Vacxin phòng bệnh dại: Tác dụng, đối tượng, lịch tiêm & chống chỉ định

Cần tiêm vắc xin dại ngay lập tức sau khi bị động vật cắn, càng sớm càng tốt. Tùy thuộc vào mức độ vết thương, tình trạng sức khỏe của người bị cắn, và tình trạng của con vật (trong vòng 10 ngày theo dõi), việc tiêm vắc-xin dại có thể cần kết hợp với huyết thanh kháng dại.

Những người đã được tiêm phòng đầy đủ trước khi phơi nhiễm hoặc đã được tiêm ít nhất 3 mũi vắc-xin dại công nghệ tế bào. Tiêm 2 mũi vào các ngày N0 – N3. Có thể tiêm bắp (0,5ml/mũi) hoặc tiêm trong da (0,1ml/mũi).

5 vắc xin phòng bệnh dại đang lưu hành tại Việt Nam

Theo Cục Quản lý Dược, hiện có 5 loại vắc xin phòng dại đã được cấp phép lưu hành và có thể nhập khẩu vào Việt Nam mà không cần giấy phép nhập khẩu. Các loại vắc xin này bao gồm:

• Verorab (sản xuất tại Pháp);
• Abhayrab (Ấn Độ);
• Indirab (Ấn Độ);
• Rabipur ( Ấn Độ);
• Speeda.

Vắc xin phòng dại Verorab

Nhà sản xuất: Sanofi Pasteur, Pháp

Chỉ định

Trước phơi nhiễm:

Vắc-xin Verorab được chỉ định để dự phòng bệnh dại cho những người có nguy cơ phơi nhiễm cao, đặc biệt là nhân viên làm việc tại các phòng thí nghiệm chẩn đoán, nghiên cứu và sản xuất huyết thanh dại. Những đối tượng này cần được kiểm tra huyết thanh chẩn đoán định kỳ 6 tháng một lần. Trong trường hợp nồng độ kháng thể giảm xuống dưới 0.5 UI/ml, cần phải tiêm nhắc lại để đảm bảo hiệu quả bảo vệ.

Một số nhóm nghề nghiệp có nguy cơ cao cần được tiêm phòng dại do thường xuyên tiếp xúc với động vật có khả năng mang virus dại. Những nhóm này bao gồm bác sĩ thú y, người chăm sóc và canh giữ thú, thợ săn, nhân viên kiểm lâm, người làm việc tại lò mổ, các nhà nghiên cứu hang động, và người làm nghề nhồi bông thú.

Những người có kế hoạch du lịch hoặc di chuyển đến các vùng đang có dịch bệnh dại trên súc vật cũng nên được tiêm phòng để đảm bảo an toàn.

Sau phơi nhiễm:

Khi có nghi ngờ hoặc xác định bị phơi nhiễm với virus dại, việc quan trọng nhất là phải được tiêm vắc-xin ngay lập tức tại các Trung tâm điều trị bệnh dại. Phác đồ điều trị sẽ được các bác sĩ điều chỉnh phù hợp dựa trên đánh giá về tình trạng của con vật và mức độ nghiêm trọng của vết thương.

Liều dùng, đường dùng:

Vắc xin phòng dại được tiêm bắp với liều 0.5ml sau khi đã hoàn nguyên. Ở người lớn, vị trí tiêm thường là cơ Delta ở cánh tay, trong khi ở trẻ nhỏ, vắc xin được tiêm ở mặt trước – bên đùi. Tuyệt đối không tiêm ở vùng mông.

Đối với đường tiêm trong da, liều lượng vắc xin phòng dại đã hoàn nguyên là 0.1ml, tương đương 1/5 liều tiêm bắp.

Vaccine ngừa dại Abhayrab

Nhà sản xuất: Công ty Human Biological Institute, Ấn Độ.

Vắc xin ngừa dại Abhayrab là một loại vắc xin bất hoạt được sản xuất trên tế bào vero bởi công ty Human Biological Institute (Ấn Độ). Vắc xin này có tác dụng tạo miễn dịch chủ động, giúp phòng ngừa bệnh dại cho cả người lớn và trẻ em. Abhayrab được chỉ định tiêm trong cả hai trường hợp: phòng ngừa trước khi phơi nhiễm (tiêm dự phòng) và sau khi tiếp xúc hoặc bị động vật nghi dại cắn.

Chỉ định 

Vắc-xin Abhayrab được phát triển để tạo miễn dịch chủ động chống lại virus dại, có thể sử dụng cho cả người lớn và trẻ em. Vắc-xin này có hai mục đích chính: dự phòng trước khi có nguy cơ phơi nhiễm và điều trị sau khi đã tiếp xúc với động vật bị dại hoặc nghi ngờ bị dại.

Do bệnh dại là căn bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong, vắc-xin Abhayrab không có giới hạn về độ tuổi sử dụng. Điều này có nghĩa là vắc-xin có thể được tiêm cho người ở mọi lứa tuổi để bảo vệ họ khỏi virus dại.

Abhayrab được khuyến cáo đặc biệt cho những người có nguy cơ phơi nhiễm cao với virus dại do đặc thù công việc hoặc môi trường sống. Các đối tượng này bao gồm: bác sĩ thú y, nhân viên y tế, nhân viên phòng thí nghiệm, người làm việc trong rừng hoặc sở thú, những người thường xuyên tiếp xúc với động vật như thợ thịt và thợ săn, cũng như những người nuôi nhiều vật nuôi như chó mèo trong nhà.

Đường dùng

Vắc xin Abhayrab được chỉ định tiêm bắp. Đối với người lớn, vị trí tiêm là vùng cơ delta ở cánh tay. Trẻ em sẽ được tiêm ở mặt trước bên đùi. Tuyệt đối không tiêm vắc xin này vào vùng mông.

Trong một số trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định tiêm vắc xin phòng dại trong da, thường là ở cẳng tay hoặc cánh tay. 

Vắc xin tiêm phòng dại Indirab

Vắc xin dại Indirab là một loại vắc xin dại bất hoạt, được tinh chế trên tế bào Vero bởi công ty Bharat Biotech International Limited (Ấn Độ). Vắc xin này được chỉ định để tiêm phòng dự phòng và điều trị sau phơi nhiễm dại cho người ở mọi lứa tuổi.

Vacxin bệnh dại Rabipur

Nhà sản xuất: Công ty Chiron Behring Vaccines Pvt. Ltd., Ấn Độ.

Vắc xin dại Rabipur, còn được gọi là vắc xin dại PCEC, do Công ty Chiron Behring Vaccines Pvt. Ltd. (Ấn Độ) sản xuất. Đây là vắc xin dại tế bào tinh chế từ phôi gà, được sử dụng cho người. Rabipur là vắc xin đông khô vô khuẩn, được tạo ra bằng cách nuôi cấy virus chủng Flury LEP đã bất hoạt trong môi trường nguyên bào sợi gà nguyên bản. Vắc xin này đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn và hiệu quả do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt ra.

Vắc xin Rabipur được sử dụng theo đường tiêm bắp, không chứa pyrogen, tá dược hoặc chất bảo quản.

Vắc xin Speeda

Nhà sản xuất: Liaoning Chengda Biotechnology, Trung Quốc

Vắc xin dại Speeda được sản xuất bởi hãng Liaoning Chengda Biotechnology (Trung Quốc) và hiện vẫn tiếp tục được sản xuất và cung ứng trên thị trường quốc tế.

Đối tượng nên tiêm phòng vaccine dại

Các nhóm có nguy cơ cao phơi nhiễm với bệnh dại như bác sĩ thú y, người xử lý động vật, nhân viên phòng thí nghiệm bệnh dại, người chơi trò chơi và nhân viên sản xuất bệnh dại nên được tiêm vắc-xin phòng dại theo phác đồ.

Tiêm vắc xin cũng nên được xem xét cho các đối tượng sau đây:

Khi nào nên tiêm vắc xin phòng bệnh dại? 

Hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị cho bệnh dại, vì vậy khi virus dại tấn công, 100% cả động vật và con người đều sẽ tử vong. Chủng ngừa vắc xin phòng dại càng sớm càng tốt là biện pháp an toàn và hiệu quả tạo miễn dịch chủ động cho trẻ em và người lớn.

Đặc biệt trẻ em với bản tính tò mò, thích chơi với động vật trong khi các bé chưa có ý thức cảnh giác rất dễ tiếp xúc với động vật gây bệnh. Chủng ngừa phòng bệnh dại cho trẻ là biện pháp cần thiết để tạo ra kháng thể chống virus dại, tăng cường hệ miễn dịch và không ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và chiều cao của trẻ sau này.

Hiện nay, tất cả các loại vắc xin phòng bệnh dại đều được sản xuất với công nghệ hiện đại, được nuôi cấy trên tế bào Vero, vì vậy vắc xin dại cực kỳ an toàn, không gây ảnh hưởng đến sự phát triển về sức khỏe, trí tuệ, thể lực… như nhiều phụ huynh lo ngại.

Vắc xin dại có miễn dịch suốt đời không?

Không, vắc xin dại không cung cấp miễn dịch suốt đời. Trên thực tế, không có loại vắc xin dại nào trên thế giới có khả năng bảo vệ suốt đời. Tuy nhiên, người dân hoàn toàn có thể yên tâm bởi các loại vắc xin này đều trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt về chất lượng, đảm bảo tính hiệu quả, an toàn và vô trùng trước khi được đưa vào sử dụng.

Các trường hợp sau không nên tiêm vacxin phòng dại

Việc tiêm vaccine phòng dại thường được khuyến cáo sau khi bị động vật nghi nhiễm dại cắn hoặc tiếp xúc với dịch tiết của chúng. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt cần cân nhắc kỹ trước khi tiêm.