An toàn tiêm chủng: Bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Trang chủ > Chuyên khoa > Khoa khác > Y học dự phòng > An toàn tiêm chủng: Bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng mười hai 19, 2024

An toàn tiêm chủng đòi hỏi quy trình chuẩn hóa toàn diện, từ khâu nhập khẩu, bảo quản đến sử dụng vắc xin. Điều này không chỉ đảm bảo sức khỏe, tính mạng người được tiêm mà còn tối đa hóa hiệu quả phòng bệnh do vắc xin mang lại.

Tầm quan trọng của an toàn tiêm chủng

ThS. Nguyễn Diệu Thúy, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Vắc xin chỉ đảm bảo an toàn và phát huy tối đa hiệu quả phòng bệnh khi được thông qua kiểm định, được cấp phép sử dụng, được bảo quản trong hệ thống kho lạnh và hệ thống dây chuyền lạnh bảo quản theo nhiệt độ yêu cầu của nhà sản xuất, đặc biệt là thực hành đúng quy trình an toàn tiêm chủng”.

Tiêm chủng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể có khả năng chống lại sự tấn công của vi khuẩn và virus gây bệnh. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, việc tiêm chủng cần được thực hiện theo đúng quy trình và càng sớm càng tốt cho mọi người, ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, việc tiêm chủng đầy đủ cho trẻ em trong hai năm đầu đời là điều cần thiết.

An toàn tiêm chủng không chỉ nằm ở kỹ thuật tiêm mà còn ở toàn bộ quy trình chuẩn hóa, từ khi nhập vắc xin đến bảo quản và sử dụng.
An toàn tiêm chủng không chỉ nằm ở kỹ thuật tiêm mà còn ở toàn bộ quy trình chuẩn hóa, từ khi nhập vắc xin đến bảo quản và sử dụng.

Chương trình tiêm chủng đã bảo vệ hơn 4 triệu trẻ em khỏi gần 50 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Nhiều bệnh nguy hiểm đã được thanh toán nhờ tiêm chủng như bệnh thủy đậu từ năm 1979, bại liệt từ năm 2000, uốn ván sơ sinh từ năm 2005, giúp tiết kiệm hàng ngàn tỷ đồng chi phí điều trị và chăm sóc y tế mỗi năm. Đặc biệt, tỷ lệ mắc bệnh, biến chứng và tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi do các bệnh truyền nhiễm đã giảm đáng kể trong những năm gần đây.

An toàn tiêm chủng là một hệ thống quy trình và quy định được giám sát chặt chẽ, từ khâu sản xuất đến khi sử dụng vắc xin, được đánh giá dựa trên 3 yếu tố chính:

  • Đội ngũ y tế thực hiện tiêm chủng phải được đào tạo bài bản về chuyên môn, kỹ năng khám sàng lọc, tư vấn, theo dõi, chăm sóc khách hàng và xử lý phản ứng sau tiêm. Họ cần thực hiện thao tác tiêm chủng chính xác theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế và các quy định của cơ sở tiêm chủng.
  • Đơn vị tiêm chủng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất và trang thiết bị theo quy định của Bộ Y tế, bao gồm hệ thống bảo quản lạnh (kho lạnh, dây chuyền lạnh, phương tiện vận chuyển chuyên dụng) để đảm bảo chất lượng vắc xin từ nhà sản xuất và thực hành tiêm chủng chuẩn xác cho khách hàng tại phòng tiêm. Việc thực hiện tiêm chủng cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình chuẩn.
  • Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa người được tiêm chủng, cơ sở tiêm chủng và đội ngũ y tế để theo dõi phản ứng sau tiêm (tại điểm tiêm và tại nhà) và được hướng dẫn chăm sóc sức khỏe phù hợp nếu có phản ứng không mong muốn.

Kiểm tra, đối chiếu và rà soát vắc xin trước khi sử dụng

Trước khi tiến hành tiêm chủng, điều dưỡng phải kiểm tra kỹ các thông tin trên lọ vắc xin (tên, công dụng, nhà sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, liều lượng, đường dùng) và quan sát tình trạng vắc xin, đối chiếu với thông tin của người được tiêm. Việc này đảm bảo tuân thủ nguyên tắc “ba đúng” trong tiêm chủng: đúng loại vắc xin, đúng đường tiêm và đúng liều lượng

Theo dõi và xử trí phản ứng sau tiêm kịp thời

Mỗi người có thể có phản ứng khác nhau sau khi tiêm vắc xin, nhưng đa số chỉ gặp phản ứng nhẹ trong vòng 30 phút đầu. Do đó, việc theo dõi chặt chẽ trong 30 phút tại điểm tiêm chủng và có phương án xử lý kịp thời các trường hợp nguy cấp là rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho người được tiêm và tuân thủ quy trình tiêm chủng an toàn. Sau 30 phút tại điểm tiêm, người được tiêm cần tiếp tục theo dõi sức khỏe bản thân trong 24-48 giờ tiếp theo và liên hệ lại với cơ sở y tế nếu có bất kỳ vấn đề gì.

Sau 30 phút tại điểm tiêm, người được tiêm cần tiếp tục theo dõi sức khỏe bản thân trong 24-48 giờ tiếp theo và liên hệ lại với cơ sở y tế nếu có bất kỳ vấn đề gì.
Sau 30 phút tại điểm tiêm, người được tiêm cần tiếp tục theo dõi sức khỏe bản thân trong 24 – 48 giờ tiếp theo và liên hệ lại với cơ sở y tế nếu có bất kỳ vấn đề gì.

Khám sàng lọc trước khi tiêm

100% khách hàng được khám sàng lọc trước khi tiêm chủng để đánh giá sức khỏe (đo huyết áp, nghe tim phổi, nhịp thở). Bác sĩ sẽ tư vấn và thu thập thông tin về tiền sử bệnh, dị ứng, thuốc đang dùng, vắc xin đã tiêm và phản ứng sau tiêm trước đó để đưa ra quyết định tiêm chủng phù hợp.

Kết quả khám sàng lọc cần được lưu trữ đầy đủ để tiện tra cứu. Đồng thời, quá trình khám sàng lọc cần được tổ chức khoa học và hiệu quả, giúp tiết kiệm thời gian cho người được tiêm chủng.

Trước khi tiêm vắc xin, bác sĩ sẽ đo thân nhiệt, nhịp tim, kiểm tra phổi và hỏi về tình trạng sức khỏe của người được tiêm.
Trước khi tiêm vắc xin, bác sĩ sẽ đo thân nhiệt, nhịp tim, kiểm tra phổi và hỏi về tình trạng sức khỏe của người được tiêm.

Thực hiện tiêm chủng

Tại phòng tiêm chủng, trước khi tiến hành tiêm, nhân viên y tế sẽ kiểm tra lại thông tin cá nhân của người được tiêm chủng để đảm bảo chính xác. Sau đó, điều dưỡng sẽ trình bày chi tiết về loại vắc xin được sử dụng, bao gồm tên vắc xin, công dụng phòng ngừa bệnh tật, tên và quốc gia sản xuất, hạn sử dụng, đường tiêm, liều lượng, và sẽ trực quan kiểm tra tình trạng vắc xin (về hình thức bên ngoài). Sau đó, nhân viên y tế sẽ giải thích rõ ràng về các phản ứng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm cũng như những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến tiêm chủng.

Căn cứ theo quy định tại Điều 11 Thông tư 34/2018/TT-BYT quy định như sau:

  1. Liều lượng, đường dùng của từng loại vắc xin phải tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng ghi trên nhãn hoặc tờ hướng dẫn sử dụng vắc xin kèm theo.
  2. Vắc xin đông khô phải pha hồi chỉnh theo quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư này.
  3. Vắc xin được sử dụng theo nguyên tắc: hạn ngắn phải được sử dụng trước, tiếp nhận trước phải sử dụng trước hoặc chỉ thị nhiệt độ lọ vắc xin cần phải sử dụng trước theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc vắc xin từ buổi tiêm chủng trước chưa sử dụng hết được bảo quản theo đúng quy định và sử dụng trước.
  4. Vắc xin dạng dung dịch sau khi mở bảo quản ở nhiệt độ từ +2°C đến +8°C và được sử dụng trong buổi tiêm chủng.
  5. Dung môi của vắc xin nào chỉ được sử dụng cho vắc xin đó. Vắc xin đông khô sau khi pha hồi chỉnh chỉ được phép sử dụng trong vòng 6 giờ hoặc theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
  6. Thực hiện tiêm chủng:
  7. a) Kiểm tra vắc xin, dung môi và bơm tiêm, kim tiêm trước khi sử dụng;
  8. b) Cho đối tượng tiêm chủng hoặc cha, mẹ, người giám hộ của trẻ xem lọ vắc xin trước khi tiêm chủng;
  9. c) Thực hiện tiêm đúng đối tượng chỉ định tiêm chủng, đúng vắc xin, đúng liều, đúng đường dùng, đúng thời điểm;
  10. d) Bơm tiêm, kim tiêm và vật sắc, nhọn sau khi sử dụng phải cho vào hộp an toàn ngay sau khi tiêm, không đậy nắp kim.

….

Theo dõi sau tiêm

Thông tư 34/2018/TT-BYT hướng dẫn Nghị định 104/2016/NĐ-CP của Bộ Y tế quy định rằng các phản ứng sau tiêm chủng chủ yếu là biểu hiện của phản ứng miễn dịch bình thường của cơ thể. Những phản ứng như sưng, ngứa, đỏ, đau tại vị trí tiêm; hoặc sốt dưới 39 độ C thường nhẹ và tự khỏi. Mặc dù các phản ứng nghiêm trọng cần can thiệp y tế là rất hiếm, các cơ sở tiêm chủng vẫn phải chuẩn bị sẵn sàng các phương án kiểm soát và xử lý kịp thời trong trường hợp không may xảy ra. 

Để đảm bảo an toàn, người được tiêm chủng cần ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút sau khi tiêm, vì đây là thời gian phản ứng phụ thường xuất hiện. Tuy nhiên, một số phản ứng có thể xảy ra muộn hơn (24-48 giờ) và liên quan đến da, tim mạch hoặc hô hấp.

Phản ứng sau tiêm có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trên cơ thể và không nhất thiết phải tiến triển từ nhẹ đến nặng. Vì vậy, cần báo ngay cho nhân viên y tế nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. 

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ