Tiểu đường thai kỳ là một trong những bệnh lý có thể gặp phải khi phụ nữ mang thai. Nếu chẳng may mắc phải, bạn cần điều trị nhanh chóng để ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe có thể xảy ra cho mẹ và bé. Để chủ động phát hiện, mẹ bầu cần nắm rõ quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ để có một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.
Tầm quan trọng của việc xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
Tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát có thể dẫn đến nhiều nguy cơ như thai to (macrosomia) gây khó sinh, hạ đường huyết sơ sinh, vàng da sơ sinh, tăng nguy cơ tiền sản giật cho mẹ, và tăng nguy cơ mẹ và bé phát triển đái tháo đường type 2 sau này. (Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG).
Tuần 24-28 của thai kỳ là thời điểm vàng để sàng lọc tiểu đường thai kỳ ở phụ nữ khỏe mạnh. Đối với phụ nữ sau sinh từ 6 tuần, cần xét nghiệm để chẩn đoán tiểu đường chính xác, thông qua nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống và các tiêu chuẩn lâm sàng phù hợp.
Phụ nữ có tiền sử tiểu đường thai kỳ cần thực hiện xét nghiệm sớm, tốt nhất trước tuần 15, để phòng ngừa biến chứng. Nếu phát hiện đái tháo đường, việc điều trị kịp thời và thay đổi lối sống là vô cùng cần thiết nhằm ngăn chặn sự phát triển của bệnh.
Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ khá đơn giản và dễ thực hiện, không gây khó chịu hay đau đớn cho mẹ bầu. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác, mẹ bầu cần lưu ý trước khi tiến hành xét nghiệm như việc nhịn ăn hay tạm ngưng sử dụng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chỉ số đường huyết.
Thời gian thực hiện xét nghiệm tiểu đường vào tuần từ 24 đến 28 hoặc sớm hơn nếu người phụ nữ có nguy cơ cao.
Có 2 phương pháp xét nghiệm tiểu đường thai kỳ là xét nghiệm 1 bước và xét nghiệm 2 bước. Về yêu cầu nhịn ăn, tùy thuộc vào từng loại xét nghiệm tiểu đường thai kỳ cụ thể. Đối với việc sử dụng thuốc, mẹ bầu cần trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ để được tư vấn cụ thể và có những điều chỉnh phù hợp trước khi tiến hành xét nghiệm.
Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ 1 bước
Chuẩn bị: Thai phụ cần nhịn đói ít nhất 8 tiếng trước khi xét nghiệm và không được ăn gì trong suốt quá trình lấy máu kiểm tra. Nên thực hiện xét nghiệm vào buổi sáng để tránh tình trạng nhịn đói kéo dài, giúp bảo vệ sức khỏe của cả thai phụ và thai nhi.
Quy trình thực hiện:
Đầu tiên, thai phụ sẽ được lấy máu để đo nồng độ đường huyết lúc đói.
Sau đó, thai phụ sẽ uống một cốc nước đường chứa 75g glucose.
Cuối cùng, thai phụ sẽ được lấy máu thêm hai lần để đo đường huyết, lần lượt sau 1 giờ và 2 giờ kể từ khi uống nước đường.
Kết quả: Kết quả chẩn đoán tiểu đường thai kỳ khi có 2/3 kết quả thỏa mãn các tiêu chuẩn sau:
Đường máu lúc đói ≥ 5,1 mmol/l (92 mg/dl)
Chỉ số đường máu tại thời điểm 1 giờ ≥ 10 mmol/l (180 mg/dl)
Đường máu đo được ở thời điểm 2 giờ ≥ 8,5 mmol/l (153 mg/dl)
Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ 2 bước
Xét nghiệm bước đầu không yêu cầu nhịn đói vì đây là xét nghiệm sàng lọc glucose ngẫu nhiên, giúp đo lượng đường trong máu tại thời điểm bất kỳ.
Chuẩn bị: Phương pháp xét nghiệm tiểu đường thai kỳ 2 bước không được sử dụng phổ biến tại Việt Nam.
Quy trình thực hiện:
Bước 1: Uống 50g glucose và đo glucose huyết tương sau 1 giờ, nếu kết quả ≥ 7,2 mmol/l thì sẽ tiếp tục thực hiện bước 2.
Bước 2: Người bệnh yêu cầu nhịn đói 8 giờ, uống 100g glucose pha trong 250-300ml nước và đo glucose huyết lúc đói cùng các thời điểm 1 giờ, 2 giờ và 3 giờ sau khi uống đường.
Kết quả:
Sau bước thứ hai của nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT) với 100g glucose, bác sĩ có thể chẩn đoán thai phụ mắc tiểu đường thai kỳ nếu có 2/4 trong bốn chỉ số đường huyết sau đây vượt quá ngưỡng quy định:
Bảng tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường thai kỳ theo phương pháp hai bước
Nếu kết quả xét nghiệm chỉ ra một trong bốn chỉ số vượt ngưỡng bên trên thì thai phụ cần được chẩn đoán điều trị tiểu đường thai kỳ.
Lời khuyên cho phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ
Sự theo dõi sát sao của bác sĩ và việc tuân thủ đúng các hướng dẫn, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tốt tình trạng này và có một thai kỳ khỏe mạnh. Dưới đây là một số lời khuyên quan trọng dành cho phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ:
Mẹ bầu cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học
Chế độ ăn uống khoa học: Xây dựng chế độ ăn đặc biệt cho bệnh nhân tiểu đường với đầy đủ dinh dưỡng và khoa học. Thay thế đồ ăn nhẹ có đường như bánh quy, kẹo, kem bằng các thực phẩm chứa đường tự nhiên như trái cây, cà rốt. Đồng thời bổ sung thêm rau và ngũ cốc vào thực đơn hàng ngày.
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên giúp kiểm soát lượng đường trong máu và cân bằng lượng thức ăn. Sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ, bạn nên dành khoảng 30 phút mỗi ngày, ít nhất năm ngày một tuần cho các hoạt động thể chất cường độ vừa phải như đi bộ nhanh hoặc bơi lội.
Theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên: Theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên là việc cần thiết vì khi mang thai, cơ thể cần nhiều năng lượng cho sự thay đổi, khiến lượng đường trong máu có thể biến động nhanh chóng. Hãy thực hiện kiểm tra theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
Uống Insulin nếu cần: Nhiều trường hợp mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ cần sử dụng insulin. Nếu được bác sĩ chỉ định, hãy dùng thuốc đúng theo hướng dẫn để kiểm soát hiệu quả lượng đường trong máu.
Kiểm tra bệnh tiểu đường sau khi mang thai: Người mẹ nên xét nghiệm tiểu đường từ 6 đến 12 tuần sau sinh và duy trì việc kiểm tra sau 1-3 năm. Đối với đa số phụ nữ, tiểu đường thai kỳ sẽ biến mất sau khi sinh, nhưng nếu không hết, bệnh sẽ được chẩn đoán là tiểu đường loại 2. Việc tiếp tục duy trì tập thể dục và chế độ ăn lành mạnh sau sinh giúp ngăn ngừa hoặc trì hoãn bệnh tiểu đường loại 2.
Biến chứng của tiểu đường thai kỳ
Nếu tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát tốt, nó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé:
Các biến chứng của tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát
Tiểu đường thai kỳ không kiểm soát tốt sẽ khiến đường huyết của em bé tăng cao, dẫn đến trẻ phát triển cân nặng quá mức bình thường. Điều này không chỉ gây khó chịu cho người mẹ trong những tháng cuối thai kỳ mà còn tạo ra nhiều khó khăn trong quá trình sinh nở.
Tình trạng polyhydramnios (quá nhiều nước ối bao quanh thai nhi) có thể xuất hiện, tiềm ẩn nguy cơ gây chuyển dạ sớm hoặc các vấn đề phức tạp trong quá trình sinh.
Phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ sinh non (trước tuần thứ 37 của thai kỳ) cao hơn bình thường.
Bệnh cũng làm tăng nguy cơ tiền sản giật – một tình trạng gây tăng huyết áp khi mang thai và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Sau khi sinh, trẻ có thể gặp phải tình trạng hạ đường huyết hoặc vàng da và vàng mắt (tăng bilirubin).
Mặc dù hiếm gặp, tiểu đường thai kỳ không kiểm soát tốt cũng làm tăng nguy cơ thai chết lưu.
Ngoài những ảnh hưởng trực tiếp đến thai kỳ, phụ nữ đã từng mắc tiểu đường thai kỳ cũng có nguy cơ cao phát triển bệnh tiểu đường loại 2 trong tương lai.
Hiểu rõ về quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng đối với mọi thai phụ. Hãy chủ động tìm hiểu thông tin chi tiết từ bác sĩ và cơ sở y tế, đồng thời tuân thủ chặt chẽ lịch hẹn xét nghiệm để đảm bảo một thai kỳ an tâm và khỏe mạnh. Thai phụ nên thảo luận với bác sĩ để được tư vấn về quy trình phù hợp nhất.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ 1 bước
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
