Siêu âm phụ khoa là một kỹ thuật hình ảnh không xâm lấn được sử dụng rộng rãi trong khám phụ khoa. Qua hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể đánh giá chi tiết về cấu trúc và chức năng của tử cung, buồng trứng và các cơ quan sinh dục khác. Vậy siêu âm phụ khoa chẩn đoán được những bệnh nào?
Theo thống kê của Bộ Y tế, bệnh phụ khoa là vấn đề phổ biến ở Việt Nam, với khoảng 90% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (19-49 tuổi) từng mắc bệnh ít nhất một lần. Đặc biệt đáng lo ngại là tỷ lệ tái nhiễm bệnh cao, với 11/100 người mắc bệnh nhiều lần. Số ca mắc bệnh phụ khoa tăng khoảng 15-27% mỗi năm và đáng chú ý là bệnh không chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ đã lập gia đình mà còn ở những thiếu nữ chưa từng quan hệ tình dục.
Siêu âm phụ khoalà một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh chi tiết về các cơ quan sinh sản nữ, bao gồm tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng và các cấu trúc lân cận. Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe sinh sản của phụ nữ, phát hiện sớm các bệnh lý và theo dõi quá trình điều trị.
Theo đó, siêu âm đầu dò âm đạo và siêu âm bụng là hai hình thức thăm khám phụ khoa phổ biến nhất hiện nay. Mỗi hình thức có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Siêu âm phụ khoa bằng đầu dò âm đạo
Siêu âm đầu dò âm đạo là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh, trong đó bác sĩ sẽ đặt đầu dò siêu âm trực tiếp vào âm đạo để quan sát chi tiết các cơ quan sinh sản của phụ nữ như tử cung, buồng trứng và thành âm đạo.
Kỹ thuật này thường được áp dụng cho những phụ nữ đã có quan hệ tình dục và đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện sớm thai kỳ, chẩn đoán thai ngoài tử cung cũng như các bất thường khác trong hệ sinh sản nữ.
Siêu âm ổ bụng
Siêu âm qua thành bụng là phương pháp chẩn đoán phù hợp cho hai nhóm đối tượng chính: phụ nữ chưa từng có quan hệ tình dục và thai phụ có thai to. Trong quá trình siêu âm, bác sĩ sẽ di chuyển đầu dò trên bề mặt bụng để kiểm tra độ dày của niêm mạc tử cung, đồng thời có thể theo dõi sự phát triển và quá trình rụng của trứng.
Một lưu ý quan trọng khi thực hiện siêu âm là chị em cần phải nhịn tiểu trước khi tiến hành khám, điều này giúp bác sĩ có thể quan sát và đánh giá chính xác hơn toàn bộ hệ thống cơ quan sinh sản bên trong cơ thể.
Mục đích của siêu âm phụ khoa
Siêu âm phụ khoa là phương pháp chẩn đoán quan trọng trong việc xác định các vấn đề liên quan đến tử cung và phần phụ của phụ nữ. Kỹ thuật này có thể phát hiện dị tật ở tử cung, xác minh sự hiện diện của tử cung và đánh giá độ dày của niêm mạc tử cung.
Những dị tật bẩm sinh ở tử cung hoặc tử cung không tồn tại có thể là nguyên nhân gây vô sinh hoặc khả năng mang thai kém. Siêu âm phụ khoa đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe sinh sản của phụ nữ, đưa ra chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị phù hợp.
Siêu âm đầu dò âm đạo
Quan sát sự phát triển của trứng và xác định thời điểm trứng rụng.
Chẩn đoán bệnh buồng trứng đa nang, u xơ tử cung và u nang buồng trứng.
Phát hiện mang thai sớm và xác định liệu thai có nằm trong tử cung hay không (mang thai ngoài tử cung).
Tìm hiểu nguyên nhân vô sinh, do vấn đề về buồng trứng hay tử cung.
Sử dụng trong thụ tinh nhân tạo, thụ tinh trong ống nghiệm và chuyển phôi.
Siêu âm ổ bụng
Phát hiện sớm thai kỳ và theo dõi sự phát triển của thai nhi, đồng thời xác định vị trí của thai nhi (trong tử cung, vòi trứng hay ổ bụng).
Chẩn đoán u nang buồng trứng, u xơ tử cung, bệnh tử cung nội mạc, lạc nội mạc tử cung và các bất thường khác trong hệ thống sinh dục.
Phát hiện các dị tật bẩm sinh của tử cung, buồng trứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, và đánh giá tình hình phát triển của bộ máy sinh dục.
Siêu âm sau nạo hút thai là bắt buộc để chắc chắn rằng lòng tử cung đã sạch hoàn toàn. Nếu còn sót lại mô thai, nhau thai, nguy cơ nhiễm trùng sẽ rất cao.
Quan sát độ dày niêm mạc tử cung, tình hình trứng rụng để tìm ra nguyên nhân tắc kinh, kinh nguyệt không đều hoặc băng huyết.
So với phương pháp siêu âm qua thành bụng, siêu âm đầu dò âm đạo cho kết quả chính xác và độ tin cậy cao hơn. Điều này là do đầu dò được đưa trực tiếp vào âm đạo, giúp thu được hình ảnh rõ nét và chân thực hơn so với việc quan sát qua các lớp mô và da bên ngoài cơ thể.
Siêu âm phụ khoa chẩn đoán được những bệnh nào?
Thăm khám phụ khoa là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Qua thăm khám, bác sĩ có thể phát hiện và điều trị sớm nhiều bệnh lý phụ khoa khác nhau.
Viêm tắc ống vòi trứng
Viêm tắc ống vòi trứng là một tình trạng bệnh lý phụ khoa khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh xảy ra khi ống dẫn trứng (vòi trứng) bị viêm nhiễm, gây sẹo và tắc nghẽn. Ống dẫn trứng có vai trò quan trọng trong quá trình thụ thai, vì vậy khi bị tắc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Bác sĩ có thể sử dụng hình ảnh siêu âm để xác định vị trí tắc nghẽn trong vòi trứng, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
U nang buồng trứng
U nang buồng trứng thường không gây triệu chứng rõ rệt và thường được phát hiện trong các lần khám định kỳ, khám tiền sản, khám vô sinh hoặc kế hoạch hóa gia đình. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, u nang lớn có thể gây ra các triệu chứng như tiểu khó, tiểu nhiều lần, táo bón hoặc mót rặn do chèn ép bàng quang hoặc trực tràng.
Siêu âm giúp đánh giá kích thước, cấu trúc, số lượng thùy, sự hiện diện của vách ngăn, độ dày của vỏ u và dịch ổ bụng. Những thông tin này giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.
U xơ tử cung
Siêu âm sản phụ khoa là một phương pháp hiệu quả trong việc phát hiện u xơ tử cung. Bệnh u xơ tử cung khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ từ 30 đến 50 tuổi. Do tế bào u ác thường phát triển âm thầm trong tử cung và không có triệu chứng rõ ràng, việc nhận biết sớm rất khó khăn. Hầu hết các trường hợp u xơ tử cung được phát hiện trong quá trình thăm khám định kỳ.
Bệnh ung thư cổ tử cung
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020, thế giới ghi nhận khoảng 604.000 ca mắc mới và 342.000 ca tử vong do ung thư cổ tử cung. Đáng chú ý, 90% trong số này xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Ung thư cổ tử cung là một loại bệnh ung thư bắt nguồn từ các tế bào ở cổ tử cung – phần dưới của tử cung, nối với âm đạo. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến ở phụ nữ trên thế giới.
HPV (Human Papillomavirus) là virus gây u nhú ở người, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Một số chủng HPV, đặc biệt là type 16 và 18, được xác định có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung. Mặc dù hệ miễn dịch thường có khả năng đẩy lùi virus, nhưng trong một số trường hợp, HPV có thể tồn tại âm thầm trong cơ thể người nhiễm trong nhiều năm và dần phát triển thành ung thư cổ tử cung.
Khi nào nên đi siêu âm phụ khoa?
Nên thực hiện siêu âm phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần để theo dõi sức khỏe và phát hiện bệnh sớm. Tuy nhiên, nếu bạn không thể tuân thủ lịch trình này, hãy đi siêu âm ngay khi có những dấu hiệu bất thường sau:
Xuất hiện tình trạng chảy máu âm đạo bất thường ngoài chu kỳ kinh nguyệt.
Chu kỳ kinh nguyệt không đều, có hiện tượng rong kinh hoặc tắc kinh không rõ lý do.
Đau bụng kinh nghiêm trọng kèm lượng máu kinh nhiều hoặc ít khác thường.
Đau dữ dội vùng bụng dưới không liên quan đến kỳ kinh nguyệt.
Gặp cảm giác đau khi quan hệ và giảm ham muốn tình dục.
Khí hư ra nhiều kèm màu sắc và mùi bất thường.
Các triệu chứng kể trên là dấu hiệu cảnh báo quan trọng về các vấn đề sức khỏe sinh sản tiềm ẩn. Vì vậy, khi nhận thấy bất kỳ biểu hiện bất thường nào, bạn không nên chủ quan mà cần chủ động thăm khám với bác sĩ chuyên khoa ngay để được chẩn đoán chính xác.
Siêu âm phụ khoa cần lưu ý điều gì?
Đặt lịch hẹn khám và siêu âm phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần để chăm sóc sức khỏe sinh sản của bạn một cách toàn diện. Để đảm bảo kết quả chính xác và quá trình khám diễn ra thuận lợi, bạn nên lưu ý một số điều sau:
Trước khi siêu âm ổ bụng, bạn nên hạn chế đi tiểu để bàng quang đầy. Điều này giúp hình ảnh siêu âm rõ ràng hơn, cho phép bác sĩ quan sát các cơ quan nội tạng một cách chính xác.
Nếu thực hiện siêu âm đầu dò âm đạo, bạn nên đi tiểu sạch để giúp việc đưa đầu dò vào được dễ dàng hơn và giảm thiểu cảm giác khó chịu trong quá trình thăm khám
Bạn có thể ăn uống bình thường trước khi thực hiện siêu âm phụ khoa, vì thủ thuật này không liên quan đến hệ tiêu hóa và không yêu cầu phải nhịn ăn.
Việc chọn trang phục rộng rãi, thoải mái khi đi siêu âm không chỉ giúp bác sĩ thực hiện thủ thuật dễ dàng hơn mà còn giúp bạn cảm thấy tự tin và thoải mái về mặt tinh thần trong suốt quá trình thăm khám.
Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng bất thường như đau bụng kinh, rối loạn kinh nguyệt, khí hư bất thường, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Việc khám phụ khoa định kỳ kết hợp với siêu âm sẽ giúp chị em phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, bảo vệ sức khỏe sinh sản.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.