Sau bao lâu trẻ đi tiêm về bị sốt? Tình trạng này có nguy hiểm không?

Sốt là một tình trạng cơ thể phản ứng lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus hoặc các chất kích thích khác. Khi bị sốt, nhiệt độ cơ thể sẽ tăng lên trên mức bình thường (trên 37°C), thường kèm theo các triệu chứng như đổ mồ hôi, nhức đầu, ớn lạnh, run, đau cơ, cáu gắt và mất nước.

Sốt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong trường hợp bị nhiễm các loại vi khuẩn, virus như viêm màng não mô cầu, cúm, sởi, thủy đậu,…, sốt báo hiệu cơ thể đang phản ứng với tác nhân gây bệnh để bảo vệ cơ thể. Sốt sau tiêm chủng là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang phản ứng với tác nhân lạ để tạo ra kháng thể mới.

Sốt là một cơ chế phản ứng tự nhiên và thiết yếu của hệ miễn dịch, thể hiện sự đáp ứng với các tác nhân gây bệnh hoặc kháng nguyên lạ sau khi tiêm vắc xin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tăng thân nhiệt trong quá trình sốt giúp hạn chế sự phát triển và hoạt động của mầm bệnh. Tuy nhiên, tình trạng sốt cao kéo dài có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như rối loạn điện giải, co giật và tổn thương não, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Vì vậy, hạ sốt kịp thời là rất cần thiết khi người bệnh bị sốt cao và kéo dài không thuyên giảm.

Tại sao vắc xin lại gây sốt?

Hệ thống miễn dịch là một mạng lưới phức hợp gồm các cơ quan, tế bào và mô chuyên biệt cùng phối hợp hoạt động để bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Khi phát hiện sự xâm nhập của mầm bệnh như virus hay vi khuẩn, hệ miễn dịch sẽ nhận diện chúng là các yếu tố ngoại lai không thuộc về cơ thể.

Để đối phó với mầm bệnh, hệ miễn dịch sản sinh các kháng thể đặc hiệu nhằm tiêu diệt chúng, và mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn sự xâm nhập ban đầu, nhưng quá trình này giúp cơ thể hồi phục. Đặc biệt, hệ miễn dịch còn có khả năng ghi nhớ các mầm bệnh đã tiếp xúc để trong những lần sau, có thể nhanh chóng nhận diện và tiêu diệt mầm bệnh trước khi chúng gây hại, tạo nên cơ chế bảo vệ được gọi là miễn dịch.

Quá trình phản ứng miễn dịch với vắc xin tương tự như khi cơ thể nhiễm bệnh tự nhiên, tuy nhiên các triệu chứng thường nhẹ hơn nhiều, như sốt nhẹ, mệt mỏi, buồn ngủ hay đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm. Điều này là do các kháng nguyên trong vắc xin đã được xử lý để làm suy yếu, bất hoạt hoặc khử độc lực, không còn khả năng gây bệnh. Những thành phần kháng nguyên này chỉ gây để kích thích hệ miễn dịch hoạt động, từ đó tạo ra khả năng bảo vệ cơ thể với các phản ứng phụ nhẹ và tạm thời.

Trẻ đi tiêm về bị sốt có nguy hiểm không?

Sốt sau khi tiêm vắc xin là một phản ứng khá phổ biến và thường được xem là một dấu hiệu cho thấy cơ thể đang đáp ứng tốt với vắc xin. Đây là quá trình cần thiết để cơ thể tạo ra các kháng thể đặc hiệu, giúp bảo vệ cơ thể trước những tác nhân gây bệnh tương tự trong tương lai.

Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý khi trẻ xuất hiện tình trạng sốt cao trên 39 độ C, sốt kéo dài khó hạ, hoặc sốt đi kèm với các triệu chứng bất thường như ăn kém, bú kém, ho khan, quấy khóc nhiều, mẩn ngứa hay phát ban kéo dài quá một ngày. Trong những trường hợp này, cần nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện uy tín gần nhất để được bác sĩ thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu bất thường sau tiêm chủng ở trẻ, bao gồm:

Sau bao lâu trẻ đi tiêm về bị sốt? Trẻ đi tiêm phòng về bị sốt bao lâu?

Thông thường, trẻ sẽ bắt đầu có dấu hiệu sốt trong vòng 12 giờ sau khi tiêm vắc xin. Tuy nhiên, thời điểm xuất hiện sốt không cố định và có thể kéo dài đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần sau tiêm, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại vắc xin được sử dụng và khả năng đáp ứng miễn dịch của từng trẻ. Trước khi tiêm chủng, bạn nên hỏi bác sĩ về các phản ứng phụ có thể xảy ra và cách xử lý. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn.

Thông thường, khi trẻ được tiêm phòng theo đúng quy trình an toàn, tình trạng sốt chỉ kéo dài từ 1 đến 2 ngày kể từ khi bắt đầu và sẽ tự thuyên giảm mà không cần can thiệp y tế. Đây là phản ứng bình thường của cơ thể sau khi tiêm vắc xin và hiếm khi kéo dài quá 2 ngày.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng sốt có thể kéo dài hơn 2 ngày do khả năng đáp ứng miễn dịch kém hoặc quá trình chiến đấu giữa tế bào miễn dịch và kháng nguyên vắc xin diễn ra lâu hơn bình thường. Đặc biệt, nếu sốt kéo dài đi kèm với các phản ứng phụ nặng sau tiêm, cần đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ ngay lập tức để được xử trí kịp thời trong tình huống khẩn cấp.

Chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng về bị sốt

Việc chăm sóc trẻ đúng cách khi sốt sẽ giúp bé nhanh chóng hồi phục và cảm thấy thoải mái hơn, bố mẹ có thể xử trí như sau:

• Khi trẻ bị sốt sau tiêm, việc đầu tiên cần làm là cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi và có khả năng thấm hút mồ hôi tốt để giúp cơ thể thoát nhiệt hiệu quả hơn.
• Bố mẹ cần thường xuyên theo dõi nhiệt độ cơ thể của trẻ để kịp thời có những biện pháp xử lý phù hợp, đặc biệt trong trường hợp trẻ sốt cao hoặc sốt kéo dài không hạ.
• Với trường hợp sốt nhẹ dưới 38.5 độ C, có thể áp dụng các biện pháp tự nhiên như lau người bằng nước ấm và cho trẻ uống nhiều nước. Việc này không chỉ giúp hạ sốt mà còn duy trì độ ẩm, tăng cường hydrat hóa và hỗ trợ quá trình phục hồi của cơ thể.
• Khi trẻ sốt cao trên 38.5 độ C, có thể sử dụng miếng dán hạ sốt hoặc thuốc hạ sốt như paracetamol hay ibuprofen theo đúng chỉ định và liều lượng của bác sĩ. Đồng thời, cần đảm bảo cho trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ để hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
• Nếu tình trạng sốt kéo dài quá 3 ngày hoặc không thuyên giảm sau khi áp dụng các biện pháp hạ sốt, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay để kiểm tra. Đối với vết tiêm bị sưng đỏ, có thể chườm lạnh để giảm đau và sưng, tuy nhiên tuyệt đối không xoa dầu, chườm nóng hay đắp bất kỳ thứ gì lên vết tiêm để tránh nguy cơ nhiễm trùng.

Sốt nhẹ sau tiêm chủng là phản ứng bình thường của hệ miễn dịch đối với kháng nguyên trong vắc xin, đặc biệt là với vắc xin sống giảm độc lực. Tuy nhiên, phụ huynh cần theo dõi sát sao thân nhiệt của trẻ. Các biện pháp xử trí tại nhà bao gồm: nới lỏng quần áo, cho trẻ nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn trái cây, chườm lạnh hoặc lau người bằng nước ấm (nếu sốt nhẹ). Nếu sốt trên 38,5 độ C, có thể dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ. Nếu sốt cao kéo dài hoặc không đáp ứng với các biện pháp trên, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nguồn tham khảo: 

• Healthdirect Australia. (2024, March 28). Paracetamol. Healthdirect. https://www.healthdirect.gov.au/paracetamol
• Website, N. (2023, June 20). How and when to take or use ibuprofen. nhs.uk. https://www.nhs.uk/medicines/ibuprofen-for-adults/how-and-when-to-take-ibuprofen