyên nên bổ sung omega-3 vào chế độ ăn. Cá ngừ, cá hồi, dầu olive là những nguồn omega-3 dồi dào. Ngoài ra, vitamin A cũng rất cần thiết cho mắt, có nhiều trong cà rốt, rau cải xanh. Uống trà xanh và trà hoa cúc cũng giúp giảm khô mắt và nhức mỏi mắt.

Sử dụng nước mắt nhân tạo

Nước mắt nhân tạo giúp giữ ẩm cho mắt, loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, bảo vệ thị lực. Tuy nhiên, thuốc nhỏ mắt cho người già bị khô mắt không nên tự ý dùng nước mắt nhân tạo mà cần theo hướng dẫn của bác sĩ. Thay vào đó, hãy khuyến khích họ chớp mắt thường xuyên, đặc biệt khi đọc sách, xem tivi, để giữ cho mắt luôn ẩm và khỏe mạnh.

Khám mắt định kỳ

Kiểm tra mắt định kỳ là điều cần thiết, nhất là với người cao tuổi. Thị lực của người già dễ suy giảm nhanh chóng do các vấn đề về mắt nên kiểm tra mắt thường xuyên là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe đôi mắt, tránh tình trạng khô mắt và duy trì thị lực tốt.

Sử dụng máy tạo độ ẩm và máy lọc không khí

Để chống khô mắt do không khí hanh khô, bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm và máy lọc không khí. Máy tạo độ ẩm giúp tăng độ ẩm trong nhà, trong khi máy lọc không khí loại bỏ các tác nhân gây kích ứng mắt, góp phần giữ cho mắt khỏe mạnh.

Các bài tập cho mắt

• Chớp mắt thường xuyên: Thực hiện động tác chớp mắt nhanh và liên tục trong khoảng 10-15 giây, giúp tăng cường sản xuất nước mắt, phân bố đều nước mắt trên bề mặt mắt, giảm cảm giác khô rát.
• Nhìn xa gần: Ngồi thẳng lưng, nhìn vào một vật ở gần (ví dụ: ngón tay cái) trong khoảng 5 giây, sau đó chuyển tầm mắt nhìn vào một vật ở xa (ví dụ: một bức tranh trên tường) trong 5 giây. Lặp lại động tác này nhiều lần. Thao tác này giúp thư giãn cơ mắt, cải thiện khả năng điều tiết của mắt.
• Massage nhẹ nhàng vùng quanh mắt: Dùng các đầu ngón tay nhẹ nhàng massage xung quanh mắt theo chuyển động tròn giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm mỏi mắt, thư giãn cơ mắt.
• Xoay tròn mắt: Giữ đầu cố định, từ từ xoay tròn mắt theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ. Đồng thời, giúp tăng cường sự linh hoạt của mắt, giảm mỏi mắt.