Chứng nhạy cảm với ánh sáng: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Theo thống kê, hội chứng sợ ánh sáng có thể ảnh hưởng đến cả hai mắt, nhưng cũng có trường hợp chỉ xuất hiện ở một bên mắt. Khi đó, người bệnh có thể nheo mắt hoặc cảm thấy khó chịu, đau mắt khi tiếp xúc với ánh sáng.

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết:

Các bệnh lý liên quan đến não

Các bệnh lý về não thường gây viêm hoặc tổn thương các dây thần kinh, trong đó có dây thần kinh thị giác. Dây thần kinh thị giác chịu trách nhiệm truyền thông tin thị giác từ mắt đến não. Khi dây thần kinh này bị tổn thương, khả năng xử lý thông tin ánh sáng của não bị ảnh hưởng, dẫn đến chứng sợ ánh sáng.

Xuất huyết dưới màng nhện

Xuất huyết dưới màng nhện là một tình trạng nghiêm trọng, xảy ra khi các mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào không gian dưới màng nhện bao bọc não. Một trong những triệu chứng thường gặp của tình trạng này là nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng).

Máu tràn vào không gian dưới nhện gây kích ứng các màng não, dẫn đến viêm màng não. Viêm màng não có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu dữ dội, cứng cổ, sợ ánh sáng, buồn nôn và nôn.

Viêm màng não là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn tấn công lớp màng bảo vệ não và tủy sống. Dạng nhiễm trùng này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như mất thính giác, tổn thương não, co giật và thậm chí tử vong.

Sợ ánh sáng là một triệu chứng phổ biến của chứng đau nửa đầu (migraine). Đây là một loại đau đầu nghiêm trọng có thể được kích hoạt bởi nhiều yếu tố như thay đổi nội tiết tố, thức ăn, căng thẳng và thay đổi môi trường. Các triệu chứng khác của đau nửa đầu bao gồm đau nhói ở một bên đầu, buồn nôn và nôn. Phụ nữ thường bị đau nửa đầu nhiều hơn nam giới.

Giác mạc là lớp ngoài cùng của mắt, có chức năng bảo vệ mắt và giúp tập trung ánh sáng vào võng mạc. Khi giác mạc bị trầy xước, lớp bảo vệ này bị phá hủy, làm cho mắt dễ bị kích ứng và tổn thương hơn.

Ánh sáng chiếu vào vết trầy xước sẽ gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu. Điều này khiến người bệnh có xu hướng nheo mắt lại hoặc tránh ánh sáng để giảm bớt cảm giác đau. Vết trầy xước có thể bị nhiễm trùng, gây viêm và sưng tấy, làm tăng thêm cảm giác đau và nhạy cảm với ánh sáng.

Người từ 30 đến 50 tuổi thường dễ mắc viêm củng mạc, đặc biệt là những người có yếu tố liên quan đến hệ thống lupus trong cơ thể. Triệu chứng ban đầu của viêm củng mạc thường là đau mắt, mờ mắt hoặc chảy nước mắt liên tục. Ngoài ra, một triệu chứng đặc trưng là nhạy cảm với ánh sáng và phần trắng của mắt bị viêm.

Viêm kết mạc

Viêm kết mạc, hay còn gọi là đau mắt đỏ, là tình trạng viêm nhiễm lớp mô bao phủ phần trắng của mắt. Vi khuẩn, virus và dị ứng là ba nguyên nhân chính gây ra viêm kết mạc. Khi bị viêm kết mạc, bạn thường gặp các triệu chứng như mắt đỏ, ngứa, đau và nhạy cảm với ánh sáng.

Hội chứng khô mắt

Nước mắt tạo thành một màng bảo vệ trên bề mặt mắt, giúp giữ ẩm và bôi trơn giác mạc. Khi bị khô mắt, màng phim này bị phá vỡ, khiến giác mạc bị trầy xước và dễ bị kích ứng. Khô mắt kéo dài có thể dẫn đến viêm kết mạc, làm tăng thêm tình trạng đỏ mắt, ngứa và nhạy cảm với ánh sáng.

Mòn giác mạc 

Mòn giác mạc là một loại chấn thương phổ biến xảy ra khi mắt tiếp xúc với các vật lạ như cát, bụi bẩn, hạt kim loại hoặc các chất khác. Ánh sáng chiếu vào mắt sẽ kích thích các dây thần kinh cảm giác. Khi giác mạc bị mòn, các dây thần kinh này trở nên nhạy cảm hơn, gây ra cảm giác đau nhức, khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng.

Chứng sợ ánh sáng cũng có thể là triệu chứng của bệnh bạch tạng (thiếu sắc tố mắt), mù màu hoàn toàn (chỉ nhìn thấy màu xám), ngộ độc, bệnh dại, viêm giác mạc, viêm mống mắt và một số bệnh hiếm gặp khác như dày sừng nang lông thể gai hóa toàn thể da đầu (KFSD). Một số loại thuốc như belladonna, furosemide, quinine, tetracycline và doxycycline cũng có thể gây ra tác dụng phụ khiến mắt nhạy cảm với ánh sáng.

Lưu ý: Những nguyên nhân trên là một số nguyên nhân phổ biến gây ra chứng sợ ánh sáng. Để được chẩn đoán chính xác, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Điều trị chứng nhạy cảm với ánh sáng

Điều trị chứng nhạy cảm với ánh sáng phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gốc rễ gây ra tình trạng này. Khi đã xác định được nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Nếu bạn đang sử dụng một loại thuốc có thể gây nhạy cảm với ánh sáng, hãy trao đổi với bác sĩ kê đơn về việc ngừng hoặc thay thế thuốc.

Nếu bạn nhạy cảm với ánh sáng từ khi sinh ra, hãy hạn chế tiếp xúc với ánh nắng chói chang và các nguồn sáng mạnh khác. Khi ra ngoài trời nắng, hãy đội mũ rộng vành, đeo kính râm chống tia cực tím (UV). Bạn cũng có thể cân nhắc đeo kính mắt có thấu kính quang sắc, loại kính này tự động làm tối khi ở ngoài trời và chặn 100% tia UV của mặt trời.

Để bảo vệ mắt khỏi ánh nắng chói chang, bạn có thể lựa chọn kính râm phân cực. Loại kính này có thêm chức năng chống lại sự phản xạ chói của ánh sáng từ mặt nước, cát, tuyết, đường bê tông và các bề mặt phản chiếu khác.

Trong trường hợp nhạy cảm với ánh sáng nghiêm trọng, bạn có thể cân nhắc đeo kính áp tròng giả có màu đặc biệt để giảm lượng ánh sáng đi vào mắt và giúp mắt thoải mái hơn. Loại kính này được thiết kế để trông giống như mắt thật của bạn.

Chứng sợ ánh sáng cần đến gặp bác sĩ?

Nhức mỏi và sợ ánh sáng không phải là bệnh, nhưng có thể là dấu hiệu báo động của các vấn đề về mắt hoặc não. Nếu bạn gặp phải những triệu chứng này, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và chẩn đoán kịp thời. 

• Người bệnh cảm thấy rất khó chịu, thậm chí đau nhức khi tiếp xúc với ánh sáng, kể cả ánh đèn trong nhà.
• Người bệnh bị nhức mỏi mắt, sợ ánh sáng, đồng thời kèm theo đau đầu, mắt đỏ hoặc giảm thị lực. Tình trạng này kéo dài, không thuyên giảm và ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh.

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng trên hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Khi biết được nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và ngăn ngừa biến chứng.

Biện pháp kiểm soát chứng nhạy cảm với ánh sáng

Chứng sợ ánh sáng có thể gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, với một số biện pháp thích hợp, bạn có thể kiểm soát được tình trạng này, cụ thể:

Để giảm thiểu ảnh hưởng của ánh sáng, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tránh ánh nắng trực tiếp, đặc biệt là vào thời điểm nắng gắt.
• Điều chỉnh ánh sáng trong nhà: Sử dụng đèn chiếu sáng mờ hơn, tránh ánh sáng quá sáng.
• Bảo vệ mắt: Khi ra ngoài vào ban ngày, hãy đội mũ rộng vành và đeo kính râm chống tia cực tím (UV).
• Sử dụng kính áp tròng có màu: Loại kính này giúp giảm lượng ánh sáng đi vào mắt, tạo cảm giác dễ chịu hơn.
• Che chắn mắt: Nhắm mắt lại hoặc đeo kính tối màu khi cần thiết để giảm kích ứng và đau nhức do ánh sáng.

Để giải quyết vấn đề nhức mỏi, sợ ánh sáng một cách triệt để, bạn cần đến các cơ sở y tế để được các chuyên gia tư vấn và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Bên cạnh việc điều trị, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau để phòng ngừa tình trạng này:

• Kiểm soát nguyên nhân gây đau nửa đầu: Hãy cố gắng xác định và tránh các tác nhân gây đau nửa đầu, vì tình trạng này có thể dẫn đến sợ ánh sáng.
• Vệ sinh mắt tốt: Giữ vệ sinh mắt sạch sẽ, không chạm vào mắt và không dùng chung đồ trang điểm mắt để phòng tránh các bệnh về mắt.
• Ngăn ngừa các bệnh có thể gây sợ ánh sáng: Hãy cẩn thận để tránh mắc các bệnh có khả năng gây ra chứng sợ ánh sáng như viêm não, viêm màng não, u não…
• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên để tránh nhiễm khuẩn, đặc biệt là khi tiếp xúc với mắt.
• Chế độ ăn uống: Bổ sung các loại thực phẩm tốt cho mắt như trái cây, rau củ, vitamin A, C, E…
• Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Sử dụng liệu pháp điều trị tâm lý hoặc gặp bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi có các vấn đề về mắt xảy ra.