Tìm hiểu Ý nghĩa các chỉ số trong xét nghiệm máu

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ Nông Thị Điềm

Bác sĩ nội tổng quát

Đặt lịch Xem hồ sơ

Xét nghiệm máu để làm gì?

Xét nghiệm máu tổng quát là phương pháp để theo dõi sức khỏe, phát hiện sớm nhiều bệnh lý phổ biến như tiểu đường, rối loạn mỡ máu, gout, đánh giá chức năng gan, thận, kiểm tra tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa vi chất (như sắt, canxi…) và phát hiện thiếu máu.

Các chuyên gia y tế khuyến nghị mọi người nên thực hiện xét nghiệm máu định kỳ có vai trò trong việc phát hiện sớm các bệnh lý máu tiềm ẩn hoặc đưa ra những cảnh báo sớm về nguy cơ mắc bệnh. Xét nghiệm máu có quy trình đơn giản, thường bao gồm các loại xét nghiệm sau:

Ý nghĩa các chỉ số trong xét nghiệm máu

Các chỉ số trong kết quả xét nghiệm máu mang ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá chức năng của các cơ quan, phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn và theo dõi quá trình điều trị. Theo đó, bác sĩ sẽ giải thích kết quả xét nghiệm máu cho người mới. 

WBC (White Blood Cell) – Số lượng bạch cầu trong một thể tích máu

Bạch cầu chỉ chiếm 1% trong máu nhưng lại có vai trò bảo vệ và ngăn tình trạng nhiễm trùng trong cơ thể. Tế bào bạch cầu có khả năng di chuyển linh hoạt qua thành mạch máu và các mô để phát hiện vị trí nhiễm trùng.

Khi phát hiện vi sinh vật lạ xâm nhập, các tế bào bạch cầu sẽ tụ tập lại và tiết ra protein kháng thể để bám vào và tiêu diệt các vi sinh vật này, ngăn chặn quá trình nhiễm trùng trên cơ thể. Số lượng bạch cầu bình thường trong máu dao động từ 4.300 đến 10.800 tế bào/mm3.

LYM (Lymphocyte – Bạch cầu Lympho)

Lymphocyte là những tế bào quan trọng trong hệ thống miễn dịch, gồm lympho T và lympho B. Tỷ lệ bạch cầu lympho thường dao động từ 20% đến 25% tổng số bạch cầu.

NEUT (Neutrophil) – bạch cầu trung tính

Thực bào là chức năng chính của bạch cầu trung tính. Chúng có khả năng bao vây, tiêu hóa và loại bỏ các vi khuẩn, nấm và các hạt lạ xâm nhập vào cơ thể. Khi có tổn thương hoặc nhiễm trùng, bạch cầu trung tính sẽ di chuyển đến vị trí đó và giải phóng các chất hóa học để kích hoạt phản ứng viêm, giúp cơ thể loại bỏ các tác nhân gây hại và bắt đầu quá trình sửa chữa.

MON (monocyte) – bạch cầu mono

Mono bào, hay còn gọi là bạch cầu đơn nhân, là một loại tế bào máu có khả năng biệt hóa thành đại thực bào. Đại thực bào tiêu diệt các tác nhân gây bệnh bằng cách thực bào, một quá trình nuốt chửng và tiêu hủy các vi sinh vật xâm nhập. Hơn nữa, bạch cầu mono còn có khả năng tấn công và tiêu diệt tế bào ung thư.

Số lượng bạch cầu mono ở một người bình thường khỏe mạnh chiếm khoảng từ  4-8% tổng số bạch cầu trong máu.

EOS (eosinophils) – bạch cầu ái toan

Bạch cầu ái toan có vai trò quan trọng trong việc tiêu diệt ký sinh trùng, tế bào ung thư và hỗ trợ bạch cầu ái kiềm trong phản ứng dị ứng. Bạch cầu ái toan chiếm 0,1% đến 7% tổng số bạch cầu. 

BASO (basophils) – bạch cầu ái kiềm

Bạch cầu ái toan, thường chiếm khoảng 0,1-2,5% tổng số bạch cầu, đóng vai trò quan trọng trong các phản ứng dị ứng.

RBC (Red Blood Cell) – Số lượng hồng cầu trong một thể tích máu

Hồng cầu (Red Blood Cells – RBC) là loại tế bào phổ biến nhất trong máu, chiếm khoảng 40-45% thể tích máu. Chúng có hình dạng đĩa lõm hai mặt, không có nhân và có chứa một loại protein đặc biệt gọi là hemoglobin.

Hemoglobin trong hồng cầu có khả năng kết hợp với oxy tại phổi và vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể để cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống. Số lượng hồng cầu trong máu bình thường ở người trưởng thành dao động trong khoảng 4.2 đến 5.9 triệu tế bào/cm3.

Mỗi ngày, ước tính có từ 200 đến 400 tỷ hồng cầu chết đi và được thay thế. Để tạo ra những tế bào máu khỏe mạnh này, cơ thể cần một lượng lớn các chất dinh dưỡng như:sắt, đường gluco, axit folic, vitamin B6 và B12. Thiếu hụt bất kỳ một chất nào trong số này có thể gây ra những bất thường trong quá trình sản xuất hồng cầu, dẫn đến hồng cầu dị dạng hoặc thay đổi kích thước

HBG (Hemoglobin) – Lượng huyết sắc tố trong một thể tích máu

Hemoglobin (HGB), còn được gọi là huyết sắc tố, là một loại protein đặc biệt có trong hồng cầu. Giá trị bình thường ở nam giới, lượng Hb thường nằm trong khoảng 13 đến 18 g/dl, trong khi ở nữ giới, mức Hb bình thường là từ 12 đến 16 g/dl.

Khi hít vào, oxy trong không khí sẽ kết hợp với hemoglobin trong phổi, tạo thành oxyhemoglobin. Sau đó, oxyhemoglobin được vận chuyển đến các tế bào trong cơ thể để cung cấp oxy cho quá trình trao đổi chất. Sau khi đã trao đổi oxy, hemoglobin sẽ kết hợp với khí carbon dioxide tạo thành carbaminohemoglobin và vận chuyển về phổi để thải ra ngoài.

HCT (Hematocrit) – Tỷ lệ thể tích hồng cầu trên thể tích máu toàn phần

Xét nghiệm hematocrit giúp đo lường tỷ lệ hồng cầu trong máu. Hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Nếu tỷ lệ hồng cầu trong máu quá thấp hoặc quá cao, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý.

MCV (Mean corpuscular volume) – Thể tích trung bình của một hồng cầu

MCV (Mean Corpuscular Volume) là chỉ số thể tích trung bình của một hồng cầu, được tính bằng cách chia chỉ số hematocrit (Hct) cho số lượng hồng cầu. Giá trị MCV bình thường thường nằm trong khoảng từ 80 đến 100 femtoliter (fl).

MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) – Lượng huyết sắc tố trung bình trong một hồng cầu

MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) là chỉ số đo lượng hemoglobin trung bình trong một hồng cầu. Chỉ số này được tính bằng cách chia chỉ số hemoglobin (HBG) cho số lượng hồng cầu, và giá trị bình thường thường nằm trong khoảng từ 27 đến 32 picogram (pg).

MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) – Nồng độ trung bình của huyết sắc tố hemoglobin trong một thể tích máu

Xét nghiệm MCHC thường được thực hiện như một phần của xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC) để kiểm tra sơ bộ tình trạng thiếu máu. MCHC bình thường là từ 32-36g/dL hoặc 320-360g/L.

Nếu giá trị MCHC cao hơn hoặc thấp hơn mức bình thường, có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh thiếu máu. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện thêm các xét nghiệm khác để xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

RDW (Red Cell Distribution Width) – Độ phân bố kích thước hồng cầu

Xét nghiệm này đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh thiếu máu và các tình trạng liên quan khác. Kết hợp với các xét nghiệm máu khác, RDW cung cấp thêm thông tin chi tiết về hồng cầu, hỗ trợ bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả hơn.

Giá trị RDW bình thường là từ 11 đến 15%. Nếu giá trị RDW cao có nghĩa là kích thước hồng cầu trong máu thay đổi nhiều hơn bình thường, có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý.

PLT (Platelet Count) – Số lượng tiểu cầu trong một thể tích máu

Tiểu cầu (PLT) là những tế bào máu nhỏ có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu, giúp cầm máu khi bị tổn thương. Số lượng tiểu cầu trong máu được gọi là chỉ số PLT. Chỉ số PLT bình thường thường nằm trong khoảng từ 150.000 đến 400.000/cm3.

PDW (Platelet Disrabution Width) – Độ phân bố kích thước tiểu cầu

PDW (Platelet Distribution Width) là một chỉ số đo lường sự đa dạng về kích thước của tiểu cầu trong máu, cho biết mức độ khác biệt về kích thước giữa các tiểu cầu. Chỉ số PDW thường nằm trong khoảng từ 6 đến 18%.

MPV (Mean Platelet Volume) – Thể tích trung bình của tiểu cầu trong một thể tích máu

MPV (Mean Platelet Volume) là chỉ số phản ánh thể tích trung bình của tiểu cầu trong máu, thường nằm trong khoảng 5-8 fL. Chỉ số này có thể thay đổi tùy theo tình trạng sức khỏe.

MPV tăng cao có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như bệnh tim mạch sau nhồi máu cơ tim, đái tháo đường, tiền sản giật, hút thuốc lá, cắt lách, stress, nhiễm độc do tuyến giáp. Ngược lại, MPV giảm thường gặp trong các trường hợp thiếu máu do bất sản, hóa trị, bạch cầu cấp, lupus ban đỏ, giảm sản tủy xương.

Những lưu ý trước khi xét nghiệm máu

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm máu chính xác và phản ánh đúng tình trạng sức khỏe của bạn, bạn cần lưu ý một số điều sau:

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.