Xét nghiệm vi khuẩn HP dương tính nghĩa là gì?

Trang chủ > Chuyên khoa > Nội khoa > Huyết học > Xét nghiệm vi khuẩn HP dương tính nghĩa là gì?

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 3 31, 2025

Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) là một loại vi khuẩn sinh sống trong dạ dày người, có khả năng gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm loét dạ dày tá tràng, thậm chí là ung thư dạ dày. Vậy, kết quả xét nghiệm vi khuẩn HP dương tính nghĩa là gì?

Các nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ nhiễm HP ở Việt Nam rất cao. Cụ thể, tại Hà Nội, hơn 70% dân số được kiểm tra có nhiễm vi khuẩn. Tại TP Hồ Chí Minh, con số còn ấn tượng hơn khi 90% các trường hợp viêm dạ dày đều liên quan đến HP.

Xét nghiệm vi khuẩn HP dương tính nghĩa là gì?

Helicobacter pylori là xoắn khuẩn gram-âm có roi, có khả năng sống sót trong môi trường acid của dạ dày. Nhờ enzyme urease, vi khuẩn này có thể trung hòa độ acid và phát triển ở lớp nhầy trên bề mặt niêm mạc dạ dày. Đặc điểm này giúp HP tồn tại và phát triển mà không gây ra các triệu chứng rõ ràng.

Xét nghiệm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) dương tính có nghĩa là bạn đã bị nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày.
Xét nghiệm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) dương tính có nghĩa là bạn đã bị nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày.

Kết quả xét nghiệm HP nhằm xác định sự hiện diện của vi khuẩn trong dạ dày. Kết quả dương tính cho thấy bệnh nhân đã nhiễm vi khuẩn, còn kết quả âm tính nghĩa là không phát hiện thấy HP trong dạ dày. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp để phát hiện vi khuẩn HP, bao gồm nội soi dạ dày, kiểm tra nhanh ure, kiểm tra phân và xét nghiệm máu. Mỗi phương pháp đều có độ chính xác và tiêu chuẩn riêng để xác định sự hiện diện của vi khuẩn.

Vi khuẩn Hp có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét, chảy máu dạ dày hoặc tá tràng, và trong trường hợp nặng có thể tiến triển thành ung thư dạ dày. Tuy nhiên, việc xét nghiệm dương tính với Hp không đồng nghĩa với việc dạ dày đã bị tổn thương.

Dấu hiệu nhận biết khi vi khuẩn Hp dương tính

Trong nhiều trường hợp, nhiễm khuẩn HP không gây ra triệu chứng rõ ràng, hoặc nếu có thì thường rất mơ hồ. Thêm vào đó, một số người có khả năng tự bảo vệ khỏi tác động tiêu cực của vi khuẩn HP. Tuy nhiên, một số dấu hiệu và triệu chứng sau đây có thể gợi ý tình trạng HP dương tính:

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ nhiễm HP, hãy đến gặp bác sĩ để được xét nghiệm và chẩn đoán chính xác.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ nhiễm HP, hãy đến gặp bác sĩ để được xét nghiệm và chẩn đoán chính xác.

  • Đau tức vùng thượng vị dạ dày, kèm theo những cơn cồn cào và nóng rát: Các triệu chứng này xuất hiện bất ngờ và rõ rệt nhất khi đang trong tình trạng đói bụng hoặc ngay sau khi ăn no.
  • Đầy hơi và chướng bụng: xuất hiện ở nhiều thời điểm khác nhau như lúc đói, sau bữa ăn hoặc trước khi ngủ. Triệu chứng này trở nên rõ rệt hơn khi bệnh nhân tiêu thụ thực phẩm nhiều dầu mỡ, uống rượu bia hoặc hút thuốc lá.
  • Ợ chua, ợ nóng, buồn nôn và nôn: Những triệu chứng này khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu, dẫn đến chán ăn, mất ngon miệng và có cảm giác mệt mỏi.
  • Hôi miệng: Khi quá trình tiêu hóa không diễn ra thuận lợi, thức ăn dễ bị hư hỏng và sinh ra nhiều hơi. Sự hiện diện của vi khuẩn HP làm gia tăng tình trạng này, tạo nên mùi hôi khó chịu trong miệng của bệnh nhân.
  • Cơ thể sụt cân, suy nhược: Do dạ dày hoạt động kém hiệu quả, cơ thể khó có thể hấp thu đầy đủ các chất dinh dưỡng. Điều này dẫn đến tình trạng suy nhược toàn thân, và việc sụt cân trở thành điều không thể tránh khỏi.
  • Sự thay đổi bất thường ở phân: Lúc cứng, lúc nát như trong trường hợp tiêu chảy, và đôi khi còn xuất hiện tình trạng phân lẫn máu, báo hiệu những vấn đề nghiêm trọng về đường tiêu hóa.

Các phương pháp xét nghiệm vi khuẩn HP

Xét nghiệm vi khuẩn HP là phương pháp quan trọng để xác định sự tồn tại của vi khuẩn này trong dạ dày và tá tràng. Cần lưu ý rằng, dù vi khuẩn HP có khả năng gây viêm loét dạ dày, không phải tất cả những người nhiễm HP đều sẽ phát triển bệnh.

Có nhiều phương pháp xét nghiệm để phát hiện vi khuẩn HP (Helicobacter pylori), mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Xét nghiệm máu

Phương pháp xét nghiệm HP thực hiện bằng cách lấy mẫu máu từ tĩnh mạch của bệnh nhân, sau đó tiến hành ly tâm để tách huyết tương. Kết quả dương tính được xác định khi phát hiện kháng thể IgG và IgM trong huyết tương, cho thấy cơ thể đã từng hoặc đang bị nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori.

Xét nghiệm máu không phải là phương pháp được ưu tiên, mà chỉ được thực hiện khi các phương pháp xét nghiệm khác không khả dụng. Vi khuẩn HP có thể tồn tại ở nhiều vùng như khoang miệng, xoang và đường ruột mà không gây bệnh dạ dày, nhưng vẫn khiến kết quả xét nghiệm máu dương tính. Điều này có thể dẫn đến sự nhầm lẫn trong chẩn đoán và điều trị.

Xét nghiệm máu có thể dùng để phát hiện vi khuẩn HP dạ dày dương tính.
Xét nghiệm máu có thể dùng để phát hiện vi khuẩn HP dạ dày dương tính.

Xét nghiệm hơi thở

Dạ dày đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và là hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Môi trường axit mạnh trong dạ dày giúp tiêu diệt nhiều tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và vi rút xâm nhập qua đường miệng, ngăn chúng gây hại cho cơ thể.

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) có khả năng sống sót độc đáo trong môi trường axit dạ dày. Nhờ men urease, vi khuẩn có thể trung hòa axit, cho phép nó tồn tại và phát triển lâu dài mà không bị tiêu diệt, khác với các loại vi khuẩn thông thường khác.

Nếu có vi khuẩn HP trong dạ dày, ure sẽ bị phân giải, CO2 chứa đồng vị carbon sẽ được thải ra qua hơi thở.
Nếu có vi khuẩn HP trong dạ dày, ure sẽ bị phân giải, CO2 chứa đồng vị carbon sẽ được thải ra qua hơi thở.

Khi thực hiện quá trình thủy phân urease, vi khuẩn HP tạo ra ammonia và carbon dioxide. Carbon dioxide được hấp thụ vào máu, di chuyển theo hệ tuần hoàn đến phổi và cuối cùng được thải ra ngoài thông qua hơi thở, tạo nên cơ sở cho phương pháp phát hiện vi khuẩn.

Để xác định sự hiện diện của HP trong dạ dày, người ta sử dụng phương pháp xét nghiệm hơi thở. Một thiết bị đo đặc biệt được sử dụng để kiểm tra thông số DPM (độ phân giải của chất phóng xạ trong một phút).

  • DPM < 50: Âm tính, cho thấy không có vi khuẩn HP.
  • DPM từ 50 – 199: Kết quả không xác định, cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác để khẳng định.
  • DPM > 200: Dương tính, cho thấy có sự hiện diện của vi khuẩn HP trong dạ dày.

Hiện nay, xét nghiệm hơi thở sử dụng đồng vị carbon 13C hoặc 14C là phương pháp phổ biến nhất để phát hiện vi khuẩn HP. Quy trình bao gồm đo nồng độ CO2 trong hơi thở trước và sau khi bệnh nhân uống dung dịch chứa đồng vị carbon. Dựa vào sự thay đổi nồng độ CO2 giữa hai lần đo, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh nhân có dương tính với HP dạ dày hay không.

Xét nghiệm kháng nguyên trong phân

Xét nghiệm này giúp phát hiện các chất cho thấy hệ miễn dịch đang phản ứng chống lại vi khuẩn HP. Kết quả thu được góp phần vào việc chẩn đoán tình trạng nhiễm HP dạ dày (dương tính hay âm tính) và đánh giá hiệu quả điều trị ở những bệnh nhân đã được điều trị.

Xét nghiệm phân chẩn đoán HP
Xét nghiệm phân chẩn đoán HP

Sinh thiết dạ dày

Nội soi can thiệp làm Clo-test là phương pháp chẩn đoán nhiễm Helicobacter pylori bằng cách lấy một mảnh nhỏ niêm mạc dạ dày thông qua quá trình nội soi. Sau khi lấy mẫu, tiến hành kiểm tra bằng hóa chất để xác định chính xác tình trạng nhiễm vi khuẩn HP trong mô dạ dày.

Quy trình Clo-test xét nghiệm HP dạ dày thông qua phương pháp nội soi
Quy trình Clo-test xét nghiệm HP dạ dày thông qua phương pháp nội soi

Các phương pháp chẩn đoán khác

Dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định thêm các phương pháp chẩn đoán khác như chụp X-quang dạ dày thực quản hoặc chụp cắt lớp CT.

Trong một số trường hợp, sinh thiết có thể được chỉ định đánh giá nguy cơ ung thư dạ dày. Quá trình này bao gồm lấy một mẫu mô nhỏ từ dạ dày để kiểm tra các dấu hiệu của tiền ung thư hoặc ung thư dạ dày.

Xét nghiệm vi khuẩn HP dương tính có nguy hiểm không?

Hầu hết mọi người đều mang vi khuẩn Helicobacter pylori trong cơ thể mà không gặp vấn đề sức khỏe. Tuy nhiên, khi vi khuẩn phát triển đến một số lượng nhất định, chúng bắt đầu tấn công niêm mạc dạ dày, gây ra các tổn thương nghiêm trọng.

Nhiễm trùng HP kéo dài có thể dẫn đến viêm teo niêm mạc dạ dày và dị sản ruột, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.
Nhiễm trùng HP kéo dài có thể dẫn đến viêm teo niêm mạc dạ dày và dị sản ruột, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.

  • Viêm dạ dày: Sự phát triển của vi khuẩn HP trong dạ dày kích thích các phản ứng viêm. Điều này dẫn đến tình trạng viêm dạ dày cấp và mãn tính. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm có thể phát triển thành các biến chứng nguy hiểm như loét, xuất huyết hoặc thậm chí là ung thư dạ dày.
  • Loét dạ dày và tá tràng: Vi khuẩn HP có khả năng phá hủy lớp màng bảo vệ của dạ dày và tá tràng. Điều này tạo điều kiện cho axit dịch vị ăn mòn niêm mạc, hình thành các vết loét. Tình trạng loét kéo dài có thể gây xuất huyết cấp tính, và trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, có thể dẫn đến thủng dạ dày và viêm phúc mạc, đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp.
  • Ung thư dạ dày: Biến chứng nghiêm trọng nhất của nhiễm vi khuẩn HP dương tính là ung thư dạ dày. Bệnh lý này phát triển từ các giai đoạn viêm và loét dạ dày kéo dài mà không được điều trị hiệu quả. Đây là hậu quả nguy hiểm nhất, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng của bệnh nhân nếu không được phát hiện và can thiệp sớm.

Nếu bạn có kết quả xét nghiệm HP dương tính, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn, xem xét các triệu chứng hiện tại và tiền sử bệnh lý để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. 

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ