Hotline:
1800 2222
Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng ba 9, 2023
Bác sĩ tư vấn Y khoa
Mục Lục Bài Viết
Sốt thương hàn hay thương hàn là một bệnh lý lây truyền cấp tính gây ra bởi khuẩn Salmonella. Tùy thuộc vào số lượng vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể mỗi người, thời gian ủ bệnh trung bình sẽ kéo dài từ 8 – 14 ngày.
Thương hàn khởi phát khá đột ngột và thường không có triệu chứng. Đối với những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân sẽ có dấu hiệu sốt cao kéo dài, mệt mỏi, đau đầu, chán ăn, nôn khan, táo bón, tiêu chảy. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, người mắc sốt thương hàn có thể bị loét thanh mạc, thủng ruột thậm chí là tử vong. Vậy làm cách nào để nhận biết cơ thể mình có mang khuẩn Salmonella hay không? Nó lây truyền như thế nào?
Con người là vật chủ tự nhiên duy nhất. Khuẩn thương hàn được tìm thấy trong phân của những người mang mầm Salmonella không triệu chứng. Chúng cũng có trong nước tiểu, phân của bệnh nhân.
Thông thường, mọi người bị nhiễm khuẩn khi tiêu thụ thức ăn, nước mang mầm bệnh hoặc không rửa tay sau khi đi vệ sinh. Ruồi cũng là nguyên nhân làm lây truyền sốt thương hàn.
Các sinh vật sau khi xâm nhập vào cơ thể thông qua đường tiêu hóa, nhân lên tại hạch bạch huyết và di chuyển đến máu. Khi lượng khuẩn thương hàn đạt đến một mức độ nhất định sẽ xuất hiện các biểu hiện như đau đầu, nhức mỏi, chán ăn, buồn nôn. Đối với những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân có thể bị loét, thủng ruột, xuất huyết.
Khuẩn Salmonella sinh sống trong ruột người, động vật và chim. Hầu hết ca bệnh nhiễm thương hàn đều do tiêu thụ thực phẩm hoặc dùng nước bị ô nhiễm, bao gồm các trường hợp như sau:
Thực phẩm nhiễm khuẩn thương hàn do quá trình chế biến không đảm bảo vệ sinh. Phần lớn là do mọi người không rửa tay với xà phòng trước khi thực hiện.
Các loại động vật như thú nuôi, chim, bò sát đều có khả năng chứa khuẩn trên lông, da và phân. Do đó, người dân cũng nên chú ý đến nguồn lây nhiễm này.
Các hoạt động diễn ra hàng ngày khiến cơ thể có nhiều điều kiện tiếp xúc với khuẩn Salmonella, bao gồm:
Nhiễm thương hàn là trạng thái khuẩn Salmonella xâm nhập vào trong dạ dày và ruột. Người mắc bệnh nhẹ sẽ tự khỏi sau 4 – 7 ngày mà không cần điều trị. Khuẩn thương hàn đi vào hệ tiêu hóa, sau khi bị chết sẽ giải phóng ra nội độc tố. Salmonella chết càng nhiều càng có nhiều độc tính tấn công vào cơ thể bệnh nhân. Nội độc tố khuẩn thương hàn gây ảnh hưởng xấu cho ruột, làm tổn thương niêm mạc. Nó cũng đi vào máu và gây ảnh hưởng lên hệ thần kinh trung ương, làm nhiễm chất độc toàn thân.
Khuẩn Salmonella có sức đề kháng tốt. Chúng có khả năng chịu được lạnh, sức sống khá mãnh liệt trong môi trường đa dạng:
Salmonella thường bị tiêu diệt ở 55 độ C trong vòng 30 phút, cồn 90 độ trong vài phút. Các chất khử trùng khác như Cloramin 30%, Phelnol 5% đều giết được vi khuẩn một cách dễ dàng.
Dữ liệu dịch tễ học chỉ ra rằng bệnh nhân nhiễm khuẩn Salmonella dễ mắc ung thư gan mật hơn người bình thường. Tắc nghẽn đường tiểu cũng liên quan đến người bị nhiễm khuẩn Salmonella.
Sau 1 – 3 tuần kể từ khi khuẩn Salmonella xâm nhập vào cơ thể, người bệnh sẽ xuất hiện những dấu hiệu của sốt thương hàn. Các triệu chứng sẽ thay đổi khác nhau trong từng giai đoạn.
Tuần đầu tiên, bệnh nhân thường có các dấu hiệu:
Thương hàn không được phát hiện và điều trị kịp thời có khả năng biểu hiện lâm sàng sẽ nặng nề hơn ở tuần thứ 2:
Vào các giai đoạn sau, bệnh nhân có khả năng xuất hiện tình trạng suy kiệt, mê sảng. Những triệu chứng thường tiến triển theo hướng nặng nề cho đến tuần thứ 3 từ thời điểm khởi phát nếu không được điều trị.
Sốt thương hàn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm trong giai đoạn này. Biểu hiện nguy hiểm nhất là chảy máu đường tiêu hóa, thủng ruột. Khi bị đau bụng dữ dội đột ngột, rối loạn huyết đông người bệnh có nguy cơ nhiễm khuẩn máu khá cao.
Các dấu hiệu ít gặp của người nhiễm thương hàn có thể xuất hiện với tỷ lệ thấp hơn là viêm cơ tiêm, phổi, tụy, não, màng não, nhiễm trùng cột sống,… Đối với những người đi đến các vùng dịch tễ, cần được tư vấn tiêm vắc-xin phòng ngừa. Sau khi trở về nhà từ những vùng đó, họ cần đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và thăm khám nếu phát hiện các triệu chứng bất thường.
Thương hàn có dấu hiệu khá giống với các bệnh sốt khác như sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn. Nhiễm khuẩn Salmonella thường khởi phát đột ngột và có thể dẫn đến tử vong nếu không kịp điều trị. Vì vậy, cần nắm bắt phương pháp chẩn đoán để tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Người nhiễm khuẩn thương hàn cần làm các xét nghiệm:
Thương hàn có các dấu hiệu khá tương đồng với những bệnh khác, cụ thể như sau:
Theo số liệu thống kê từ các tổ chức y tế, tỷ lệ tử vong của thương hàn chiếm khoảng 12%. Nếu phát hiện và điều trị kịp thời, con số này sẽ giảm xuống còn 1%. Phần lớn những trường hợp thương vong xảy ra ở các đối tượng bị suy dinh dưỡng, trẻ sơ sinh, người già.
Bệnh nhân khi xuất hiện trạng thái hôn mê, sốc phản vệ đồng nghĩa rằng tình trạng của họ khá nặng và tiên lượng xấu. Những biến chứng chủ yếu là do người nhiễm thương hàn không được điều trị hoặc chữa muộn.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, thương hàn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm thậm chí tử vong. Chuyên gia y tế sử dụng kháng sinh để lên phác đồ điều trị cho người mắc Salmonella do đây là bệnh nhiễm khuẩn. Ngoài ra, bạn cũng cần bổ sung thêm nước, dùng thuốc hạ sốt để giảm triệu chứng thương hàn. Liều lượng khi sử dụng như sau:
Thời gian dùng kháng sinh trong phác đồ điều trị thường kéo dài từ 5 – 7 ngày hoặc 10 – 14 ngày đối với những trường hợp nặng hơn.
Để đảm bảo an toàn, điều trị hiệu quả, tránh những vấn đề ngoài ý muốn. Bệnh nhân phải đi thăm khám, nhận chỉ định sử dụng thuốc theo chẩn đoán từ bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc và dùng tại nhà mà không có hướng dẫn từ chuyên gia. Bởi tùy nguyên nhân, triệu chứng bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp nhất.
Bên cạnh việc điều trị đặc hiệu bằng kháng sinh, triệu chứng của bệnh thương hàn có khả năng thuyên giảm nhờ bổ sung đủ nước điện giải (1500 – 2000 ml/ngày) theo tỷ lệ Glucose 5%, Ringer Lactat, Natri clorid 9%. Đồng thời, áp dụng khẩu phần với thức ăn mềm và đủ chất dinh dưỡng trong thời gian sốt.
Đối với những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân có thể bị xuất huyết tiêu hóa, thủng ruột. Những đối tượng này cũng sẽ được bác sĩ điều trị bằng phương pháp đặc biệt hơn, cụ thể:
Nếu áp dụng biện pháp phòng ngừa hiệu quả, chúng ta có thể làm giảm tác động của thương hàn đến bệnh nhân. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến được các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân sử dụng:
Thương hàn xuất hiện gần như phổ biến khắp các tỉnh thành của Việt Nam và người nhiễm Salmonella có xu hướng tăng lên mỗi năm. Từ khi vắc xin ra đời, tỷ lệ nhiễm khuẩn giảm đi rất nhiều. Tuy nhiên, thương hàn vẫn là căn bệnh nguy hiểm. Chủng ngừa được xem như một phương pháp hữu hiệu nhất hiện nay. Việt Nam có 2 loại vắc xin được cấp phép và sử dụng phổ biến:
Tuy nhiên, không dùng vắc xin cho những trường hợp sau đây:
Ngoài ra, bạn cần lưu ý vắc xin được chỉ định cho những đối tượng dưới đây:
Vì thương hàn là căn bệnh truyền nhiễm nên mọi người cần ý thức đảm bảo vệ sinh môi trường, xử lý phân, rác triệt để. Đồng thời cần thực hiện chế độ ăn chín uống sôi, rửa tay với xà phòng sau khi đi đại, tiểu tiện, trước lúc chế biến món ăn.
Sốt thương hàn lây nhanh và dễ bùng phát thành dịch nếu không ngăn chặn kịp. Đây cũng là căn bệnh gây nguy hiểm cho sức khỏe con người. Tuy nhiên chúng ta có thể phòng ngừa thương hàn với những phương pháp mà Đa khoa Phương Nam đã chia sẻ. Nếu không được điều trị, căn bệnh này có khả năng dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng thậm chí đe dọa tính mạng. Để được tư vấn thêm, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Hotline 1800 2222.
Đa khoa Phương Nam I Thương hiệu thăm khám và chữa bệnh uy tín, chất lượng với đội ngũ và kiến thức y khoa hiện đại, cơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến. Vì cuộc sống là vô giá, chúng tôi đề cao triết lý “đón mừng cuộc sống”, đồng hành cùng với gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân
Hotline
