Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 2 26, 2025
Mục Lục Bài Viết
Bệnh trĩ là một tình trạng phổ biến, xảy ra khi các tĩnh mạch ở hậu môn bị giãn nở và sưng lên, tạo thành các búi trĩ. Tình trạng này thường gây ra cảm giác khó chịu, đau đớn và chảy máu khi đi đại tiện.
Theo nghiên cứu của Hội Hậu môn trực tràng học Việt Nam, trĩ là bệnh phổ biến nhất trong các bệnh liên quan đến đại trực tràng, với tỷ lệ mắc từ 35-50%. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, bệnh trĩ gây nhiều bất tiện cho người bệnh. Việc hiểu rõ về bệnh trĩ giúp chúng ta phòng ngừa, điều trị dứt điểm và nâng cao chất lượng cuộc sống. Bệnh trĩ có thể hình thành bên trong trực tràng (trĩ nội) hoặc dưới da xung quanh hậu môn (trĩ ngoại).
Trĩ nội: tình trạng búi trĩ hình thành ở phía trên đường lược (ranh giới giữa lớp trong cùng của hậu môn và trực tràng). Do nằm bên trong trực tràng nên trĩ nội thường không thể nhìn thấy ở giai đoạn sớm, mà chỉ được phát hiện khi có triệu chứng đi tiêu ra máu. Khi trĩ phát triển lớn hơn, người bệnh có thể thấy búi trĩ lòi ra khi đi tiêu.
Trĩ ngoại: tình trạng búi trĩ hình thành ở phía dưới đường lược, nằm bên dưới lớp da của hậu môn. Trĩ ngoại có thể dễ dàng nhìn thấy và sờ thấy, thường gây ra cảm giác đau rát, khó chịu nhiều hơn so với trĩ nội do vùng tổn thương tiếp xúc trực tiếp và cọ xát với các tác nhân bên ngoài như quần áo và bề mặt ghế ngồi.
Dựa vào mức độ tiến triển của trĩ nội, các bác sĩ có thể phân loại bệnh thành các cấp độ khác nhau như sau:
Bệnh trĩ không phải là một căn bệnh di truyền như nhiều người vẫn thường lo ngại. Không có bằng chứng khoa học nào chứng minh cha mẹ bị bệnh không có nghĩa là con cái sẽ bị bệnh trĩ. Khi trong một gia đình có nhiều người cùng mắc bệnh trĩ, đó có thể chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, hoặc thường do các thành viên trong gia đình có chung thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống không lành mạnh, những yếu tố này mới thực sự là nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ.
Tính toàn vẹn của các cơ và sụn có thể bị ảnh hưởng bởi di truyền. Ở một số gia đình, cấu trúc này có thể dễ bị tổn thương hơn theo thời gian do yếu tố di truyền. Vì vậy, nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh trĩ, đó có thể là dấu hiệu cho thấy gen liên quan đến sự yếu kém của cơ trực tràng và mô liên kết có thể di truyền trong gia đình.
Việc thường xuyên nâng vật nặng cũng có thể tạo áp lực lên trực tràng. Dù là do tính chất công việc phải khuân vác nặng hay do tập luyện thể thao với tạ, việc gắng sức lặp đi lặp lại đều có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh trĩ.
Thừa cân là một yếu tố nguy cơ lớn dẫn đến bệnh trĩ. Khi cơ thể thừa cân, đặc biệt là vùng bụng, sẽ tạo ra áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, khiến chúng bị giãn nở và hình thành các búi trĩ. Tương tự, phụ nữ trong thời kỳ mang thai cũng thường gặp các vấn đề liên quan đến bệnh trĩ.
Tuổi tác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh trĩ. Khi con người già đi, các cơ trực tràng và các mô có chức năng giữ tĩnh mạch cố định tại chỗ sẽ dần mất đi sức mạnh.
Tùy thuộc vào mức độ bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Đối với bệnh nhân ở giai đoạn nhẹ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc bôi và thuốc uống để giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ làm teo búi trĩ. Ngoài ra, bệnh nhân có thể được bổ sung các loại thuốc nhuận tràng để phòng tránh táo bón. Táo bón không chỉ là nguyên nhân gây bệnh trĩ mà còn gây ra nhiều khó khăn và đau đớn cho người bệnh mỗi khi đi đại tiện.
Đối với bệnh trĩ ở giai đoạn 3 và 4, việc điều trị bằng thuốc thường không mang lại hiệu quả như mong muốn, mà cần phải can thiệp bằng các biện pháp ngoại khoa để loại bỏ búi trĩ. Các thủ thuật như tiêm xơ, thắt mạch, khâu treo búi trĩ có thể được áp dụng để can thiệp vào các búi trĩ sưng to, sa ra ngoài hoặc bị tắc mạch. Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật là phương pháp cần thiết để loại bỏ hoàn toàn búi trĩ.
Hiện nay, các phương pháp phẫu thuật trĩ phổ biến bao gồm mổ trĩ Milligan Morgan – Ferguson, mổ trĩ Longo, đốt trĩ Laser Diode, và phẫu thuật cắt trĩ kinh điển có sử dụng dụng cụ hỗ trợ Laser. Trong số đó, đốt trĩ Laser Diode được nhiều người ưa chuộng vì tính ít xâm lấn, hạn chế đau đớn và thời gian hồi phục nhanh chóng.
Mặc dù yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong bệnh trĩ, nhưng mỗi người vẫn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và phòng ngừa bệnh hiệu quả. Vì có nhiều yếu tố khác ngoài di truyền góp phần gây bệnh, việc chủ động kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác có thể giúp phòng tránh bệnh trĩ.