Phẫu thuật Phaco: Chỉ định, quy trình và cách chăm sóc

Trang chủ > Chuyên khoa > Trị liệu > Nhãn khoa > Phẫu thuật Phaco: Chỉ định, quy trình và cách chăm sóc

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 3 6, 2025

Phẫu thuật Phaco là phương pháp phẫu thuật phổ biến để điều trị bệnh đục thủy tinh thể. Phương pháp được đánh giá cao về độ an toàn, tỷ lệ thành công và thời gian phục hồi nhanh chóng, phù hợp cho nhiều đối tượng, kể cả người trên 70 tuổi. Vậy mổ Phaco cườm mắt là gì? Quy trình và chăm sóc phục hồi như thế nào?

Phẫu thuật Phaco là gì?

Phẫu thuật Phaco (Phacoemulsification) là kỹ thuật dùng sóng siêu âm để phá vỡ thủy tinh thể thành những mảnh nhỏ. Tiếp theo, bác sĩ hút những mảnh nhỏ ra khỏi mắt. Sau đó, thủy tinh thể nhân tạo sẽ thay thế thủy tinh thể bị hỏng. Phẫu thuật Phaco giúp phục hồi thị lực cho người bệnh bị đục thủy tinh thể hoặc thủy tinh thể bị mờ.

Mổ Phaco được thực hiện bằng thiết bị tinh vi gọi là máy Phaco. Máy gồm một tay khoan, bàn đạp chân, hệ thống tưới và hút, nhiều đầu khác nhau được uốn cong ở các góc khác nhau để truyền năng lượng siêu âm một cách chính xác.

Phẫu thuật Phaco là một kỹ thuật phẫu thuật hiện đại được sử dụng phổ biến để điều trị đục thủy tinh thể (cườm khô).
Phẫu thuật Phaco là một kỹ thuật phẫu thuật hiện đại được sử dụng phổ biến để điều trị đục thủy tinh thể (cườm khô).

Vì sao cần phẩu thuật Phaco?

Phẫu thuật Phaco là phương pháp điều trị đục thủy tinh thể hiện đại và hiệu quả nhất hiện nay. Hiện nay có 3 phương pháp phẫu thuật chính để điều trị đục thủy tinh thể:

  • Mổ Phaco
  • Phẫu thuật ngoài bao (ECCE)
  • Phẫu thuật khúc xạ không sử dụng dao có hỗ trợ laser Femtosecond (FLACS).

Năm 1967, tiến sĩ Charles Kelman – chuyên gia nhãn khoa người Mỹ đã phát minh ra kỹ thuật phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện đại Phaco ngày nay. Trước khi mổ Phaco ra đời, để điều trị đục thủy tinh thể, các bác sĩ loại bỏ toàn bộ thủy tinh thể và bao. Tuy nhiên, lúc này phẫu thuật còn khó khăn trong việc lắp chính xác thủy tinh thể thay thế. Vì vậy, người bệnh buộc đeo kính dày và nặng để điều chỉnh tật viễn thị.

Phương pháp mổ Phaco, các bác sĩ đã khắc phục được khuyết điểm này. Mổ Phaco toàn bộ vỏ thấu kính được giữ lại, đảm bảo nền tảng ổn định cho thấu kính thay thế. Hơn nữa, kỹ thuật mổ Phaco đơn giản hơn mổ FLACS. Bác sĩ mổ FLACS yêu cầu tay nghề chuyên môn cao.

Riêng kỹ thuật mổ ECCE cũng ít được lựa chọn mà dần thay thế bởi các kỹ thuật mới hơn. Hầu hết các trường hợp, thị lực được điều chỉnh ngay lập tức và thủy tinh thể thay thế trở thành một bộ phận ổn định và lâu dài của mắt.

Hiện nay, mổ Phaco là loại phẫu thuật đục thủy tinh thể phổ biến nhất được thực hiện ở trên thế giới. Thế nhưng, không phải người bệnh nào cũng được chỉ định mổ Phaco. Riêng một số người lớn tuổi, kỹ thuật ECCE thường được lựa chọn nếu thủy tinh thể không thể phá vỡ bằng sóng âm thanh tần số cao hoặc thủy tinh thể bị hỏng do chấn thương. Chưa kể, những người bệnh có thu nhập thấp thường lựa chọn mổ bằng phương pháp ECCE nhờ chi phí rẻ hơn.

Tương tự, FLACS phù hợp điều trị một số bệnh đục thủy tinh thể tiến triển hoặc phức tạp vì quy trình thường chính xác hơn.

Đối tượng chỉ định mổ Phaco

Phẫu thuật Phaco thường được chỉ định cho những người mắc các vấn đề về mắt sau:

  • Được chẩn đoán đục thủy tinh thể và có chỉ định phẫu thuật.
  • Đục thủy tinh thể tiến triển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực đến mức phải phẫu thuật. 
  • Không bị nhiễm trùng mắt cấp tính.

Các ưu điểm mổ mắt Phaco

Vết mổ trong phẫu thuật Phaco rất nhỏ, chỉ khoảng 2-3mm, giúp giảm thiểu tối đa tổn thương cho mắt.
Vết mổ trong phẫu thuật Phaco rất nhỏ, chỉ khoảng 2-3mm, giúp giảm thiểu tối đa tổn thương cho mắt.

  • Vết rạch nhỏ, ít xâm lấn: Phương pháp mổ Phaco chỉ tạo một vết rạch nhỏ, không cần khâu để hút thủy tinh thể ra ngoài. Điều này giúp giảm thiểu hiện tượng loạn thị sau phẫu thuật và mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh.
  • Thời gian phẫu thuật nhanh: Mổ Phaco được thực hiện nhanh hơn nhiều so với phương pháp ECCE và tương đương với FLACS. Thông thường, một ca phẫu thuật Phaco chỉ kéo dài từ 5-10 phút, giúp giảm thiểu thời gian nằm viện và hồi phục nhanh chóng.
  • Thị lực phục hồi sớm: Người bệnh sau mổ Phaco thường cải thiện thị lực ngay lập tức và sau 4-5 tuần sẽ đạt thị lực tối ưu. Thậm chí, nhiều người bệnh vừa rời bàn mổ đã thấy mắt sáng rõ, dù trước đó nhìn rất mờ như có màn sương trước mặt.
  • Ít biến chứng: Mổ Phaco thực hiện gây tê tại chỗ, hạn chế rủi ro khi dùng thuốc gây mê toàn thân như những phương pháp khác. Kỹ thuật này không gây đau, không chảy máu, bệnh nhân có thể xuất viện ngay trong ngày, giúp quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng và thuận lợi.

Mổ Phaco có nguy hiểm không?

Mặc dù mổ Phaco là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu và an toàn với tỷ lệ biến chứng thấp, người bệnh vẫn cần biết về những rủi ro tiềm ẩn như nhiễm trùng, chảy máu hoặc tổn thương giác mạc. Tuy nhiên, những rủi ro này là tương đối nhỏ, với tỷ lệ nhiễm trùng ước tính dưới 1%, và hầu hết các biến chứng đều có thể được điều trị hiệu quả. Thêm vào đó, thời gian phục hồi sau phẫu thuật thường ngắn, cho phép người bệnh nhanh chóng trở lại các hoạt động thường ngày chỉ sau vài ngày.

Kết quả sau khi mổ Phaco
Kết quả sau khi mổ Phaco

Quy trình phẫu thuật PHACO điều trị đục thủy tinh thể

Quy trình phẫu thuật Phaco điều trị đục thủy tinh thể thường bao gồm các bước sau:

Thăm khám và tư vấn trước phẫu thuật

Trước khi mổ Phaco, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc gây mê (một hoặc nhiều loại) để giảm đau và khó chịu, tùy thuộc vào độ tuổi, mức độ bệnh và các yếu tố khác. Các bước chuẩn bị bao gồm:

  • Gây tê tại chỗ: có thể dùng nhỏ Lidocain trực tiếp vào mắt.
  • Gây tê dây thần kinh mặt: có thể dùng Marcaine và Lidocain để hạn chế cử động mí mắt.
  • Gây mê toàn thân: áp dụng cho trẻ em, người bị chấn thương mắt hoặc người không chịu được đau.

Tiến hành phẫu thuật

Khi thuốc gây mê có tác dụng, người bệnh sẽ được đưa lên bàn mổ và phủ nhựa và mí mắt được giữ mở bằng mỏ vịt.

Trong phẫu thuật, bác sĩ sẽ sử dụng dao vi phẫu để tạo một vết rạch nhỏ (2-3mm) trên rìa giác mạc. Qua vết rạch này, một đầu dò siêu âm được đưa vào để làm mềm và chia nhỏ thủy tinh thể bị đục. Sau đó, đầu dò này sẽ hút toàn bộ các mảnh vỡ thủy tinh thể ra ngoài, đảm bảo loại bỏ hoàn toàn thủy tinh thể bị đục.

Cuối cùng, bác sĩ sẽ đưa một thủy tinh thể nhân tạo (làm từ vật liệu sinh học tương thích) vào vị trí thủy tinh thể cũ giúp cải thiện thị lực cho bệnh nhân. Do vết mổ trong phẫu thuật Phaco nhỏ hơn nhiều so với phẫu thuật đục thủy tinh thể truyền thống, nên thường không cần khâu hoặc chỉ cần rất ít mũi khâu.

Bác sĩ sẽ tạo một vết mổ nhỏ khoảng 2-3mm trên giác mạc.
Phẫu thuật Phaco là phương pháp hiện đại nhất để điều trị đục thủy tinh thể.

Chăm sóc và theo dõi sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được chuyển đến phòng hồi sức để theo dõi. Thời gian theo dõi thường kéo dài khoảng 30 phút, cho đến khi thuốc tê/mê hết tác dụng.

Sau khi xuất viện, bệnh nhân cần có người thân hoặc bạn bè đi cùng để đưa về nhà bởi thị lực của bệnh nhân có thể còn mờ trong một khoảng thời gian nhất định.

Về đến nhà, bệnh nhân nên giữ tinh thần thoải mái và dành thời gian nghỉ ngơi. Nếu thấy xuất hiện các mạch máu nổi hoặc vết bầm tím quanh mắt, người bệnh không cần quá lo lắng vì đây là những tác dụng phụ thường gặp và sẽ tự khỏi trong vài ngày.

Đánh giá kết quả sau phẫu thuật

Phần lớn bệnh nhân hồi phục thị lực tốt sau phẫu thuật Phaco, thậm chí một số đạt được thị lực tối ưu sau khi được đặt kính nội nhãn IOL. Nhiều người có thể không cần dùng kính mắt hoặc kính áp tròng nữa. Ngoài ra, bệnh nhân thường cảm nhận màu sắc và độ sâu tốt hơn, cho phép họ nhanh chóng trở lại các hoạt động thường nhật.

Chăm sóc và phục hồi sau mổ Phaco

Chăm sóc và phục hồi sau phẫu thuật Phaco là một giai đoạn quan trọng để đảm bảo kết quả tốt nhất và tránh các biến chứng. Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết:

Tuân thủ đúng lịch trình và cách sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Tuân thủ đúng lịch trình và cách sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.

  • Lịch tái khám: Bệnh nhân cần tái khám vào ngày hôm sau phẫu thuật. Tại đây, bác sĩ sẽ tháo băng che mắt và kê đơn thuốc nhỏ mắt để phòng ngừa nhiễm trùng và kiểm soát áp lực trong mắt. Các lần tái khám tiếp theo thường được lên lịch sau 1 tuần, 3 tuần và 6-8 tuần. Tuy nhiên, lịch tái khám có thể điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng phục hồi và các biến chứng (nếu có) sau phẫu thuật Phaco.
  • Điều trị hỗ trợ sau phẫu thuật: Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng thuốc nhỏ mắt kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi thị lực đã cải thiện. Thông thường, thuốc nhỏ mắt kháng sinh sẽ được kê đơn trong khoảng 7-10 ngày.

Biến chứng sau phẫu thuật Phaco

Phẫu thuật Phaco, mặc dù an toàn, vẫn tiềm ẩn một số biến chứng:

  • Tổn thương mắt: Có nguy cơ gây tổn thương mắt trong quá trình phẫu thuật, có thể dẫn đến các vấn đề về thị lực, thậm chí mù lòa.
  • Nhiễm trùng: Nhiễm trùng có thể xảy ra sau phẫu thuật, trường hợp nặng có thể cần nhập viện điều trị.
  • Sẹo: Sẹo sau phẫu thuật có thể nhìn thấy và cần thời gian để lành.
  • Đục bao sau: Đây là một biến chứng thường gặp và cần điều trị bổ sung để khắc phục.
  • Tăng nhãn áp: Cần kiểm tra mắt định kỳ sau phẫu thuật để theo dõi và phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh tăng nhãn áp.

Các câu hỏi thường gặp về mổ Phaco

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về phẫu thuật Phaco, cùng với câu trả lời chi tiết của bác sĩ chuyên khoa Mắt:

1. Phẫu thuật Phaco có đau không?

Phẫu thuật Phaco thường được thực hiện dưới gây tê tại chỗ, giúp giảm thiểu rủi ro so với việc sử dụng thuốc gây mê toàn thân trong các phương pháp phẫu thuật khác. Ưu điểm của kỹ thuật này là không gây đau, ít chảy máu và cho phép bệnh nhân xuất viện ngay trong ngày.

2. Mổ Phaco có phải kiêng gì không?

Sau phẫu thuật Phaco, bệnh nhân cần lưu ý một số điều sau:

  • Tránh tắm ở bể bơi và bồn tắm nước nóng trong ít nhất 1 tuần để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
  • Hạn chế nấu ăn để tránh dầu mỡ bắn vào mắt.
  • Tránh các hoạt động gắng sức hoặc vận động mạnh.
  • Tránh ra ngoài trời gió lớn. Nếu cần thiết phải ra ngoài, hãy đeo kính bảo vệ che chắn cả hai mắt.

Khi mắt đã ổn định, bệnh nhân có thể trở lại các hoạt động bình thường như xem TV, tắm vòi sen, tắm bồn và làm việc với máy tính.

3. Mổ Phaco có tái phát không?

Phẫu thuật đục thủy tinh thể (Phaco, Laser Cataract) được xem là phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn hàng đầu hiện nay, với tỷ lệ thành công trên 99% trong việc cải thiện thị lực cho bệnh nhân.

Một khi đã phẫu thuật, thủy tinh thể sẽ không thể bị đục trở lại vì thủy tinh thể tự nhiên đã được loại bỏ. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể gặp tình trạng nhìn mờ sau phẫu thuật, thường xuất hiện trong vòng vài tuần đến vài tháng.

Tóm lại, phẫu thuật Phaco là một bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực nhãn khoa, mang lại cơ hội phục hồi thị lực cho hàng triệu bệnh nhân đục thủy tinh thể. Nếu bạn đang gặp phải các vấn đề về đục thủy tinh thể, hãy tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và điều trị kịp thời. 

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nguồn tham khảo:

  • Simran. (2023, October 24). Phaco surgery: pros, cons, and everything you need to know. Eyemantra Cataract Eye Surgery. https://cataracteyesurgery.co/treatment/phaco-surgery/
  • Fort Worth Eye Associates. (2021, October 1). Cataract Surgery FAQs – Frequently asked questions – FW Eye Associates. https://www.ranelle.com/cataract-surgery/cataract-surgery-faqs/
Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ