Mắt: Cấu tạo, chức năng và cơ chế hoạt động

Cận thị 

Người bị cận thị gặp khó khăn trong việc nhìn rõ các vật ở xa, trong khi có thể nhìn rõ các vật ở gần. Ngoài ra, họ cũng có thể gặp phải các triệu chứng sau:

• Đau đầu.
• Mỏi mắt.
• Thường xuyên nheo mắt để nhìn rõ hơn.
• Cảm thấy mệt mỏi khi lái xe, chơi thể thao hoặc khi cố gắng nhìn các vật ở xa.

Bệnh giác mạc chóp

Bệnh giác mạc chóp (Keratoconus) là một rối loạn thoái hóa của mắt, ảnh hưởng đến cấu trúc của giác mạc – lớp mô trong suốt hình vòm ở phía trước mắt. Trong bệnh này, giác mạc dần mỏng đi và phồng ra thành hình nón, thay vì hình vòm bình thường. Sự thay đổi hình dạng này gây ra loạn thị và cận thị không đều, dẫn đến thị lực mờ và méo mó.

• Nhìn đôi (song thị): Thấy một vật thành hai, có thể xảy ra khi nhìn bằng một mắt hoặc cả hai mắt.
• Nhìn mờ: Khó nhìn rõ dù vật ở gần hay ở xa.
• Thấy quầng sáng: Nhìn thấy vòng sáng bao quanh các nguồn sáng.
• Khó khăn khi lái xe: Do tầm nhìn bị mờ, ảnh hưởng đến khả năng quan sát và điều khiển xe.

Nhược thị

Nhược thị (Amblyopia), hay còn gọi là “mắt lười”, là tình trạng suy giảm thị lực ở một hoặc cả hai mắt do não bộ không tiếp nhận và xử lý hình ảnh từ mắt đó một cách bình thường trong giai đoạn phát triển thị giác. Đây là một vấn đề phổ biến ở trẻ em và nếu không được phát hiện và điều trị sớm, có thể dẫn đến suy giảm thị lực.

Rách (bong) võng mạc

Bong võng mạc là tình trạng lớp võng mạc bị tách ra khỏi các mô nâng đỡ, có thể gây mù lòa nếu không được điều trị kịp thời. Khi bệnh tiến triển nặng, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Nhìn thấy nhiều tia sáng lóe lên (chớp sáng).
• Nhìn thấy các đốm đen hoặc sợi tơ lơ lửng trôi nổi trong tầm nhìn.
• Xuất hiện một bóng mờ che khuất một phần tầm nhìn.

Phương pháp điều trị thường bao gồm sử dụng laser hoặc phẫu thuật để gắn lại võng mạc vào đúng vị trí.

Mù màu

Mù màu, hay còn gọi là rối loạn sắc giác, là tình trạng mắt không có khả năng phân biệt hoặc gặp khó khăn trong việc phân biệt một số màu sắc nhất định. Đây là một rối loạn di truyền phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng nhận biết màu sắc của người bệnh.

U nguyên bào võng mạc

U nguyên bào võng mạc là một loại ung thư võng mạc hiếm gặp, thường xảy ra ở trẻ em dưới 2 tuổi. Các triệu chứng có thể bao gồm đồng tử có màu trắng (khi chiếu đèn vào có ánh trắng thay vì đỏ), mắt bị lé, viêm mắt và thị lực kém. Việc chẩn đoán thường dựa trên kết quả kiểm tra đáy mắt, siêu âm, chụp CT hoặc MRI. Đối với các khối u nhỏ, phương pháp điều trị có thể bao gồm quang đông bằng laser, áp lạnh hoặc xạ trị.

Loét giác mạc

Loét giác mạc là một vết thương hở trên bề mặt giác mạc, thường do nhiễm trùng bởi vi khuẩn, virus hoặc nấm, hoặc do các tình trạng như khô mắt, trầy xước hoặc rách giác mạc. Những người thường xuyên đeo kính áp tròng có nguy cơ bị loét giác mạc cao hơn. Các triệu chứng của loét giác mạc có thể bao gồm:

• Đỏ mắt và đau nhức dữ dội.
• Tiết ra mủ hoặc dịch đặc từ mắt.
• Nhìn mờ.
• Sưng mí mắt.
• Xuất hiện một đốm trắng trên giác mạc.

Cách chăm sóc và bảo vệ mắt

Việc chăm sóc và bảo vệ mắt đúng cách là vô cùng cần thiết để duy trì thị lực tốt và phòng ngừa các bệnh về mắt. Dưới đây là một số cách hiệu quả để chăm sóc và bảo vệ đôi mắt của bạn:

Khám mắt định kỳ

Việc khám mắt định kỳ là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe mắt của bạn. Dưới đây là những lý do tại sao bạn nên khám mắt ít nhất mỗi năm một lần, đặc biệt là nếu bạn có tiền sử gia đình mắc các bệnh về mắt hoặc có các triệu chứng bất thường.

Bổ sung chế độ ăn tốt cho mắt

Để duy trì đôi mắt sáng khỏe, hãy chú trọng chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, đặc biệt là các loại rau xanh (nhất là rau có lá màu xanh đậm), trái cây màu vàng cam (như cà rốt, đu đủ, cam), gan động vật, trứng, cá và thịt vịt.

Những thực phẩm này chứa hàm lượng cao các vitamin A, C, E, Beta-caroten, Lutein và Selenium, giúp tăng cường thị lực và cung cấp các dưỡng chất thiết yếu cho mắt.

Tránh hoạt động mắt trong thời gian dài

• Sau mỗi giờ làm việc với máy tính, hãy cho mắt nghỉ ngơi bằng cách nhìn ra xa, nhắm mắt hoặc chớp mắt nhiều lần để giảm khô mắt.
• Đảm bảo đủ ánh sáng khi đọc sách hoặc làm việc, giữ khoảng cách phù hợp (không quá gần hoặc quá xa).
• Khi sử dụng máy tính, nên ngồi thẳng lưng, mắt nhìn thẳng vào màn hình (cách khoảng 30-40cm), đặt màn hình sao cho tâm của nó ngang với ngực, và điều chỉnh độ sáng màn hình phù hợp, tránh chói lóa hoặc quá tối.

Tránh tổn thương vùng mắt

• Tránh nhìn trực tiếp vào các nguồn sáng mạnh như đèn hàn, lò đúc thủy tinh, đèn pha ô tô.
• Hạn chế đeo kính áp tròng liên tục trong thời gian dài và đảm bảo vệ sinh, khử trùng kính áp tròng cẩn thận.
• Đeo kính râm khi ra ngoài trời nắng, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 4 giờ chiều, để bảo vệ mắt khỏi ánh nắng mặt trời và tia cực tím.
• Không dụi mắt khi tay chưa được rửa sạch.

Thường xuyên massage, tập thể dục cho mắt

• Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi đêm) và nghỉ trưa khoảng 15 phút để mắt được thư giãn.
• Massage mắt hàng ngày: Xoa hai bàn tay vào nhau cho ấm rồi áp lên mắt, vuốt nhẹ từ trong ra ngoài và day nhẹ nhàng để tăng cường tuần hoàn máu và giúp mắt khỏe mạnh hơn.
• Thư giãn mắt bằng cách đắp các lát dưa chuột hoặc cà chua lên mắt.
• Sử dụng khăn mặt riêng, giặt sạch thường xuyên và rửa mặt sạch sau mỗi ngày làm việc. Nếu cảm thấy cộm, xốn do bụi, có thể dùng thuốc nhỏ mắt sát khuẩn nhẹ.

Sử dụng thuốc nhỏ mắt phù hợp theo chỉ định

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc nhỏ mắt thường xuyên.
• Vệ sinh mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý 0,9%.
• Đi khám bác sĩ ngay nếu gặp các vấn đề như đau mắt, quáng gà, nhìn mờ, đỏ và rát mắt, sợ ánh sáng.
• Khám mắt định kỳ để phát hiện sớm các bất thường hoặc bệnh lý về mắt, giúp điều trị kịp thời.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nguồn tham khảo: 

• A picture of the eye. (2022, May 10). WebMD. https://www.webmd.com/eye-health/picture-of-the-eyes
• Professional, C. C. M. (2024, July 29). Eyes. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/body/21823-eyes