Vắc xin 5 trong 1 chương trình tiêm chủng mở rộng: Lợi ích, lịch tiêm và lưu ý khác

Trang chủ > Chuyên khoa > Khoa khác > Y học dự phòng > Vắc xin 5 trong 1 chương trình tiêm chủng mở rộng: Lợi ích, lịch tiêm và lưu ý khác

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 12 11, 2024

Bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt và các bệnh như viêm phổi, viêm não… do H.influenzae tuýp B (HIB) là 5 căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong những tháng đầu đời. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của y học và sử dụng vắc xin 5 trong 1 chương trình tiêm chủng mở rộng, những căn bệnh này được kiểm soát hiệu quả.

Vắc xin 5 trong 1 là gì?

Vắc xin 5 trong 1 là một loại vắc xin kết hợp, giúp trẻ phòng 5 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong 1 mũi tiêm, bao gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib gây ra.

Vắc xin 5 trong 1

Hiện nay, vắc xin 5 trong 1 có 2 loại là Pentaxim có nguồn gốc từ Pháp và ComBE Five có nguồn gốc Ấn Độ. Trong đó:

  • Vắc xin 5 trong 1 ComBE Five: chứa các thành phần kháng nguyên có thể phòng ngừa các bệnh bạch hầu, uốn ván, bệnh ho gà, viêm gan B và các bệnh viêm phổi, viêm màng não do H.influenzae tuýp B. Trẻ đã được tiêm vắc-xin 5 trong 1 ComBE Five vẫn cần uống và tiêm thêm vắc-xin bại liệt.
  • Vắc-xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp): được nghiên cứu và phát triển bởi Công ty dược phẩm Sanofi Pasteur, thuộc Tập đoàn Sanofi-Aventis (Pháp), có thể ngừa các bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt và các bệnh viêm phổi, viêm màng não do H.influenzae tuýp B. Trẻ đã tiêm Pentaxim vẫn cần bổ sung vắc xin viêm gan siêu vi B.

Pentaxim và ComBE Five tuy cùng là vắc xin 5 trong 1, nhưng có sự khác biệt quan trọng về thành phần ho gà. Pentaxim được xem là vắc xin thế hệ mới nhờ sử dụng công nghệ ho gà vô bào, trong đó chỉ giữ lại các kháng nguyên đặc hiệu cần thiết sau khi đã loại bỏ các thành phần kháng nguyên không cần thiết khác của vi khuẩn.

Ngược lại, ComBE Five sử dụng công nghệ ho gà toàn tế bào, được sản xuất bằng cách nuôi cấy vi khuẩn ho gà, sau đó làm chết bằng nhiệt độ và tinh chế. Do thành phần ho gà vô bào trong Pentaxim được đánh giá là gây ít phản ứng phụ và ít gây sốt hơn sau khi tiêm, nhiều phụ huynh thường có xu hướng lựa chọn vắc xin này cho con em mình.

Vắc xin 5 trong 1 chương trình tiêm chủng mở rộng

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có sức đề kháng yếu và hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ. Điều này khiến trẻ dễ bị tổn thương trước các tác nhân gây bệnh nếu không được chăm sóc và bảo vệ một cách chu đáo. Hệ thần kinh, não bộ và thể chất của trẻ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu không được bảo vệ tốt khỏi các mầm bệnh nguy hiểm.

Để đạt hiệu quả tối ưu, nên tiêm vắc xin 5 trong 1 cho trẻ từ 6 tuần tuổi và cha mẹ tuân thủ đúng lịch tiêm chủng, cụ thể: 
Để đạt hiệu quả tối ưu, nên tiêm vắc xin 5 trong 1 cho trẻ từ 6 tuần tuổi và cha mẹ tuân thủ đúng lịch tiêm chủng. 

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, 5 bệnh nguy hiểm hàng đầu đe dọa sức khỏe trẻ bao gồm ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm gan B và các bệnh viêm phổi, viêm màng não do H.influenzae tuýp B. Những căn bệnh này không chỉ dễ lây nhiễm trong những tháng đầu đời mà còn có thể gây tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Ngoài ra, chúng còn có thể để lại những di chứng nghiêm trọng như suy dinh dưỡng, chậm phát triển trí tuệ và khả năng tiếp thu kém. Việc tiêm chủng sẽ giúp kích hoạt hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể, từ đó giúp cơ thể nhận biết và vô hiệu hóa các tác nhân gây bệnh.

Trong bối cảnh dịch bệnh ngày càng phức tạp, vắc xin phối hợp 5 trong 1 đã chứng minh được hiệu quả và sự tiện lợi của mình. Ưu điểm vượt trội của loại vắc xin này là chỉ cần một mũi tiêm duy nhất có thể phòng ngừa được nhiều bệnh cùng lúc, thay vì phải tiêm 5 mũi riêng biệt như trước đây. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu sự khó chịu cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.

Để đạt hiệu quả tối ưu, nên tiêm vắc xin 5 trong 1 cho trẻ từ 6 tuần tuổi và cha mẹ tuân thủ đúng lịch tiêm chủng, cụ thể: 

  • Lịch tiêm vắc xin 5 trong 1 gồm 3 mũi cơ bản (tại 2, 3, và 4 tháng tuổi)
  • 1 mũi nhắc lại (từ 12-24 tháng tuổi)
  • Khoảng cách giữa các mũi cơ bản tối thiểu 28 ngày và trẻ phải hoàn thành 3 mũi trước 1 tuổi.

Khi nào nên hoãn tiêm vắc xin 5 trong 1 cho trẻ?

Khi trẻ đang bị sốt cao hoặc có biểu hiện thân nhiệt giảm đột ngột xuống dưới 35,5 độ C, bác sĩ sẽ quyết định tạm hoãn lịch tiêm chủng. Việc này nhằm đảm bảo sức khỏe cho trẻ và chỉ tiến hành tiêm khi tình trạng của trẻ đã ổn định trở lại.

Đối với những trẻ đang mắc bệnh nhiễm trùng cấp tính, phụ huynh cần thông báo với bác sĩ để có quyết định phù hợp về việc tiêm chủng. Tương tự, những trẻ vừa kết thúc điều trị bằng corticoid cũng được khuyến cáo nên chờ ít nhất 14 ngày sau khi ngừng thuốc mới tiến hành tiêm phòng.

Cân nặng của trẻ cũng là một yếu tố quan trọng được bác sĩ cân nhắc trước khi tiêm phòng. Cụ thể, những trẻ có cân nặng dưới 2kg sẽ chưa được tiêm vắc xin ngay, nhằm đảm bảo an toàn và tránh các phản ứng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra sau tiêm.

Lưu ý khi tiêm phòng vắc xin 5 trong 1 cho trẻ

Mọi loại vắc xin trước khi đưa vào sử dụng đều trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt về chất lượng và độ an toàn. Tuy nhiên, cơ chế hoạt động của vắc xin (bao gồm cả vắc xin 5 trong 1) là kích thích cơ thể sản sinh kháng nguyên, từ đó thúc đẩy hệ miễn dịch tạo ra kháng thể để chống lại bệnh. Quá trình này có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn, thường nhẹ như: đau, sưng tại chỗ tiêm và sốt nhẹ.

Hướng dẫn một số cách chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin 5 trong 1:

  • Lựa chọn trang phục rộng rãi, thoải mái cho trẻ là điều cần thiết, tránh những loại quần áo bó sát gây cảm giác bí bách, đặc biệt trong những ngày nắng nóng.
  • Sau tiêm, khoảng 10% trẻ thường có biểu hiện chán ăn và các tác dụng phụ khác, trong đó tỷ lệ này cao hơn ở trẻ tiêm ComBE Five (do chứa thành phần ho gà toàn tế bào) so với Pentaxim, vì vậy nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt và chia thành nhiều bữa nhỏ.
  • Khi vết tiêm sưng và gây đau, phụ huynh có thể dùng khăn xô sạch bọc đá để chườm nhẹ nhàng lên vùng tiêm, giúp giảm đau và sưng tấy cho trẻ.
  • Đối với trẻ đang bú mẹ, cần tăng cường cho bú nhiều hơn thường ngày
  • Nếu trẻ sốt trên 38,5 độ C, có thể cho uống thuốc hạ sốt paracetamol để cải thiện tình trạng sốt và mệt mỏi. Trong trường hợp trẻ sốt cao từ 39 độ C trở lên, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và có hướng điều trị phù hợp.

Việc tiêm phòng vắc xin 5 trong 1 rất quan trọng, nhưng phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm cho trẻ nếu trẻ thuộc các trường hợp sau:

  • Trẻ từng sốt trên 40 độ C trong vòng 48 giờ sau tiêm vắc xin.
  • Trẻ từng bị co giật sau khi tiêm vắc xin.
  • Trẻ từng bị sốc trong vòng 48 giờ sau tiêm vắc xin.
  • Trẻ từng khóc kéo dài (3-48 giờ) sau khi tiêm vắc xin. 
  • Trẻ đang bị sốt, mệt mỏi hoặc mắc bệnh cấp tính.

Chương trình tiêm chủng mở rộng với vắc xin 5 trong 1 giúp giảm tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ em đáng kể. Để đảm bảo sức khỏe tối ưu cho trẻ, các bậc phụ huynh nên tuân thủ lịch tiêm chủng đầy đủ theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cụ thể về loại vắc xin phù hợp và lịch tiêm chủng cho con.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ