Xét nghiệm ADN bằng máu có chính xác không và cần lưu ý gì?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ K Mình

Bác sĩ khoa nội tổng quát

Đặt lịch Xem hồ sơ

Xét nghiệm ADN để làm gì?

ADN (viết tắt của Acid Deoxyribonucleic) hay DNA (Deoxyribonucleic Acid) là một phân tử mang thông tin di truyền quy định mọi hoạt động sống của cơ thể, từ quá trình sinh trưởng, phát triển đến sinh sản. GEN chính là một đoạn ADN mang thông tin di truyền.

Trong nhân tế bào của con người có chứa những phân tử đặc biệt được gọi là nhiễm sắc thể (NST), có cấu trúc dạng xoắn. Người bình thường có 46 NST, bao gồm 22 cặp NST thường và 2 NST giới tính. Mỗi cặp NST đều được hình thành từ sự kết hợp giữa một NST của cha và một NST của mẹ.

Xét nghiệm ADN bằng máu có chính xác không?

Xét nghiệm ADN bằng máu có độ chính xác rất cao, gần như tuyệt đối. Theo đánh giá của các bác sĩ chuyên khoa, độ chính xác khi xét nghiệm ADN bằng máu đạt tỷ lệ lên đến 99,99999998%.  Điều này là do máu chứa lượng ADN lớn, giúp các chuyên viên kỹ thuật dễ dàng quan sát và phân tích. Ngoài ra, các phân tử ADN trong máu có độ ổn định cao, ít bị biến đổi, nên ít có trường hợp sai lệch kết quả xét nghiệm và gần như bằng 0.

Xét nghiệm ADN để xác định mối quan hệ cha con là loại xét nghiệm phổ biến nhất. Để có kết quả chính xác, cần thu thập mẫu thử từ cả người cha và người con. Trong một số trường hợp, người mẹ cũng có thể tham gia xét nghiệm để tăng độ chính xác của kết quả.

Kết quả xét nghiệm ADN được phân tích dựa trên việc so sánh các gen giữa hai mẫu thử: Nếu ADN của bố và con khớp nhau ở tất cả các gen, xác suất hai người có quan hệ huyết thống bố con ruột là 99,999%. Trường hợp có từ 2 gen trở lên không khớp, có thể khẳng định chắc chắn (100%) rằng hai người không có quan hệ huyết thống.

Hiện nay, việc xét nghiệm quan hệ huyết thống có thể thực hiện ngay từ khi thai nhi còn trong bụng mẹ. Trong quá trình phát triển và trao đổi chất của thai nhi, các đoạn ADN sẽ được đào thải vào máu người mẹ.  Nhờ đó, các bác sĩ có thể lấy máu ngoại vi của mẹ bầu để tiến hành xét nghiệm ADN thai nhi từ tuần thứ 10 của thai kỳ.

Xét nghiệm ADN có thể sử dụng nhiều loại mẫu vật phẩm khác nhau, bởi vì ADN hiện diện trong mọi tế bào của cơ thể người. Các mẫu phổ biến thường được sử dụng là máu, niêm mạc miệng, răng, xương, chân tóc, móng tay,… Dù sử dụng mẫu nào, kết quả xét nghiệm về độ chính xác và giá trị sử dụng đều như nhau.

Như vậy, bạn có thể hoàn toàn tin tưởng vào độ chính xác của xét nghiệm ADN, điều quan trọng là bạn cần lựa chọn trung tâm xét nghiệm uy tín, có chứng chỉ hoạt động và đội ngũ chuyên viên giỏi, giàu kinh nghiệm.

Cách lấy mẫu máu xét nghiệm ADN tại nhà

Ngoài việc quan tâm đến độ chính xác của xét nghiệm ADN bằng máu, nhiều người còn đặt câu hỏi về cách thức lấy mẫu máu để xét nghiệm ADN tại nhà.

Để thuận tiện, người tham gia xét nghiệm ADN có thể tự lấy mẫu máu tại nhà và gửi đến các trung tâm xét nghiệm. Tuy nhiên, đối với những người có tiền sử ghép tủy hoặc mới truyền máu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi xét nghiệm ADN bằng máu để tránh kết quả bị sai lệch.

• Bước 1: Bạn hãy liên hệ với cơ sở xét nghiệm để nhận bộ dụng cụ lấy mẫu. Bộ dụng cụ này sẽ bao gồm: giấy FTA, cồn sát khuẩn, bông gạc vô trùng, kim chích tiệt trùng và phong bì để đựng mẫu thẻ thu mẫu.
• Bước 2: Để tránh nhầm lẫn khi trả kết quả xét nghiệm, bạn cần điền đầy đủ thông tin cá nhân lên phong bì đựng mẫu và thẻ thu mẫu máu.
• Bước 3: Bạn cần vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng và lau khô để tránh bụi bẩn hay vi khuẩn bám vào dụng cụ.
• Bước 4: Để máu thấm vào giấy FTA dễ dàng và không bị lan ra bìa thẻ thu mẫu, bạn cần bẻ gập phần bìa che phủ mảnh giấy FTA thành hình bậc thang. Hình dạng này giúp máu phơi khô nhanh chóng và hiệu quả hơn.
• Bước 5: Bạn cần sát trùng đầu ngón tay lấy máu (thường là ngón áp út) bằng bông cồn để đảm bảo vệ sinh và tránh nhiễm trùng.
• Bước 6: Sau khi cồn đã khô, dùng kim để chích nhẹ vào đầu ngón tay và bóp nhẹ để lấy máu ra.
• Bước 7: Sau khi lấy một giọt máu kích thước tương đương hạt đậu, bạn đặt giọt máu đó vào giữa miếng giấy FTA. Sau đó, để giấy FTA cho máu tự thấm và lan ra đều khắp miếng giấy cho đến khi khô hoàn toàn.
• Bước 8: Cho mẫu vật vào phong bì và gửi đến trung tâm xét nghiệm.

Thông thường, việc lấy mẫu máu để xét nghiệm ADN không được khuyến khích thực hiện tại nhà. Lý do chính là lấy máu đòi hỏi kỹ thuật vô trùng cao để đảm bảo mẫu không bị nhiễm khuẩn. Nếu không được thực hiện bởi nhân viên y tế có kinh nghiệm, việc lấy máu có thể gây chảy máu, nhiễm trùng hoặc các biến chứng khác.

Vì những lý do trên, các cơ sở y tế thường cung cấp dịch vụ lấy mẫu tại nhà hoặc tại phòng khám. Nhân viên y tế sẽ đến tận nhà để lấy mẫu, đảm bảo quy trình được thực hiện đúng kỹ thuật và an toàn.

Mẹo lấy mẫu máu xét nghiệm ADN dễ dàng, hiệu quả

Với một chút chuẩn bị và hướng dẫn đúng cách, quy trình này sẽ trở nên đơn giản và nhanh chóng. Dưới đây là một số bí quyết giúp bạn lấy mẫu máu hiệu quả:

• Khởi động: Trước khi lấy máu, hãy đứng dậy, vẫy tay hoặc lắc tay nhẹ để máu lưu thông xuống đầu ngón tay.
• Thả lỏng tay: Căng cứng tay có thể làm giảm lưu lượng máu. Hãy giữ tay xuôi và thả lỏng trong khi lấy máu để máu lưu thông dễ dàng.
• Chờ giọt máu đủ lớn: Đợi cho giọt máu hình thành đầy đủ rồi mới thấm vào giấy FTA. Nếu thấm quá sớm, máu dễ đông lại và khó lấy mẫu.
• Chích máu lệch tâm: Chích máu ở bên trái hoặc phải đầu ngón tay để tránh chích vào khu vực nhiều dây thần kinh, hạn chế đau nhói.
• Trẻ sơ sinh: Lấy máu gót chân là một thủ thuật thường quy đối với trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong vòng 48-72 giờ sau sinh.

Những điều cần lưu ý khi lấy máu xét nghiệm ADN

Mẫu máu dùng máu tĩnh mạch của mẹ bầu, không phải máu đầu ngón tay. Cần thực hiện tại trung tâm xét nghiệm bởi chuyên viên kỹ thuật, không thể tự làm tại nhà.

• Nên xét nghiệm sau ít nhất 3 tháng kể từ khi ghép tủy hoặc truyền máu.
• Sử dụng bộ kit chuyên dụng hoặc gạc cotton, vải, tăm bông y tế đã tiệt trùng.
• Không chạm tay vào dụng cụ thấm máu để tránh bụi bẩn, mồ hôi lẫn vào mẫu.
• Gửi mẫu phẩm đến trung tâm xét nghiệm sớm nhất có thể để đảm bảo chất lượng mẫu.
• Lựa chọn một cơ sở y tế uy tín, có trang thiết bị hiện đại và đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp để thực hiện xét nghiệm ADN.

Có thể thấy, xét nghiệm ADN bằng máu là một phương pháp khoa học chính xác, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Độ tin cậy gần như tuyệt đối, xét nghiệm ADN giải quyết được nhiều vấn đề phức tạp liên quan đến huyết thống, di truyền học và pháp y. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác, việc lựa chọn phòng xét nghiệm uy tín và tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật là điều quan trọng.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.