Xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không? Lưu ý khi xét nghiệm

Trang chủ > Chuyên khoa > Nội khoa > Thận học > Xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không? Lưu ý khi xét nghiệm

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 2 14, 2025

Xét nghiệm nước tiểu có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn băn khoăn việc chuẩn bị trước khi làm xét nghiệm, đặc biệt là vấn đề nhịn ăn. Vậy xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không? Cần tránh sử dụng thực phẩm, thuốc gì hay không?

Xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không?

Theo các bác sĩ, việc xét nghiệm nước tiểu thông thường không yêu cầu người bệnh phải nhịn ăn, vì thức ăn thường không ảnh hưởng nhiều đến kết quả xét nghiệm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh nhịn ăn hoặc kiêng một số loại thực phẩm cụ thể.

Xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không còn phụ thuộc vào mục đích xét nghiệm nước tiểu.
Xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không còn phụ thuộc vào mục đích xét nghiệm nước tiểu.

Việc có cần nhịn ăn hay không còn phụ thuộc vào mục đích của xét nghiệm nước tiểu. Đặc biệt, đối với những trường hợp phân tích nước tiểu để kiểm tra đường huyết hoặc tầm soát bệnh tiểu đường, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh nhịn ăn từ 8 đến 12 tiếng trước khi lấy mẫu xét nghiệm.

Nhìn chung, trong hầu hết các trường hợp xét nghiệm nước tiểu, bạn vẫn có thể ăn uống bình thường. Tuy nhiên, cần thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc và thực phẩm chức năng đang sử dụng. Đồng thời, để đảm bảo kết quả chính xác, nên tránh sử dụng các thực phẩm như củ dền, mâm xôi và một số loại thuốc có thể làm thay đổi màu sắc nước tiểu. Một số loại thuốc cũng làm thay đổi màu sắc nước tiểu như metronidazole, sulfonamide, các loại thuốc chống đông, sắt sulfate ..

Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu là một trong những xét nghiệm đơn giản và phổ biến nhất để đánh giá sức khỏe. Tuy nhiên, để kết quả xét nghiệm chính xác, cần lưu ý một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả:

  • Ánh sáng và nhiệt độ: khi mẫu xét nghiệm tiếp xúc lâu với các yếu tố này, các chất như bilirubin và urobilinogen có thể bị phân hủy do tính không ổn định của chúng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.
  • Sự phát triển của vi khuẩn: mẫu nước tiểu bị nhiễm khuẩn, dù là do quá trình thu thập không đảm bảo hay do vi khuẩn đã có sẵn trong nước tiểu, đều có thể dẫn đến kết quả xét nghiệm không chính xác.
  • Độ pH kiềm: mẫu nước tiểu có thể gây ra hiện tượng dương tính giả khi xét nghiệm protein. Kết quả có thể cho thấy sự hiện diện của protein trong nước tiểu ngay cả khi thực tế không có, dẫn đến việc chẩn đoán sai.
  • Glucose: sự hiện diện của glucose trong mẫu xét nghiệm có thể gây ra những thay đổi đáng kể. Vi sinh vật có thể chuyển hóa glucose, quá trình làm giảm độ pH của mẫu xét nghiệm, từ đó ảnh hưởng đến độ chính xác của các kết quả khác.
  • Tập thể dục hoặc vận động mạnh: hoạt động thể chất mạnh như tập thể dục có thể tác động đến các thông số quan trọng của mẫu nước tiểu. Cụ thể, những hoạt động này có thể làm thay đổi trọng lượng riêng của nước tiểu cũng như nồng độ các chất điện phân trong mẫu xét nghiệm.
  • Thực phẩm và thuốc: một số loại thực phẩm như cà rốt, củ cải đỏ, củ cải trắng, quả mâm xôi, đại hoàng và màu thực phẩm có thể thay đổi màu sắc nước tiểu. Trong khi đó, các loại thuốc như ibuprofen, chloroquine, metronidazole và nhiều loại khác có thể ảnh hưởng đến màu sắc, mùi hoặc độ pH của mẫu nước tiểu.

Ngoài những yếu tố đã đề cập, việc sử dụng chất bảo quản trong quá trình thu thập và vận chuyển mẫu nước tiểu cũng có thể gây ra sự thay đổi kết quả xét nghiệm, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng thường không đáng kể.

  • Thymol: có thể tạo ra phản ứng dương tính giả với albumin.
  • Formaldehyde: có thể gây ra kết quả xét nghiệm sai, cho thấy dương tính giả đối với bạch cầu esterase, phản ứng peroxidase, urobilinogen và glucose nếu sử dụng trong thời gian dài.
  • Axit clohydric: mặc dù có tác dụng bảo quản cấu trúc tế bào và đo nồng độ steroid, nhưng việc sử dụng chất này có thể làm thay đổi độ pH của mẫu xét nghiệm.
  • Muối thủy ngân: có thể gây nên kết quả âm tính giả đối với phản ứng esterase của bạch cầu.
  • Axit boric: mặc dù thường dùng để bảo quản vi khuẩn trong nước tiểu, có thể gây ra một số vấn đề: nó làm giảm độ nhạy của thuốc thử bạch cầu trên que thử, làm thay đổi độ pH ban đầu của mẫu, và nếu nồng độ quá cao có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn trong các mẫu dùng để nuôi cấy.

Thực phẩm cần tránh trước khi xét nghiệm nước tiểu

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm nước tiểu chính xác, người bệnh nên tránh sử dụng một số loại thực phẩm và đồ uống trước khi lấy mẫu. Cụ thể: 

 Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm thay đổi màu sắc, thành phần của nước tiểu, gây ảnh hưởng đến quá trình phân tích.
Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm thay đổi màu sắc, thành phần của nước tiểu, gây ảnh hưởng đến quá trình xét nghiệm. 

  • Acetaminophen;
  • Aspirin;
  • Caffeine;
  • Vitamin B;
  • Rượu bia;
  • Thuốc kháng histamin;
  • Các loại trái cây màu đậm như cà rốt, thanh long đỏ, mâm xôi,…

Việc kiêng ăn uống trước xét nghiệm nước tiểu sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và sẽ được bác sĩ hướng dẫn chi tiết. Vì vậy, bạn không cần quá lo lắng về vấn đề này.

Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm nước tiểu?

Ngoài việc quan tâm đến việc có cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm nước tiểu hay không? Để kết quả xét nghiệm nước tiểu chính xác và đáng tin cậy, bạn cần chuẩn bị một số điều sau:

Trước khi làm xét nghiệm nước tiểu, bạn không cần chuẩn bị nhiều vì sẽ được nhân viên y tế và bác sĩ hướng dẫn chi tiết về dụng cụ cũng như quy trình thực hiện. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn cần nắm rõ mục đích của xét nghiệm, hiểu được các bước từ việc lấy mẫu đến bảo quản mẫu, và cách giữ vệ sinh cho mẫu thử.

Đồng thời, bạn cần thông báo đầy đủ cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe hiện tại của mình, bao gồm việc có đang sử dụng thuốc điều trị hoặc thực phẩm chức năng nào không. Bạn nên hỏi bác sĩ về các yêu cầu như có cần nhịn ăn, kiêng các loại thực phẩm, đồ uống hay chất gì đặc biệt trước khi xét nghiệm không. Quan trọng nhất là tuân thủ nghiêm ngặt mọi chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ về việc lấy mẫu nước tiểu để xét nghiệm.

Các lưu ý cần biết khi xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu là một trong những xét nghiệm thông thường để đánh giá sức khỏe tổng quát. Để kết quả xét nghiệm chính xác nhất, bạn cần lưu ý một số điều sau:

Thực hiện theo hướng dẫn của nhân viên y tế để thu thập mẫu nước tiểu.
Thực hiện theo hướng dẫn của nhân viên y tế để thu thập mẫu nước tiểu.

  • Thông báo với bác sĩ về những bất thường như tiểu buốt, tiểu rắt, đau khi đi tiểu hay nước tiểu có màu sắc khác thường để có đánh giá chính xác.
  • Tuân thủ một cách nghiêm ngặt mọi chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ hoặc nhân viên y tế để đảm bảo kết quả chính xác.
  • Việc thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng là rất quan trọng vì chúng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm nước tiểu của bạn.
  • Đối với phụ nữ đang mang thai hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt, cần báo trước cho bác sĩ để họ có thể cân nhắc và lựa chọn thời điểm lấy mẫu xét nghiệm phù hợp nhất.
  • Trong quá trình thu thập mẫu nước tiểu, bạn cần đặc biệt chú ý đến việc bảo quản đúng cách để đảm bảo tính chính xác của kết quả xét nghiệm.
  • Trước khi lấy mẫu nước tiểu, bạn cần vệ sinh sạch sẽ tay và bộ phận sinh dục theo đúng hướng dẫn để tránh nhiễm khuẩn và ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Các câu hỏi thường gặp

Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về xét nghiệm này, dưới đây là một số câu hỏi thường gặp và giải đáp:

1. Lỡ ăn, uống trước khi xét nghiệm nước tiểu có sao không?

Thông thường, việc ăn uống trước khi xét nghiệm nước tiểu không gây ảnh hưởng đáng kể đến kết quả phân tích mẫu. Bạn có thể ăn hoặc uống bình thường, trừ những trường hợp đặc biệt được bác sĩ dặn dò cụ thể. Nếu lỡ ăn uống trong những trường hợp cần nhịn, bạn nên thông báo ngay cho bác sĩ để họ đánh giá và quyết định có tiếp tục lấy mẫu hay cần dời lịch xét nghiệm sang ngày khác.

2. Thời điểm lấy nước tiểu là tốt nhất khi nào?

Để có kết quả xét nghiệm chính xác nhất, thời điểm lý tưởng để lấy mẫu nước tiểu là vào buổi sáng, đặc biệt là lần đi tiểu đầu tiên trong ngày vì nước tiểu sẽ đậm đặc hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là phải vệ sinh sạch sẽ vùng sinh dục trước khi lấy mẫu để tránh tình trạng mẫu bị nhiễm vi khuẩn từ da, ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Như vậy, câu trả lời cho câu hỏi “Xét nghiệm nước tiểu có cần nhịn ăn không?” phụ thuộc vào mục đích xét nghiệm cụ thể. Để đảm bảo độ chính xác, bạn nên chuẩn bị kỹ càng trước khi làm xét nghiệm, bao gồm việc tuân thủ các hướng dẫn của nhân viên y tế và lựa chọn cơ sở y tế uy tín.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ