Tìm Hiểu Về Vắc Xin Phòng Bệnh Rubella Từ A Đến Z

Tìm hiểu về bệnh Rubella

Rubella còn được gọi là bệnh sởi Đức, do virus Rubella gây ra. Đây là loại virus thuộc họ Togavirus, chứa ARN, lây truyền thông qua đường hô hấp. Virus cư trú ở các hạch bạch huyết và vòm họng. Người lành tiếp xúc trực tiếp với chất nhầy của mũi/họng hay những giọt bắn khi bệnh nhân hắt xì, ho thì có thể bị lây nhiễm. Ban đỏ là triệu chứng đặc trưng của bệnh. 7 ngày trước và 7 ngày sau phát ban là giai đoạn dễ lây truyền bệnh Rubella.

Mùa xuân là thời điểm bệnh phát triển mạnh. Virus Rubella đặc biệt nguy hiểm với mẹ bầu trong 3 tháng đầu thai kỳ. Vì nó sẽ tác động đến quá trình phát triển, biệt hóa các cơ quan của thai nhi ở giai đoạn 3 tháng đầu. Từ đó gây ra một số dị tật thai nhi ở não, tim, mắt, điếc bẩm sinh. Thậm chí có thể bị sảy thai hoặc bệnh Rubella bẩm sinh. Ước tính mỗi năm trên thế giới có 700.000 trẻ nhỏ tử vong vì hội chứng Rubella bẩm sinh. Do đó, tiêm vắc xin phòng bệnh Rubella là việc làm vô cùng cần thiết. Vậy vắc xin phòng bệnh Rubella có mấy loại? 

Vắc xin phòng bệnh Rubella có mấy loại? 

Vắc xin phòng bệnh Rubella gồm có các loại:

• Vắc xin Rubella đơn giá.
• Vắc xin nhị giá phối hợp sởi – Rubella (MR).
• Vắc xin tam giá phối hợp sởi – quai bị – Rubella (MMR, ROR, Priorix,…).
• Vắc xin tứ giá phối hợp sởi – quai bị – Rubella – thủy đậu.

Tại Việt Nam, vắc xin nhị giá được cung cấp trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Vắc xin phối hợp sởi – quai bị – Rubella đang được cung cấp tại nhiều trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc. 

Tác dụng và liều dùng vắc xin phòng bệnh Rubella

Vắc xin Rubella đơn giá hay phối hợp đều được dùng để tạo miễn dịch chủ động, đặc hiệu giúp phòng ngừa bệnh Rubella. Vắc xin thường bắt đầu có hiệu quả trong 2 – 4 tuần sau khi tiêm. 95% trường hợp đều có miễn dịch sau khi hoàn tất quá trình chủng ngừa.

Trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, vắc xin MR được tiêm miễn phí cho trẻ nhỏ sau 1 tuổi (thông thường là 18 tháng tuổi). Vắc xin sởi – quai bị – Rubella được dùng trong các Chương trình tiêm chủng dịch vụ dành cho người lớn và trẻ em từ 1 tuổi trở lên. Lịch tiêm của loại vắc xin này như sau:

• Với trẻ nhỏ: Tiêm mũi 1 khi bé được 12 tháng tuổi trở lên. Mũi 1 sẽ cách liều vắc xin phòng sởi được chủng ngừa vào lúc 9 tháng tuổi ít nhất 6 tháng. Tiến hành tiêm mũi nhắc lại trong giai đoạn trẻ đi học từ 4 – 6 tuổi (thường chủng ngừa sau mũi đầu tiên 4 năm). 
• Với phụ nữ trước khi mang thai và người lớn. Chủng ngừa 1 liều duy nhất. Ở các vùng nguy cơ cao có thể tiến hành tiêm 2 liều cách nhau ít nhất 1 tháng.
• Vắc xin được dùng với liều 0,5 ml và tiêm dưới da.

Các tác dụng phụ của vắc xin phòng bệnh Rubella

Vắc xin phòng bệnh Rubella cũng có một số tác dụng phụ không mong muốn. Tuy nhiên đa phần đều là phản ứng nhẹ, kéo dài từ 1 – 2 ngày sau khi chủng ngừa vắc xin và không cần tiến hành chữa trị như:

• Nóng rát, đau nhức ở vùng tiêm.
• Choáng váng, tiêu chảy, sốt.
• Kích thích, đau đầu, toàn thân khó chịu.
• Đau khớp, cơ thường gặp ở phụ nữ trưởng thành nhưng cũng khá hiếm gặp.
• Mệt mỏi, nôn, buồn nôn.
• Các phản ứng nghiêm trọng sốc phản vệ, giảm tiểu cầu hoặc tổn hại thần kinh trung ương là vô cùng hiếm gặp.

Các tác dụng phụ nghiêm trọng như sốc phản vệ dù hiếm gặp nhưng bố mẹ vẫn cần lưu ý. Trường hợp chẳng may trẻ bị phản ứng phụ nặng thì phải nhanh chóng đưa con đến cơ sở y tế.

Những lưu ý khi dùng vắc xin phòng bệnh Rubella 

Một vài tình trạng sức khỏe có thể tác động đến hiệu quả của vắc xin phòng bệnh Rubella. Hãy thông báo với bác sĩ nếu bạn đang gặp bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe, nhất là các trường hợp dưới đây:

• Đang cho con bú hoặc có dự định mang thai.
• Đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm cả không kê đơn, kê đơn, bổ sung chất dinh dưỡng hay sản phẩm thảo dược. 
• Bị dị ứng với thức ăn, thuốc hoặc những chất khác.
• Dị ứng với Neomycin.

Vắc xin phòng bệnh Rubella có thể tương tác với thuốc nào? 

Tương tác thuốc có thể làm khả hoạt động của thuốc thay đổi hoặc gia tăng ảnh hưởng của những tác dụng phụ. Bài viết này không thể bao gồm tất cả các tương tác thuốc có thể xuất hiện. Bạn hãy lên danh sách những loại thuốc bản thân đang sử dụng và cho bác sĩ xem qua. Bao gồm cả thuốc không kê toa, được kê toa và thực phẩm chức năng. Không được tự ý sử dụng, ngưng hay thay đổi liều lượng thuốc mà chưa được bác sĩ cho phép. 

Mặc dù không nên dùng một số loại thuốc chung với nhau. Nhưng trong một số trường hợp nhất định, có thể sử dụng chung hai loại thuốc khác nhau, thậm chí xảy ra tương tác thuốc. Lúc này, bác sĩ có thể điều chỉnh lại liều lượng thuốc hoặc đề ra phương pháp ngăn ngừa khác nếu cần thiết. Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc kê đơn hoặc kê đơn nào khác hãy thông báo với bác sĩ.

Vắc xin phòng bệnh Rubella có thể tương tác với một số loại thuốc. Hãy thông báo với bác sĩ nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào. Nhất là những loại thuốc dưới đây:

• Corticosteroid (điển hình là Prednisone) vì hiệu quả của vắc xin Rubella sẽ bị giảm hoặc có thể làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Thuốc ức chế miễn dịch (điển hình là Cyclosporine) vì nó sẽ làm hiệu quả của vắc xin Rubella.

Thức ăn và rượu bia có ảnh hưởng đến vắc xin phòng bệnh Rubella không?

Một số loại thuốc không được sử dụng trong bữa ăn hoặc dùng cùng lúc với những món ăn nhất định vì có thể xảy ra hiện tượng tương tác. Thuốc lá và rượu cũng có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Do đó, bạn hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc ăn uống, dùng rượu bia, thuốc lá khi tiêm vắc xin phòng bệnh Rubella nhé.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến vắc xin phòng bệnh Rubella?

Thể trạng của bạn có thể tác động đến việc dùng vắc xin Rubella. Nếu bạn có bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe, hãy thông báo cho bác sĩ biết, nhất là khi:

• Bị khối u, nhiễm HIV, sốt hoặc tiền sử gia đình có hệ thống miễn dịch yếu.
• Nếu gần đây bạn từng truyền huyết thanh hoặc máu hay đã sử dụng Globulin miễn dịch, xét nghiệm bằng Tuberculin.

Bạn nên làm gì nếu quên một liều?

Nếu quên sử dụng một liều thuốc sau khi chủng ngừa vắc xin phòng bệnh Rubella (ví dụ như thuốc hạ sốt,…) thì hãy uống càng sớm càng tốt. Thế nhưng nếu gần với liều tiếp theo, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không nên uống gấp đôi liều.

Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?

Trong trường hợp khẩu cấp hoặc quá liều cần gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến cơ sở y tế gần nhất.