Lưu Ý Khi Dùng Thuốc Mỡ Kháng Sinh Bôi Ngoài Da

Thuốc mỡ bôi da hoạt động theo cơ chế nào?

Thuốc mỡ là loại thuốc bôi ngoài da phổ biến và quan trọng nhất hiện nay. Các chất béo là tá dược chính của những loại thuốc mỡ, ví dự như Lanolin, Vaseline,… Thuốc mỡ làm tăng khả năng hấp thụ của da. Vì vậy, so với những dạng thuốc bôi ngoài da khác, các hoạt chất sẽ ngấm sâu hơn.

Mặc dù thuốc mỡ có khả năng làm mềm da nhưng lại cản trở quá trình bài tiết của da, gây ra tình trạng xung huyết, hạn chế đổ mồ hôi, bít tắt. Bên cạnh đó, tuần hoàn da cũng có thể bị ảnh hưởng, gây co mạch hoặc giãn mạch. Thuốc mỡ sẽ ngấm vào da nông hay sâu, nhiều hay ít tùy theo tá dược.

Chỉ định thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da

Mặc dù có đến hàng trăm hoạt chất kháng sinh khác nhau được bào chế và đưa vào chữa trị lâm sàng. Tuy nhiên, có rất ít hoạt chất kháng sinh được bào chế thành thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da.

• Thuốc mỡ kháng khuẩn có hoạt chất Clindamycin và Erythromycin. Hai loại thuốc mỡ này thường được sử dụng để trị viêm nang lông và mụn trứng cá.
• Các loại thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da có hoạt chất Neomycin, Bacitracin, Polymyxin, Mupirocin,… thường dùng để trị nhiễm trùng da. Trong đó, Bacitracin là loại kháng sinh thông dụng để chữa tình trạng nhiễm khuẩn. Thuốc giúp kiềm khuẩn hoặc diệt khuẩn bằng cách ức chế vi khuẩn tổng hợp vỏ tế bào. Từ đó làm màng bào tương của vi khuẩn bị tổn hại. Trước đây người ta từng dùng thuốc để tiêm. Nhưng ngày nay chỉ bôi ngoài da vì phát hiện có độc tính cao với thận.

Ngoài ra, thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da còn giúp dự phòng nhiễm trùng tại vết thương, chữa trị một số bệnh về mắt như viêm túi lệ, viêm giác mạc, loét giác mạc, nổi chắp, viêm kết mạc cấp và mạn tính,… Để chữa bệnh viêm nhiễm ngoài da, bạn cần bôi thuốc mỡ lên bề mặt nhiễm khuẩn từ 1 – 5 lần/ngày tùy theo chỉ định của bác sĩ. Nếu bị nhiễm khuẩn tại mắt, cần bôi 1 dải mỏng thuốc mỡ tra mắt lên kết mạc, tuân thủ tần suất cũng như hướng dẫn của bác sĩ.

Tác dụng phụ của thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da

Các loại thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da chứa Neomycin, Bacitracin, Polymyxin có thể gây ra tình trạng viêm da tiếp xúc. Do đó, bạn nên tránh dùng kéo dài những loại thuốc kể trên nếu tìm ra thuốc khác thích hợp hơn để thay thế. Một số trường hợp dị ứng nặng đã được ghi nhận như hội chứng Lyell và hội chứng Stevens – Johnson có thể do thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da tác động tại chỗ.

Lưu ý khi sử dụng thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da

Để tránh tác dụng phụ, bệnh nhân cần dùng thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da phù hợp với bệnh lý, vùng da, mức độ và giai đoạn. Đôi khi cần phải cân nhắc đến giới tính và độ tuổi. Khi chưa có chỉ định từ bác sĩ, không nên tự ý dùng thuốc mỡ kháng sinh.

Thuốc mỡ có thể thông qua da đi vào máu và cho tác dụng toàn thân. Do đó, bạn cần hết sức thận trọng khi sử dụng. Nhất là khi bôi lên diện tích da rộng hoặc đối tượng sử dụng là trẻ em.

Bên cạnh đó, thuốc mỡ cũng không phù hợp để dùng cho tổn thương hở đang bị chảy nước hoặc ở giai đoạn cấp tính. Thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da thường được dùng cho giai đoạn mãn tính. Kháng sinh trong thuốc có thể hấp thụ qua vết thương và dẫn đến tác dụng phụ, do đó khi bôi lên vết thương hở phải hết sức cẩn thận.

Trước khi sử dụng thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da, phụ nữ có thai nên được bác sĩ tư vấn rõ ràng về nguy cơ và lợi ích. Vì một số loại thuốc có thể gây phản ứng dị ứng chậm hoặc phát ban. Những bệnh nhân quá mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc có thể bị sốc khi sử dụng.

Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc mỡ kháng sinh lên vùng da rộng, kéo dài hoặc quá thường xuyên so với chỉ định. Một đợt bôi thuốc mỡ thông thường kéo dài từ 10 – 15 ngày. Bệnh nhân phải tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng, theo dõi tình trạng bệnh và đi tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá cũng như điều chỉnh thuốc nếu cần thiết.

Sử dụng đúng cách thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da

Để phát huy công dụng hiệu quả, thuốc bôi khi sử dụng phải phù hợp với:

• Vùng da tổn thương.
• Mức độ bệnh.
• Giai đoạn bệnh.
• Tính chất bệnh lý.
• Tính chất công việc, giới tính, độ tuổi,…

Tuyệt đối không nên bôi thuốc trong thời gian dài. Đồng thời, để việc đánh giá kết quả diễn ra dễ dàng hơn, bạn không nên thay thuốc liên tục. Không bôi lên vùng da cần điều trị cùng lúc nhiều loại thuốc mỡ.