Lấy máu tĩnh mạch: Quy trình và những điều cần lưu ý

Trang chủ > Chuyên khoa > Nội khoa > Huyết học > Lấy máu tĩnh mạch: Quy trình và những điều cần lưu ý

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng mười 29, 2024

Không giống như việc lấy máu mao mạch, lấy máu tĩnh mạch đòi hỏi kỹ thuật cao hơn và thường được thực hiện tại các cơ sở y tế. Thông qua việc phân tích các thành phần có trong máu, các bác sĩ có thể phát hiện ra nhiều loại bệnh, từ các bệnh đơn giản như thiếu máu cho đến các bệnh mãn tính nguy hiểm.

Tâm lý người bệnh ảnh hưởng đến quá trình lấy máu ra sao?

Tâm lý của người bệnh rất quan trọng trong quá trình lấy máu, thậm chí có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm. Dưới đây là một số tác động cụ thể:

Khi căng thẳng, cơ thể phản ứng bằng cách co mạch máu, khiến việc tìm và chọc tĩnh mạch trở nên khó khăn hơn.

  • Lo lắng, sợ hãi: Khi lo lắng, cơ thể sẽ tiết ra các hormone gây tăng huyết áp, co mạch máu, làm khó khăn cho việc tìm và chọc tĩnh mạch. Ngoài ra, bệnh nhân có thể giật mình hoặc co rút cơ, gây khó khăn cho việc lấy máu.
  • Căng thẳng: Căng thẳng làm tăng nồng độ cortisol, ảnh hưởng đến thành phần máu và giảm khả năng chịu đau.
  • Mệt mỏi: Người mệt mỏi thường có nồng độ các chất trong máu thay đổi và giảm khả năng chịu đau.
  • Kinh nghiệm trước đó: Nếu đã từng có trải nghiệm không tốt khi lấy máu, bệnh nhân sẽ càng lo lắng và khó hợp tác với nhân viên y tế.

Khi người bệnh đột ngột rút tay lại trong lúc kỹ thuật viên đang lấy máu, ngay cả khi kim tiêm chỉ vừa đâm vào mạch máu, cũng có thể dẫn đến chệch ven hoặc vỡ ven.

Để đảm bảo quá trình lấy máu diễn ra suôn sẻ, nhân viên y tế cần động viên và giải thích rõ ràng cho người bệnh trước khi lấy máu, giúp họ có tâm lý ổn định và hợp tác tốt hơn. Đối với cách lấy máu tĩnh mạch cho trẻ sơ sinh, kỹ thuật viên cần phối hợp với phụ huynh để dỗ dành trẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lấy máu.

Người lớn tuổi thường gặp khó khăn trong việc truyền dịch do mạch máu (tĩnh mạch) dễ bị vỡ. Sự lão hóa khiến hệ tim mạch suy giảm, các mạch máu xơ cứng và mất tính đàn hồi. Do đó, lấy máu tĩnh mạch cho người già dễ vỡ cần đặc biệt chú ý, tránh gây tổn thương mạch máu và hạn chế bầm tím, chảy máu khó cầm.

Tâm lý kỹ thuật viên ảnh hưởng đến quá trình lấy máu như thế nào?

Tâm lý của kỹ thuật viên lấy máu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quá trình lấy máu diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. Dưới đây là một số ảnh hưởng của tâm lý kỹ thuật viên:

Kỹ thuật viên cần tập trung cao độ trong quá trình lấy máu để hạn chế tối đa sai sót. Rất nhiều trường hợp chọc ven lần đầu không thành công, tâm lý của kỹ thuật viên có thể bị ảnh hưởng ở lần thực hiện tiếp theo. Hơn nữa, phản ứng của người bệnh như đau đớn, không hài lòng hay phàn nàn cũng có thể khiến tâm lý của kỹ thuật viên kém đi.

Để đảm bảo quá trình lấy máu diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, kỹ thuật viên cần chuẩn bị tâm lý ổn định và thoải mái trước khi thực hiện. Nếu trong trường hợp tâm lý bạn không ổn định, nên nhờ kỹ thuật viên khác thực hiện lấy mẫu máu để tránh sai sót không đáng có. 

Chuẩn bị dụng cụ trước khi lấy máu

Trước khi tiến hành lấy máu, việc chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ y tế là rất quan trọng để đảm bảo quá trình diễn ra an toàn, chính xác và hiệu quả. Dụng cụ cần thiết cho việc lấy máu tĩnh mạch bao gồm:

 Tất cả các dụng cụ phải được vô trùng trước khi sử dụng.
Tất cả các dụng cụ phải được vô trùng trước khi sử dụng.

  • Bơm, kim tiêm vô khuẩn có kích cỡ phù hợp
  • Cồn sát khuẩn tay nhanh, cồn 70 độ, cồn iot
  • Kéo, băng keo y tế
  • Băng ép hoặc băng cuộn
  • Gối kê
  • Ống nghiệm
  • Giá để ống nghiệm
  • Bút ghi ống nghiệm
  • Phiếu xét nghiệm
  • Găng tay y tế
  • Garo

Lưu ý: Tất cả các dụng cụ phải được vô trùng trước khi sử dụng. Đồng thời, kiểm tra kỹ hạn sử dụng của các dụng cụ, đặc biệt là kim tiêm và ống nghiệm. Sau khi sử dụng, các dụng cụ phải được xử lý theo đúng quy định về chất thải y tế.

Chọn loại kim lấy máu phù hợp để tránh vỡ hồng cầu, giúp quá trình lấy máu dễ dàng hơn và hạn chế đau đớn cho người bệnh. Luôn đeo găng tay trong suốt quá trình lấy máu và vệ sinh tay sạch sẽ sau khi hoàn thành. Vậy quy trình lấy máu tĩnh mạch được thực hiện như thế nào?

Tư thế trong lấy mẫu máu tĩnh mạch

Tư thế của người bệnh khi lấy mẫu máu tĩnh mạch có thể ảnh hưởng đến việc tìm và chọc tĩnh mạch, cũng như làm giảm cảm giác khó chịu cho bệnh nhân. Dưới đây là một số tư thế thường được sử dụng:

  • Bệnh nhân nên ngồi tựa lưng, hoặc nếu họ lo lắng hoặc có tiền sử bị phản xạ thần kinh phế vị, nên nằm ngửa.
  • Kê cẳng tay lật ngửa (hoặc vị trí được chọn khác) trên một bề mặt thoải mái.
  • Để tiếp cận tĩnh mạch cảnh ngoài, bệnh nhân nên ở tư thế Trendelenburg, đầu hơi nghiêng sang bên đối diện.

Quy trình lấy máu tĩnh mạch diễn ra như thế nào?

Lấy máu tĩnh mạch là một thủ thuật y tế thường xuyên được thực hiện để xét nghiệm các chỉ số sức khỏe. Dưới đây là quy trình chi tiết:

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác về quy trình lấy máu, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác về quy trình lấy máu, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế.

Xác định vị trí lấy máu

Nên chọn những vị trí tĩnh mạch dễ lấy máu nhất, như tĩnh mạch giữa của tình mạch chữ M ở nếp gấp khuỷu tay. Nếu không lấy được máu ở vị trí này, có thể chuyển sang tay còn lại. Nếu vẫn khó khăn, có thể lấy máu ở mu bàn tay hoặc cổ tay, những vị trí cũng tương đối dễ lấy máu khác. 

Giải phẫu động mạch và tĩnh mạch
Giải phẫu động mạch và tĩnh mạch

Trong trường hợp thời tiết lạnh, bạn có thể yêu cầu và hướng dẫn người bệnh vận động nhẹ nhàng cánh tay để xác định vị trí lấy máu dễ dàng hơn. Ngoài ra, những người thừa cân hoặc béo phì thường khó xác định vị trí lấy máu.

Trong trường hợp khó nhìn thấy mạch máu, nên sử dụng tay để cảm nhận nhịp đập của mạch máu. Xác định chính xác đường đi của tĩnh mạch là yếu tố quan trọng giúp hạn chế tình trạng đâm xuyên mạch hoặc đâm chệch kim.

Thao tác lấy máu

Sau khi chuẩn bị đầy đủ thủ tục hành chính, dụng cụ y tế, xác định vị trí tĩnh mạch và ổn định tâm lý, kỹ thuật viên có thể tiến hành lấy mẫu máu tĩnh mạch theo các bước sau:

Để làm căng phồng và xác định vị trí các tĩnh mạch, hãy dùng đầu ngón tay chạm vào một vị trí tiềm năng.
Để làm căng phồng và xác định vị trí các tĩnh mạch, hãy dùng đầu ngón tay chạm vào một vị trí tiềm năng.
  • Garo cánh tay phía trên vị trí lấy máu khoảng 5cm.
  • Dùng cồn 70 độ để sát khuẩn vị trí lấy máu.
  • Việc đâm kim qua da và tiếp cận tĩnh mạch cần sự kết hợp giữa tốc độ và kiểm soát. Động tác phải dứt khoát để kim xuyên qua da dễ dàng, nhưng đồng thời cũng cần nhẹ nhàng, tránh đẩy quá mạnh, có thể dẫn đến vỡ mạch máu hoặc kim xuyên thủng thành mạch.
  • Sau khi kim được đưa vào tĩnh mạch và máu chảy vào đốc kim, cần rút máu chậm và đều tay. Điều này giúp duy trì áp lực ổn định, tránh co mạch đột ngột và vỡ hồng cầu. Rút máu nhanh, đặc biệt là đối với người có mạch máu mỏng, có thể khiến mạch máu co lại, gây khó khăn trong việc tiếp tục rút máu.
  • Kỹ thuật viên cần cố định kim tiêm một cách chắc chắn, tránh tình trạng kim tuột ra khỏi lòng mạch. Việc cố định kim ở vị trí nhất định cũng hạn chế việc đẩy kim sâu thêm vào mạch máu hoặc rút kim lại, đảm bảo quá trình rút máu diễn ra an toàn.
  • Sau khi lấy đủ lượng máu cần thiết, kỹ thuật viên sẽ tháo garo và rút kim nhanh chóng. Sau đó, họ sẽ đặt bông vô khuẩn khô vào vị trí vừa lấy máu và băng lại bằng gạc hoặc băng dính y tế. Kỹ thuật viên sẽ dặn dò người bệnh không được day bông hoặc gập mạnh tay để tránh nguy cơ vỡ mạch.
  • Nếu chưa lấy đúng ven hoặc chưa rút đủ lượng máu cần thiết, kỹ thuật viên cần bình tĩnh và nhẹ nhàng thao tác lại.

Nếu đã điều chỉnh kim 3 lần mà vẫn không thể lấy máu, nên thử lựa chọn vị trí khác để thực hiện. Hãy giải thích rõ ràng cho người bệnh về tình trạng này, giúp họ yên tâm và thoải mái hơn trong quá trình lấy máu. Nếu đã thử nhiều vị trí nhưng vẫn không thành công, có thể nhờ kỹ thuật viên khác hỗ trợ để thực hiện.

Lưu ý: Khi cần thực hiện nhiều xét nghiệm máu, cần phân bổ máu vào các ống lấy máu theo một trình tự cụ thể. Trước tiên là ống nuôi cấy, sau đó là các ống có chất chống đông máu, và cuối cùng là các ống khác.

Trước khi đưa mẫu máu vào chai cấy máu, cần khử trùng nắp cao su của chai một cách cẩn thận. Cách đơn giản là dùng khăn lau cồn 70% riêng biệt để cọ rửa từng đầu nắp trong 30 giây và để khô tự nhiên trong không khí.

Mẹo và thủ thuật lấy mẫu máu tĩnh mạch

Đối với những trường hợp khó chọc tĩnh mạch, như trẻ sơ sinh có tĩnh mạch nhỏ hoặc người cao tuổi có tĩnh mạch dễ vỡ, có thể ưu tiên sử dụng kim bướm lắp vào ống tiêm.

Trong trường hợp khó xác định tĩnh mạch phù hợp để lấy máu, hãy thử hạ thấp đầu chi và/hoặc chườm ấm hoặc thoa thuốc mỡ nitroglycerin lên vùng cần lấy máu.

Sử dụng găng tay vừa vặn sẽ giúp bạn dễ dàng sờ và xác định vị trí tĩnh mạch hơn khi lấy máu.

Để phòng tránh tình trạng ngất do phản xạ phế vị, hãy hướng dẫn bệnh nhân không nhìn vào thiết bị và thủ thuật khi lấy máu.

Lấy máu tĩnh mạch, tuy là một thủ thuật đơn giản nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe. Qua việc phân tích mẫu máu, chúng ta có thể phát hiện sớm các bệnh lý, từ đó đưa ra phác đồ điều trị kịp thời và hiệu quả. Bạn hãy chủ động khám sức khỏe định kỳ và thực hiện các xét nghiệm máu theo khuyến cáo của bác sĩ.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

  • 1/ Số 81 Phan Đình Phùng, Phường 1, Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng
    2/ Số 412 Quốc lộ 20, Thị trấn Liên Nghĩa, Huyện Đức Trọng, Tỉnh Lâm Đồng

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ