Những nguyên tắc khi tiêm chủng Vắc xin: Giúp bảo vệ sức khỏe toàn diện

Tìm hiểu về tầm quan trọng của an toàn tiêm chủng

An toàn tiêm chủng là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả của việc phòng ngừa bệnh tật thông qua vacxin. Tiêm chủng không chỉ giúp cơ thể tạo ra miễn dịch, mà còn ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong cộng đồng. Việc đảm bảo an toàn tiêm chủng sẽ giúp hạn chế những phản ứng phụ nghiêm trọng, từ đó bảo vệ sức khỏe cho người được tiêm và cho cả xã hội.

Tầm quan trọng của an toàn tiêm chủng không chỉ dừng lại ở việc lựa chọn loại vacxin phù hợp, mà còn ở quy trình bảo quản, tiêm và theo dõi sau tiêm. Vacxin cần được bảo quản đúng nhiệt độ, tiêm đúng liều lượng và đúng đối tượng. Sau khi tiêm, cần theo dõi phản ứng của cơ thể để phát hiện sớm những bất thường. Các yếu tố này đều là những bước quan trọng để đảm bảo vacxin phát huy tối đa hiệu quả phòng bệnh.

Cuối cùng, an toàn tiêm chủng còn liên quan đến việc tuân thủ các nguyên tắc y tế, đảm bảo người tiêm đủ điều kiện sức khỏe trước khi tiêm và không tiêm cho những đối tượng có chống chỉ định hoặc không đảm bảo đáp ứng đủ yêu cầu tiêm. Điều này giúp giảm nguy cơ xảy ra các phản ứng nghiêm trọng sau tiêm và bảo vệ an toàn cho người dân.

Những yếu tố quan trọng cần đảm bảo chất lượng vacxin 

Nếu muốn tiêm vacxin đạt được hiệu quả phòng ngừa tối đa thì chất lượng vacxin phải là yếu tố then chốt, luôn cần được chú trọng. Điều này không chỉ phụ thuộc vào quá trình sản xuất mà còn liên quan đến việc bảo quản, kiểm soát chất lượng và sử dụng đúng cách. Dưới đây là các yếu tố quan trọng cần được chú trọng trong quá trình này.

Bảo quản vacxin

Vacxin cần được bảo quản ở nhiệt độ quy định nhằm giữ nguyên tính hiệu quả của các thành phần hoạt tính. Vacxin rất nhạy cảm với nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm, do đó cần bảo quản trong tủ lạnh chuyên dụng, có hệ thống kiểm soát nhiệt độ ổn định. Mỗi loại vacxin có yêu cầu bảo quản khác nhau, vì vậy cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của nhà sản xuất và  duy trì chuỗi lạnh từ khi sản xuất đến khi tiêm là vô cùng quan trọng.

Kiểm soát chất lượng và hạn sử dụng

Chất lượng vacxin phải được kiểm soát chặt chẽ từ khâu sản xuất đến khi đưa vào sử dụng. Các cơ quan quản lý y tế có trách nhiệm giám sát toàn bộ quá trình này, từ việc cấp phép sản xuất đến việc kiểm tra chất lượng từng lô vacxin. 

Hạn sử dụng của vacxin cũng là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất lượng. Nếu vacxin vượt quá hạn sử dụng có thể làm giảm hoặc mất đi hiệu lực của nó, thậm chí có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.

Kiểm tra trước khi sử dụng

Trước khi tiêm chủng, nhân viên y tế phải kiểm tra kỹ lưỡng từng liều vacxin, bao gồm các yếu tố quan trọng: Kiểm tra nhãn mác, hạn sử dụng, tình trạng bao bì, màu sắc, độ trong của dung dịch,…. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong vacxin cũng phải được báo cáo và loại bỏ ngay lập tức.

Ngoài ra, trước khi tiêm, y bác sĩ cần kiểm tra kỹ tình trạng sức khỏe của người tiêm để đảm bảo an toàn. Cần phải đánh giá lịch sử tiêm chủng, tiền sử dị ứng, hoặc bệnh lý đi kèm để giúp loại trừ các rủi ro tiềm ẩn. Điều này đảm bảo rằng vacxin chỉ được tiêm cho những người đủ điều kiện.

Xử lý phản ứng sau tiêm

Mặc dù hiếm gặp, nhưng phản ứng sau tiêm vẫn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Vì thế việc chuẩn bị sẵn phương án xử lý kịp thời và đúng cách là rất quan trọng. Các cơ sở tiêm chủng cần có quy trình xử lý phản ứng nhanh chóng và hiệu quả, đảm bảo an toàn cho người tiêm. Quá trình chuẩn bị và theo dõi kỹ lưỡng như vậy sẽ giúp giảm thiểu tối đa các rủi ro phát sinh sau tiêm, đảm bảo an toàn cho mọi người dân.

Quy trình khi tiêm chủng vacxin an toàn

Tiêm chủng vacxin để nâng cao khả năng miễn dịch cho bản thân, cộng đồng là điều ai cũng biết. Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình tiêm chủng an toàn và hiệu quả, việc tuân thủ đúng quy trình là điều không thể bỏ qua. Quy trình này bao gồm nhiều bước, từ khâu chuẩn bị cho đến việc theo dõi sau tiêm. Dưới đây là các bước quan trọng cần được thực hiện nghiêm ngặt theo chỉ định của Bộ Y Tế.

Bước 1: Bố trí, sắp xếp điểm tiêm chủng vacxin

Việc bố trí điểm tiêm chủng phải đảm bảo an toàn và khoa học. Các điểm tiêm có thể bố trí cố định hoặc di động, nhưng mỗi buổi không nên tiêm quá 50 người, trừ khi chỉ tiêm một loại vacxin thì có thể tối đa 100 người. 

Nhân viên y tế cần được phân bổ đầy đủ để tiến hành sàng lọc trước khi tiêm. Mỗi cơ sở tiêm chủng phải đáp ứng yêu cầu về diện tích, nhân lực và trang thiết bị, với phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng người. Quy trình tiêm phải theo nguyên tắc một chiều: Từ khu chờ, đón tiếp, sàng lọc, tiêm chủng, ghi chép thông tin, đến khu theo dõi sau tiêm.

Bước 2: Sàng lọc trước khi tiêm

Theo quy định của Bộ Y tế và các tổ chức y tế, quy trình tiêm chủng phải đảm bảo các tiêu chuẩn chuyên môn để phát hiện bất thường và đảm bảo sức khỏe người tiêm. Tất cả đối tượng tham gia tiêm đều trải qua sàng lọc kỹ lưỡng gồm đo huyết áp, nghe tim phổi, và tư vấn sức khỏe. 

Bác sĩ cũng sẽ khai thác tiền sử bệnh, dị ứng, thuốc đang dùng và phản ứng tiêm trước đây để đưa ra chỉ định tiêm phù hợp. Toàn bộ kết quả sàng lọc sẽ được lưu trữ kỹ càng để dễ dàng tra cứu khi cần, giúp tiết kiệm thời gian cho từng người. Tiếp đến, bác sĩ sẽ tư vấn về tác dụng và phản ứng có thể gặp sau tiêm, cũng như thông báo liều lượng, đường tiêm của vacxin.

Bước 3: Thực hiện tiêm chủng

Trước khi tiêm, nhân viên y tế kiểm tra thông tin người tiêm để đảm bảo độ chính xác. Đồng thời sẽ giới thiệu về các thông tin liên quan đến vacxin như tên, công dụng, hạn sử dụng, nhà sản xuất, liều dùng cùng với các phản ứng có thể xảy ra cũng như rủi ro tiềm ẩn khi tiêm. Ngoài ra, liều lượng và đường dùng của mỗi loại vacxin phải tuân theo hướng dẫn từ nhà sản xuất. 

Với loại vắc xin đông khô thì phải được pha chế đúng quy định, đảm bảo sử dụng đúng dung môi của nhà sản xuất và kiểm tra hạn sử dụng của cả vacxin lẫn dung môi. Dung môi cần được bảo quản lạnh từ 2°C đến 8°C trước khi pha. Lọ dung môi và vacxin cần được mở theo đúng quy trình. Vacxin phải được ưu tiên sử dụng theo hạn sử dụng hoặc theo thứ tự tiếp nhận, đồng thời tuân thủ hướng dẫn bảo quản của nhà sản xuất.

Vacxin dạng dung dịch sau khi mở phải bảo quản ở nhiệt độ từ +2°C đến +8°C và sử dụng trong buổi tiêm. Dung môi của mỗi loại vacxin chỉ được dùng cho vacxin đó. 

Vacxin đông khô sau khi pha chỉ dùng trong 6 giờ hoặc theo hướng dẫn. Trước khi tiêm, cần kiểm tra vacxin, dung môi, bơm tiêm và kim tiêm. Cho người tiêm hoặc người giám hộ xem lọ vacxin. Tiêm đúng đối tượng, đúng liều, đúng cách. Sau khi tiêm, bơm kim tiêm phải được bỏ vào hộp an toàn ngay lập tức.

Sau khi tiêm, vaccine và dung môi còn lại cần được bảo quản riêng trong dây chuyền lạnh, không để chung với sản phẩm khác. Vaccine phải sắp xếp đúng vị trí, không để đóng băng. Hằng ngày, kể cả ngày lễ, cần kiểm tra và theo dõi nhiệt độ của dây chuyền lạnh.

Đối với chương trình tiêm chủng mở rộng, kho bảo quản phải có thiết bị theo dõi nhiệt độ, nhật ký ghi lại thông tin nhiệt độ và chỉ thị đông băng điện tử. Dung môi không đóng gói cùng vaccine cần tuân thủ điều kiện bảo quản theo nhà sản xuất.

Kim tiêm chưa sử dụng phải bảo quản đúng quy định, còn vacxin đã mở hoặc dùng hết phải xử lý theo quy định y tế. Nếu có trường hợp hoãn tiêm, phải tổ chức tiêm bù trong tháng.

Bước 4: Theo dõi sau tiêm

Một nguyên tắc quan trọng trong việc đảm bảo an toàn tiêm chủng là ở lại cơ sở tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi, vì đây là thời điểm có thể xuất hiện các phản ứng đầu tiên. Một số phản ứng có thể xảy ra ngay sau đó hoặc kéo dài tới 24 – 48 giờ, ảnh hưởng đến da, hệ tim mạch, và hệ hô hấp.

Các phản ứng sau tiêm có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể và không phải lúc nào cũng diễn tiến từ nhẹ đến nặng. Các dấu hiệu cần quan tâm bao gồm: Tinh thần, ăn uống, giấc ngủ, hô hấp và triệu chứng tại chỗ tiêm. Nếu phát hiện sốt cao trên 39 độ, co giật, khó thở, trẻ khóc thét, quấy khóc, bỏ bú, phát ban, hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kéo dài trên 24 giờ, cần đưa ngay đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế.

Thông tin sau khi tiêm chủng cần được ghi chép đầy đủ vào sổ tiêm và hệ thống quản lý tiêm chủng quốc gia. Bao gồm chi tiết loại vacxin, ngày tiêm, phản ứng sau tiêm, và hẹn lịch tiêm tiếp theo để đảm bảo theo dõi chính xác.

Việc tuân thủ các nguyên tắc khi tiêm chủng vacxin là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tiêm phòng. Mỗi công đoạn đều cần được thực hiện đúng quy trình và hướng dẫn của Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người được tiêm mà còn giảm thiểu nguy cơ xảy ra các phản ứng phụ. Hy vọng sau bài viết này sẽ giúp mọi người hiểu rõ và lựa chọn các cơ sở tiêm chủng uy tín nhằm đảm bảo chất lượng, an toàn cho bản thân và gia đình.

Nguồn tham khảo: 

Bài viết: An toàn tiêm chủng trên website: vnvc.vn

Bài viết: Tiêm chủng vacxin thế nào cho an toàn trên website: moh.gov.vn