Các xét nghiệm chức năng gan gồm những gì?

Xét nghiệm chức năng gan là gì?

Xét nghiệm chức năng gan là một loạt các xét nghiệm đo nồng độ protein và enzyme trong máu nhằm đánh giá tình trạng hoạt động của gan, đồng thời phát hiện các tổn thương, bệnh lý hoặc nhiễm trùng gan. Gan là một cơ quan quan trọng với nhiều chức năng như tổng hợp, chuyển hóa các chất, và đào thải độc tố khỏi cơ thể. Khi gan bị tổn thương hoặc có vấn đề, các chỉ số trong xét nghiệm chức năng gan có thể thay đổi bất thường.

Xét nghiệm chức năng gan thường được khuyến nghị trong các tình huống sau:

Tầm quan trọng của các xét nghiệm chức năng gan

Xét nghiệm chức năng gan cung cấp thông tin quan trọng về hoạt động và sức khỏe của gan. Các chỉ số trong báo cáo xét nghiệm giúp phát hiện nhiều vấn đề về gan như viêm gan, xơ gan, ung thư gan, viêm gan siêu vi C và các rối loạn chức năng gan khác.

Ngoài chẩn đoán, xét nghiệm chức năng gan còn đóng vai trò trong việc theo dõi hiệu quả điều trị và đánh giá tình trạng gan của bệnh nhân. Điều này giúp bác sĩ điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.

Xét nghiệm chức năng gan có khả năng phát hiện sớm các bệnh lý gan như viêm gan virus, viêm gan do rượu, xơ gan và ung thư gan. Khi gan bị tổn thương, các chỉ số xét nghiệm thường thay đổi rõ rệt so với mức bình thường, cảnh báo về các vấn đề sức khỏe gan.

Chỉ số thường đo trong các xét nghiệm chức năng gan

Hiện có nhiều xét nghiệm chức năng gan khác nhau, đôi khi cùng một xét nghiệm có nhiều tên gọi. Các xét nghiệm này thường được phân thành nhóm để đánh giá tổn thương tế bào gan (như ALT, AST), tình trạng ứ mật (như GGT, ALP), khả năng tổng hợp (như Albumin, Protein toàn phần) và chức năng bài tiết (như Bilirubin) của gan, cùng với khả năng đông máu (PT/INR).

• Xét nghiệm ALT (SGPT): Alanine transaminase (ALT) hay SGPT là enzyme chủ yếu có mặt tại gan, tham gia vào quá trình phân giải protein. Khi nồng độ ALT trong máu tăng cao, đây là dấu hiệu cảnh báo có sự tổn thương gan đang xảy ra.
• Xét nghiệm AST (SGOT): Aspartate transaminase (AST) hay SGOT là một enzyme khác được tìm thấy ở gan. Nồng độ AST cao trong máu là dấu hiệu quan trọng cho thấy gan có thể đang bị bệnh lý hoặc tổn thương.
• Xét nghiệm ALP: Alkaline phosphatase (ALP) hay phosphatase kiềm là enzyme có mặt ở gan, ống mật và xương. Nồng độ ALP tăng có thể chỉ ra tổn thương gan, bệnh lý gan, tắc mật hoặc các vấn đề về xương.
• Xét nghiệm albumin và protein toàn phần: Gan sản xuất hai loại protein chính là albumin (chỉ được gan sản xuất) và globulin (còn được sản xuất từ các cơ quan khác). Nồng độ protein này thấp trong máu cho thấy gan đang gặp vấn đề.
• Xét nghiệm bilirubin: Bilirubin được giải phóng khi tế bào hồng cầu bị phá hủy và thường được gan xử lý. Khi gan bị tổn thương, quá trình xử lý bilirubin bị cản trở, dẫn đến hiện tượng hoàng đản (vàng da).
• Xét nghiệm GGT: Gamma glutamyl transferase (GGT) là enzyme có nồng độ tăng cao trong máu khi có tổn thương gan hoặc ống mật. Đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe gan và hệ thống mật.
• Xét nghiệm LD: Lactate dehydrogenase (LD) là một enzyme có nồng độ tăng cao khi xảy ra tổn thương gan. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nhiều tình trạng bệnh lý khác cũng có thể làm tăng nồng độ enzyme này, do đó cần kết hợp với các xét nghiệm khác để chẩn đoán chính xác.
• Xét nghiệm thời gian prothrombin (PT): Xét nghiệm PT đo thời gian đông máu của cơ thể. Khi thời gian prothrombin kéo dài, đây là dấu hiệu của tổn thương gan vì gan chịu trách nhiệm sản xuất các yếu tố đông máu. Việc sử dụng thuốc chống đông như warfarin cũng có thể làm tăng thời gian PT.

Các xét nghiệm chức năng gan phổ biến

Nhóm xét nghiệm chức năng tổng hợp: Nhóm xét nghiệm này đo lường tổng số protein, albumin, globulin, fibrinogen và prothrombin trong máu. Các chỉ số này giúp đánh giá khả năng tổng hợp protein của gan, từ đó xác định mức độ hoạt động tổng hợp cơ bản của cơ quan này.

Nhóm xét nghiệm chức năng bài tiết và khử độc: Nhóm này bao gồm đo bilirubin trực tiếp, bilirubin gián tiếp, bilirubin toàn phần, ALP, GGT và acid uric trong máu. Các chỉ số này giúp đánh giá khả năng bài tiết mật và chức năng khử độc của gan.

Nhóm xét nghiệm đánh giá hoại tử gan: Nhóm xét nghiệm này đo ALT, AST, LDH và CK trong máu để đánh giá tình trạng hoại tử và mức độ tổn thương tế bào gan. Đây là những chỉ báo quan trọng cho biết gan có đang bị tổn thương hay không.

Chỉ số bình thường của các xét nghiệm chức năng gan

Kết quả xét nghiệm máu phạm vi tiêu chuẩn cho các xét nghiệm chức năng gan điển hình:

Lưu ý quan trọng: Các kết quả này phổ biến ở nam giới trưởng thành. Kết quả trong phạm vi này có thể chênh lệch giữa các phòng thí nghiệm cũng như đối với phụ nữ và trẻ em.

Tóm lại, các xét nghiệm chức năng gan đóng vai trò thiết yếu trong việc đánh giá sức khỏe lá gan, giúp phát hiện sớm các tổn thương, chẩn đoán bệnh lý và theo dõi hiệu quả điều trị. Việc hiểu rõ ý nghĩa của từng chỉ số sẽ giúp bạn và bác sĩ đưa ra những quyết định chính xác, kịp thời để bảo vệ lá gan khỏe mạnh. Hãy chủ động tầm soát định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về gan để có thể can thiệp sớm nhất.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.