4 phương pháp khám lác mắt phổ biến hiện nay

Mắt lác là gì?

Mắt có 6 cơ vận nhãn (4 cơ thẳng, 2 cơ chéo) dài khoảng 4cm, bám quanh nhãn cầu để điều khiển chuyển động. Mắt lác thường do mất cân bằng bẩm sinh của các cơ này. Ngoài ra, tật khúc xạ, tổn thương dây thần kinh thị giác hoặc cơ vận nhãn, biến chứng từ bệnh mãn tính như tiểu đường, dị dạng hốc mắt và chấn thương sọ não cũng có thể gây mắt lác.

Phương pháp khám lác mắt phổ biến hiện nay

Lác mắt là một tình trạng phổ biến, thường gặp ở trẻ em và người lớn. Để chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm chuyên biệt. Dưới đây là các cách khám lác mắt phổ biến hiện nay.

Hỏi về bệnh sử của bệnh nhân

• Độ tuổi: Tuổi bắt đầu biểu hiện mắt lác có thể là dấu hiệu quan trọng cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Nếu mắt lác xuất hiện ở giai đoạn sớm, điều này có thể cho thấy vấn đề về thị lực nghiêm trọng hơn và có thể ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Nếu mắt lác xuất hiện muộn hơn, nguyên nhân có thể do các yếu tố có thể điều chỉnh, như tật khúc xạ hoặc bệnh lý khác.
• Biểu hiện đa dạng: Mắt lác có thể xuất hiện theo nhiều cách khác nhau. Trong một số trường hợp, tình trạng lác phát triển từ từ theo thời gian. Ở những trường hợp khác, lác có thể xuất hiện đột ngột. Đáng chú ý là mức độ và hướng lác cũng có thể thay đổi giữa các lần khám mắt.
• Đặc điểm của lác mắt: Mắt lác luân hồi có khả năng ảnh hưởng đến thị lực của cả hai mắt, trong khi mắt lác luân phiên thường không gây ra nhược thị (mất thị lực một phần).
• Các phương pháp điều trị: Mắt lác đã được áp dụng trước đây bao gồm bịt mắt, đeo kính điều chỉnh và phẫu thuật.
• Tiền sử khi sinh: Các thông tin cần xem xét bao gồm thời điểm sinh (đủ tháng hay thiếu tháng), cân nặng lúc chào đời, và bất kỳ can thiệp y tế nào trong quá trình sinh nở.
• Tiền sử gia đình và lác mắt: Khi có nhiều thành viên trong gia đình bị lác mắt, khả năng các thế hệ sau mắc phải tình trạng này sẽ cao hơn.

Khám thị lực mắt lác

Kiểm tra thị lực ở trẻ nhỏ cần phương pháp phù hợp với từng độ tuổi. Với trẻ rất nhỏ, có thể di chuyển vật nhỏ trước mắt để quan sát phản ứng. Trẻ 3-4 tuổi có thể dùng bảng hình vẽ, trong khi trẻ từ 5 tuổi trở lên có thể sử dụng bảng hoặc khối vuông chữ E.

Đối với trẻ lớn hơn, việc kiểm tra thị lực có thể được thực hiện bằng cách sử dụng bảng Snellen hoặc Landolt. Bảng Snellen sử dụng các chữ cái, trong khi bảng Landolt dùng các vòng tròn có khoảng hở, giúp đánh giá chính xác khả năng nhìn của trẻ.

Khám khúc xạ mắt lác

Trong quá trình khám lác, việc đo khúc xạ đòi hỏi phải làm liệt thể mi để loại bỏ hoàn toàn yếu tố điều tiết. Đối với trẻ nhỏ, phương pháp phổ biến là sử dụng atropin 0,5%.

Để kiểm tra thị lực cho trẻ, bác sĩ có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt để giãn đồng tử, giúp nhìn rõ hơn vào mắt. Thuốc nhỏ mắt thường được sử dụng để giãn đồng tử, thường là trong khoảng 3 đến 5 ngày, tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ. Đối với trẻ lớn hơn, bác sĩ có thể sử dụng cyclopentolat 1-2% để đạt được mục tiêu tương tự.

Khám độ cân bằng của hai mắt và đo góc lác

Khám độ cân bằng của hai mắt và đo góc lác là những xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán và đánh giá tình trạng lác mắt. Xác định góc lệch giữa trục nhìn của hai mắt, là thông số quan trọng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của lác mắt và lựa chọn phương pháp điều trị.

Bác sĩ dùng phương pháp ánh sáng phản quang để đánh giá một cách trực quan và tương đối nhanh chóng về tình trạng lác của mắt. Khi chiếu một chùm ánh sáng vào mắt, ánh sáng sẽ phản xạ lại trên giác mạc. Vị trí của điểm phản xạ này sẽ cho biết trục nhìn của mắt đang hướng về đâu. Nếu hai mắt bị lác, vị trí của hai điểm phản xạ sẽ không trùng nhau.

Khám độ cân bằng của hai mắt và đo góc lác

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu lác mắt, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được khám và tư vấn kịp thời. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến, cụ thể:

Khám mắt lác bằng phương pháp Hirchberg

Trong quá trình kiểm tra mắt lác, bệnh nhân được yêu cầu nhìn vào một nguồn sáng nằm ngang cách mắt 40cm. Ở mắt bình thường, hai chấm phản quang trên giác mạc sẽ xuất hiện cân đối tại trung tâm của đồng tử.

Trong trường hợp mắt lác, ánh sáng phản quang sẽ lệch khỏi trung tâm đồng tử. Mức độ lệch được đo bằng độ hoặc prism diopter (A), với mỗi 1mm lệch tương đương 7° hoặc 15A. Vị trí ánh sáng phản quang ở bờ đồng tử, giữa bờ đồng tử và rìa giác mạc, và ở rìa giác mạc tương ứng với các góc lệch 15°, 30° và 45°.

Khám lác bằng phương pháp Krimky

Giống như phương pháp Hirschberg, phương pháp Krimsky cũng sử dụng ánh sáng phản xạ trên giác mạc để đánh giá vị trí của trục nhìn. Tuy nhiên, phương pháp này còn sử dụng thêm các lăng kính để điều chỉnh vị trí của điểm sáng phản xạ.

Bác sĩ sẽ đặt một lăng kính trước mắt bị lác. Bằng cách thay đổi độ lệch của lăng kính, bác sĩ sẽ điều chỉnh vị trí của điểm sáng phản xạ cho đến khi hai điểm sáng trùng nhau. Độ lệch của lăng kính cần thiết để hai điểm sáng trùng nhau sẽ tương ứng với góc lác của mắt.

Mặc dù các phương pháp đo góc lác này cung cấp thông tin quan trọng, cần lưu ý rằng chúng không đạt được độ chính xác tuyệt đối. Bác sĩ phải cẩn thận phân biệt giữa lác thực sự và hiện tượng giả lác.

Khám lác bằng máy Synoptophore

Máy Synoptophore là một công cụ không thể thiếu trong việc khám và điều trị lác mắt. Đây là một thiết bị chuyên dụng, được thiết kế để đo góc lác, khám thị giác hai mắt và đánh giá các chức năng thị giác khác. So với các phương pháp khám truyền thống như Hirschberg hay Krimsky, Synoptophore cung cấp một cái nhìn toàn diện và chính xác hơn về tình trạng của mắt.

Synoptophore là một thiết bị quang học phức tạp, bao gồm hai ống nhòm nhỏ, mỗi ống được thiết kế để đưa hình ảnh vào một mắt. Các hình ảnh này có thể được điều chỉnh về vị trí, kích thước và độ sáng để đánh giá khả năng phối hợp của hai mắt.

Khám nghiệm che mắt

Phương pháp che mắt (cover test) là kỹ thuật quan trọng để phát hiện mắt lác thực sự. Khi nghi ngờ mắt trái bị lác, bác sĩ sẽ che mắt phải và quan sát phản ứng của mắt trái. Phản ứng của mắt trái sẽ cho thấy có hay không sự hiện diện của mắt lác và loại lác cụ thể.

Phương pháp phòng ngừa bệnh mắt lác

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn chặn hoàn toàn bệnh lác mắt, đặc biệt là các trường hợp do di truyền hoặc chấn thương, nhưng chúng ta vẫn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ đôi mắt của mình.

Khám mắt định kỳ

Khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của mắt, bao gồm cả lác mắt. Đặc biệt quan trọng đối với trẻ em, người lớn tuổi và những người có tiền sử gia đình bị lác. Nên khám mắt định kỳ 6 tháng đến 1 năm một lần, hoặc theo khuyến cáo của bác sĩ.

Bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại

Chế độ ăn uống lành mạnh

Để hỗ trợ sức khỏe đôi mắt, bạn nên bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho mắt thông qua chế độ ăn uống. Nên ưu tiên các loại thực phẩm giàu Omega 3, Vitamin A, C và chất chống oxy hóa như: cá hồi, hạt hướng dương, khoai lang, cà rốt, ớt chuông, bông cải xanh, rau bina, cải xoăn, cải thìa…

Bên cạnh đó, bạn nên hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng các chất kích thích như: hút thuốc lá, uống rượu, bia, cà phê,…

Chế độ sinh hoạt điều độ

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.