Mỏi mắt: Nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Trang chủ > Chuyên khoa > Trị liệu > Nhãn khoa > Mỏi mắt: Nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng mười 10, 2024

Mỏi mắt, một tình trạng quen thuộc trong thời đại công nghệ số, đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người. Từ nhân viên văn phòng đến học sinh sinh viên, ai cũng từng trải qua cảm giác khó chịu này.Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này và làm thế nào để khắc phục?

Tổng quan tình trạng mỏi mắt

Mỏi mắt có thể xảy ra với bất kỳ ai, đặc biệt là trẻ em đang độ tuổi đi học và người lớn làm việc văn phòng. Mỏi mắt là hiện tượng khó chịu ở mắt, mắt nhìn mờ, nhức và đỏ mắt hay mắt bị nhạy cảm với ánh sáng. Nếu mắt bạn không được nghỉ ngơi, tình trạng này có thể trở nên thường xuyên hơn và gây ra các triệu chứng đau nhức dữ dội.

Mỏi mắt là một tình trạng phổ biến xảy ra khi mắt phải làm việc quá sức
Mỏi mắt là một tình trạng phổ biến xảy ra khi mắt phải làm việc quá sức

Mỏi mắt là tình trạng phổ biến xảy ra khi mắt hoạt động cường độ cao, có thể là do đọc sách quá lâu, lái xe đường dài, sử dụng máy tính hoặc thiết bị điện tử quá nhiều, hoặc là dấu hiệu của một số bệnh về mắt. Mỏi mắt có thể gây ra nhiều phiền toái, nhưng bạn có thể cải thiện và loại bỏ tình trạng này bằng cách thư giãn mắt hoặc thực hiện các bài tập giúp mắt bớt mỏi.

Triệu chứng nhức mỏi mắt

Mỏi mắt không chỉ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh về mắt. Người bệnh có thể sẽ cùng lúc gặp phải những triệu chứng dưới đây: 

  • Mắt đau hoặc mắt nóng rát hoặc ngứa mắt;
  • Khó tập trung;
  • Mắt khô hoặc chảy nước mắt liên tục;
  • Mắt mờ hoặc nhìn thấy hai hình;
  • Mắt nhạy cảm với ánh sáng;
  • Chảy nước mắt hoặc khô mắt
  • Đau đầu
  • Đau cổ, vai hoặc lưng
  • Khó tập trung
  • Khó nhắm mở mắt, kèm hiện tượng mi mắt và nhãn cầu dính vào nhau khi chớp mắt.
  • Mắt cảm giác căng, khó chịu đặc biệt tăng lên mỗi khi đọc sách sách hoặc xem TV.

Nguyên nhân khiến mắt nhức mỏi

Nhức mỏi mắt là một tình trạng phổ biến, đặc biệt trong cuộc sống hiện đại khi chúng ta dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

Hội chứng giác thị màn hình

Hội chứng giác thị màn hình (hay còn gọi là hội chứng thị giác máy tính – Computer Vision Syndrome – CVS) là một nhóm các triệu chứng mắt liên quan đến việc sử dụng máy tính, điện thoại, máy tính bảng hoặc các thiết bị điện tử khác trong thời gian dài.

Khi mới xuất hiện các triệu chứng này, bệnh nhân cần chủ động để mắt nghỉ ngơi, tránh làm việc với máy tính
Khi xuất hiện các triệu chứng mỏi mắt, bạn cần chủ động để mắt nghỉ ngơi, tránh làm việc với máy tính

Mỏi mắt, mờ, nhức, nóng mắt là những dấu hiệu cảnh báo của các bệnh về mắt nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến suy giảm thị lực và thậm chí mù lòa.

Những nguyên nhân gây mỏi mắt:

  • Ánh sáng xanh: Ánh sáng xanh từ màn hình điện tử có thể gây hại cho mắt.
  • Nhấp nháy mắt ít: Khi tập trung vào màn hình, chúng ta thường nhấp nháy mắt ít hơn, dẫn đến khô mắt.
  • Khoảng cách nhìn không phù hợp: Khoảng cách giữa mắt và màn hình quá gần hoặc quá xa đều có thể gây mỏi mắt.
  • Tư thế ngồi không đúng: Tư thế ngồi không đúng gây áp lực lên cổ và vai, ảnh hưởng đến thị lực.
  • Các vấn đề về mắt khác: Cận thị, viễn thị, loạn thị chưa được điều chỉnh cũng góp phần làm tăng các triệu chứng. 

Bệnh đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể là một trong những nguyên nhân phổ biến gây mỏi mắt, đặc biệt ở người cao tuổi. Khi thủy tinh thể (lenses) trong mắt bị đục, ánh sáng không thể tập trung rõ nét vào võng mạc, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, trong đó có mỏi mắt.

Thủy tinh thể bị đục làm ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ của mắt, gây mỏi mắt và nhìn mờ.
Thủy tinh thể bị đục làm ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ của mắt, gây mỏi mắt và nhìn mờ.

Nguyên nhân của tình trạng này là do cấu trúc protein trong mắt bị thay đổi do tác động của yếu tố ngoại cảnh hoặc các chất độc hại bên trong cơ thể. Khi mắc bệnh, không chỉ khả năng tiếp nhận ánh sáng bị suy giảm mà còn gây ra hiện tượng đau nhức, mỏi mắt đột ngột, dẫn đến suy giảm thị lực.

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường ít triệu chứng, chỉ biểu hiện là khô mắt và mỏi mắt thông thường. Tuy nhiên, khi bệnh chuyển sang giai đoạn muộn, ngoài việc giảm thị lực, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng như nhìn lệch màu, thường xuyên thấy chấm đen, bóng mờ và lóa mắt khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.

Chứng khô mắt

Khô mắt là tình trạng rối loạn quá trình sản xuất và bốc hơi nước mắt, dẫn đến mắt không được bôi trơn và nuôi dưỡng đầy đủ. Nguyên nhân có thể là do giảm lượng nước mắt, chất lượng nước mắt kém, hoặc nước mắt bốc hơi quá nhanh. Khi mắt không được bôi trơn đầy đủ bởi nước mắt, chúng ta sẽ cảm thấy khó chịu, mỏi mắt.

Bệnh thoái hóa điểm vàng

Mỏi mắt thường không được coi là triệu chứng điển hình của bệnh thoái hóa điểm vàng. Điều này có nghĩa là người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc nhìn rõ các chi tiết nhỏ, đọc chữ, nhận biết khuôn mặt… chứ không gây ra cảm giác mỏi mắt trực tiếp.

Mỏi mắt thường không được coi là triệu chứng điển hình của bệnh thoái hóa điểm vàng.
Mỏi mắt thường không được coi là triệu chứng điển hình của bệnh thoái hóa điểm vàng.

Chế độ sinh hoạt, tư thế học tập và làm việc không hợp lý

Mắt bình thường chớp khoảng 18 lần mỗi phút để giữ ẩm. Tuy nhiên, khi sử dụng các thiết bị kỹ thuật số, số lần chớp mắt giảm đi một nửa, dẫn đến tình trạng mắt thường xuyên nhức, mỏi, khô và cay. Bất kỳ hoạt động nào đòi hỏi sự tập trung kéo dài đều có thể dẫn đến mỏi mắt.

Tình trạng này thường xảy ra sau khi thực hiện các hoạt động như:

  • Đọc sách trong thời gian dài mà không cho mắt nghỉ ngơi.
  • Lái xe đường dài hoặc làm các công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ.
  • Làm việc căng thẳng gây mệt mỏi.
  • Thiếu ngủ hoặc ngủ không đủ giấc.

Một số nguyên nhân bệnh lý gây mỏi mắt khác

  • Hội chứng khô mắt: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây mỏi mắt. Khi tuyến lệ không sản xuất đủ nước mắt hoặc chất lượng nước mắt kém, mắt sẽ bị khô, gây ra cảm giác cộm, rát và mỏi.
  • Viêm kết mạc: Viêm kết mạc là tình trạng viêm màng nhầy bao phủ phần trắng của mắt và bên trong mí mắt. Triệu chứng thường gặp là mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt và mỏi mắt.
  • Viêm giác mạc: Viêm giác mạc là tình trạng viêm lớp trong suốt ở phía trước nhãn cầu. Bệnh này có thể gây ra các triệu chứng như đau mắt, đỏ mắt, sợ ánh sáng và mờ mắt.
  • Cận thị, viễn thị, loạn thị: Các tật khúc xạ này khiến mắt phải điều tiết quá mức để nhìn rõ, gây mỏi mắt, nhức đầu.
  • Glaucoma: Glaucoma là một bệnh về mắt gây tăng áp lực bên trong nhãn cầu, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến mù lòa.

Các giải pháp khắc phục, phòng ngừa nhức mỏi mắt 

Mỏi mắt kéo dài gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống, ảnh hưởng đến chất lượng sinh hoạt và công việc. Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể thử áp dụng một trong những cách sau:

Luyện tập thị giác

Quy tắc 20-20-20” là một mẹo đơn giản để giúp mắt nghỉ ngơi khi làm việc với máy tính hoặc đọc sách trong thời gian dài. Cứ sau 20 phút học tập hoặc làm việc tập trung, bạn nên nhìn ra xa khoảng 6 mét trong 20 giây để mắt lấy lại cân bằng và nghỉ ngơi.

chỉ cần nhìn xa 20 feet trong vòng 20 giây sau mỗi 20 mươi phút làm việc với máy tính
Chỉ cần nhìn xa 20 feet trong vòng 20 giây sau mỗi 20 mươi phút làm việc với máy tính

Áp dụng quy tắc 20-20-20 giúp giảm đáng kể tình trạng nhức mỏi mắt, mang lại cảm giác thư giãn và tăng hiệu quả làm việc. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho dân văn phòng và những người thường xuyên sử dụng các thiết bị điện tử.

Massage mắt

Bạn có thể xoa dịu cảm giác nhức mỏi mắt bằng cách massage nhẹ nhàng. Dùng ngón tay vỗ nhẹ quanh mắt, theo chiều từ trong ra ngoài và ngược lại, lặp lại trong khoảng 2-3 phút. Bài tập massage này rất hiệu quả khi mắt bạn đang căng thẳng. Thực hiện mỗi tối trước khi ngủ hoặc khi thức dậy sẽ giúp giảm sưng mắt và mang lại vẻ ngoài rạng rỡ.

Cải thiện thị lực, giảm mỏi mắt với cách massage mắt với 2 phút mỗi ngày
Cải thiện thị lực, giảm mỏi mắt với cách massage mắt với 2 phút mỗi ngày

Chườm ấm mắt

Chườm ấm mắt là phương pháp đơn giản và hiệu quả được các bác sĩ khuyên dùng khi mắt bị căng thẳng. Chườm ấm giúp lưu thông các tuyến ở bờ mi tốt hơn, xoa dịu mắt và mang lại cảm giác thư thái.

Dưới đây là các bước thực hiện chườm ấm:

  • Bước 1: Ngâm khăn mặt vào nước ấm (khoảng 40-50 độ C), sau đó vắt khăn cho đến khi khăn ẩm vừa đủ.
  • Bước 2: Đắp khăn lên mắt trong 5-10 phút.
  • Bước 3: Rửa lại mắt bằng nước sạch ấm.

Bạn nên áp dụng phương pháp chườm ấm 2-3 lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tối ưu. Bên cạnh việc giảm mỏi mắt, chườm ấm còn mang lại cảm giác thư giãn và dễ chịu sau một ngày dài học tập và làm việc căng thẳng.

Sử dụng nước mắt nhân tạo

Nước mắt nhân tạo là sản phẩm thay thế nước mắt tự nhiên, giúp bôi trơn bề mặt mắt, giảm khô mắt và hạn chế nhức mỏi mắt kéo dài. Đây là lựa chọn phù hợp cho người làm việc văn phòng thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử, hoặc những người làm việc ngoài trời tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm.

Nhỏ nước mắt nhân tạo dưới sự hướng dẫn của bác sĩ
Nhỏ nước mắt nhân tạo dưới sự hướng dẫn của bác sĩ

Bạn không nên tự ý sử dụng nước mắt nhân tạo mà chưa tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ. Thông thường, bạn nên sử dụng nước mắt nhân tạo khoảng 3-4 lần mỗi ngày, mỗi bên mắt một giọt.

Biến chứng có thể xảy ra do mỏi mắt kéo dài

Mặc dù mỏi mắt thường không gây ra các biến chứng nghiêm trọng ngay lập tức, nhưng nếu tình trạng này kéo dài và không được điều trị, nó có thể dẫn đến một số vấn đề về mắt nghiêm trọng hơn.

  • Suy giảm thị lực: Mỏi mắt kéo dài có thể gây tổn thương võng mạc, làm giảm thị lực dần dần.
  • Rối loạn điều tiết mắt: Khi mắt phải điều tiết quá sức để tập trung nhìn, lâu dần có thể gây ra rối loạn điều tiết, khiến mắt khó điều chỉnh để nhìn rõ ở các khoảng cách khác nhau.
  • Tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt: Mỏi mắt thường xuyên có thể là dấu hiệu của các bệnh về mắt khác như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, glaucoma (tăng nhãn áp).
  • Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Mỏi mắt gây ra cảm giác khó chịu, giảm khả năng tập trung làm việc, học tập, và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
  • Gây ra các vấn đề sức khỏe khác: Mỏi mắt kéo dài có thể gây đau đầu, mỏi cổ, vai, và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Chuyên khoa Mắt tại Phòng khám Đa Khoa Phương Nam là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu về khám chữa các bệnh liên quan đến mắt, nổi bật với chất lượng chuyên môn cao và dịch vụ y tế toàn diện.

Chuyên khoa Mắt tại Vinmec cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe mắt và thị giác toàn diện cho mọi lứa tuổi, từ trẻ em, người lớn đến người già, bao gồm: điều trị bằng laser và phẫu thuật, kiểm tra tật khúc xạ,… Bệnh cạnh đó, khoa còn phối hợp với các khoa lâm sàng khác trong việc điều trị các biến chứng bệnh lý và tổn thương về mắt do tai nạn.

Hướng dẫn phòng ngừa tình trạng mắt nhức mỏi

Mỏi mắt là tình trạng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thị lực và thậm chí dẫn đến các bệnh nghiêm trọng về mắt nếu kéo dài. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh tình trạng này bằng những phương pháp sau:

Điều chỉnh màn hình máy tính

Việc điều chỉnh màn hình máy tính đúng cách là một trong những cách hiệu quả để giảm mỏi mắt khi làm việc hoặc học tập. Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn điều chỉnh màn hình sao cho phù hợp:

  • Tránh để màn hình quá sáng hoặc quá tối. Độ sáng màn hình nên tương đương với độ sáng xung quanh nơi bạn làm việc. Nhiều máy tính hiện đại có tính năng điều chỉnh độ sáng màn hình tự động theo ánh sáng môi trường.
  • Chữ quá nhỏ sẽ khiến mắt phải điều tiết nhiều hơn, gây mỏi. Hãy tăng kích thước chữ lên một chút để mắt dễ dàng đọc. Tránh các phông chữ quá cầu kỳ, khó nhìn. Nên chọn các phông chữ đơn giản, dễ đọc như Times New Roman, Arial.
  • Khoảng cách lý tưởng giữa mắt và màn hình là khoảng 50-70cm. Màn hình nên đặt ở vị trí sao cho tầm mắt nhìn vuông góc với màn hình.
  • Điều này giúp chữ cái trở nên rõ nét hơn trên nền, giảm mỏi mắt khi đọc. Nên chọn màu nền sáng và chữ tối để tạo độ tương phản tốt.
Giữ khoảng cách đúng khi sử dụng máy tính, điện thoại hay các thiết bị điện tử ánh sáng xanh
Giữ khoảng cách đúng khi sử dụng máy tính, điện thoại hay các thiết bị điện tử ánh sáng xanh

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Thiếu ngủ và làm việc quá sức trong thời gian dài khiến mắt không được nghỉ ngơi đầy đủ. Do đó, điều chỉnh thời gian nghỉ ngơi hợp lý là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe mắt. Một đôi mắt khỏe mạnh sẽ giúp nâng cao hiệu quả công việc.

Ngoài ra, cần hạn chế những thói quen không tốt như dụi mắt. Hành động này vô tình gây xước giác mạc, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến viêm nhiễm. Không những vậy, dụi mắt còn gây mất cân bằng độ ẩm, khiến mắt bị nhức mỏi và khô.

Khi có dị vật rơi vào mắt, tuyệt đối không nên tự ý tra thuốc hay lấy dị vật ra. Thay vào đó, hãy nhẹ nhàng rửa mắt bằng nước sạch và đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và xử lý. Tránh chạm tay hoặc dụi mắt vì điều này có thể khiến mắt bị tổn thương.

Ngoài ra, bạn nên đeo kính mát khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi khói bụi, tia UV từ mặt trời và ánh sáng chói.

Nên hạn chế sử dụng thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại thông minh, TiVi, máy tính bảng,… trong thời gian dài và liên tục để bảo vệ sức khỏe mắt.

Thay đổi môi trường làm việc

Môi trường làm việc có ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe thị giác.

Để bảo vệ đôi mắt tốt hơn, bạn nên lưu ý một số điều sau:

  • Điều chỉnh độ sáng: Thay đổi độ sáng của đèn và màn hình để đảm bảo về độ chói và phản xạ tại góc làm việc, tránh ánh sáng chói gây hại cho mắt.
  • Sử dụng ghế phù hợp: Sử dụng loại ghế có thể điều chỉnh cao thấp giúp đảm bảo tầm nhìn phù hợp, tránh mỏi mắt do tư thế ngồi không đúng.
  • Nhắc nhở chớp mắt: Đặt giấy ghi chú nhắc nhở chớp mắt thường xuyên để giữ độ ẩm cho mắt, tránh khô mắt.
  • Nghỉ ngơi hợp lý: Nghỉ ngơi sau thời gian dài tập trung với cường độ cao lên màn hình máy tính, để mắt được thư giãn và phục hồi.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hợp lý

Để có một đôi mắt sáng, khỏe mạnh, bạn cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết. Hãy thêm vào bữa ăn hằng ngày những loại thực phẩm giàu vitamin A, B12 như cà rốt, cá hồi, ớt chuông, gan, trứng, sữa, rau xanh đậm màu,…

Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng đầy đủ và khoa học
Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng đầy đủ và khoa học

Vitamin A rất cần thiết cho thị lực ban đêm, trong khi Vitamin B12 giúp duy trì chức năng thần kinh của mắt. Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng không những cải thiện thị lực mà còn nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần.

Đến gặp bác sĩ kịp thời

Khi có những triệu chứng như đau đầu kèm theo mỏi mắt, nhức mắt, mắt nhìn mờ,… cần để cho mắt được nghỉ ngơi trong khoảng 2-3 ngày. Bạn có thể nhắm mắt nghỉ ngơi, chườm nóng hoặc lạnh, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử,…

Tình trạng mỏi mắt kéo dài liên tục cần đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời
Tình trạng mỏi mắt kéo dài liên tục cần đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời

Tuy nhiên, nếu các tình trạng này không cải thiện sau một tuần, bạn nên đến các bệnh viện chuyên khoa mắt để được tư vấn, khám và chẩn đoán đúng bệnh. Từ đó sẽ có biện pháp điều trị phù hợp và tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Để giảm tình trạng mỏi mắt, bạn có thể thực hiện các biện pháp đơn giản như: nghỉ ngơi mắt thường xuyên, điều chỉnh ánh sáng, sử dụng kính bảo hộ khi cần thiết và bổ sung các loại thực phẩm tốt cho mắt. Nếu tình trạng mỏi mắt kéo dài và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

  • 1/ Số 81 Phan Đình Phùng, Phường 1, Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng
    2/ Số 412 Quốc lộ 20, Thị trấn Liên Nghĩa, Huyện Đức Trọng, Tỉnh Lâm Đồng

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ