Tật khúc xạ học đường: Nguyên nhân và cách phòng tránh

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Minh Quyên

Bác sĩ Nhãn khoa

Đặt lịch Xem hồ sơ

Tật khúc xạ học đường là gì?

Tật khúc xạ (refractive error) là tình trạng mắt gặp vấn đề trong việc hội tụ ánh sáng, khiến ánh sáng không tập trung đúng vào võng mạc. Điều này dẫn đến hình ảnh bị mờ và gây khó khăn trong việc nhìn rõ các vật thể. Có 3 loại tật khúc xạ phổ biến gồm: cận thị, loạn thị, viễn thị.

Tật khúc xạ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng đối tượng thường gặp nhất là học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng, những người sử dụng máy tính nhiều và người cao tuổi. Theo số liệu từ Bộ Y Tế năm 2020, tỷ lệ thanh thiếu niên mắc tật khúc xạ đang có xu hướng gia tăng:

Các loại tật khúc xạ:

Nguyên nhân tật khúc xạ ở mắt

Tật khúc xạ ở mắt thường do hai yếu tố chính gây ra: di truyền và môi trường. Trong đó, yếu tố di truyền đóng vai trò nhất định, khi cha mẹ đều mắc tật khúc xạ thì khả năng con cái mắc phải cũng sẽ cao hơn.

Yếu tố môi trường có ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ mắc tật khúc xạ. Nhiều trường hợp mắc tật khúc xạ hiện nay đều có điểm chung là những thói quen sinh hoạt không lành mạnh, chẳng hạn như ngồi sai tư thế, đọc sách báo trong điều kiện ánh sáng yếu và lạm dụng các thiết bị điện tử.

Bên cạnh di truyền và thói quen sinh hoạt, một số nguyên nhân khác cũng có thể gây ra tật khúc xạ, bao gồm: lão hóa thủy tinh thể, tổn thương do chấn thương mắt, tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mạnh (như ánh nắng mặt trời hoặc tia lửa hàn), vệ sinh mắt không đúng cách, tuổi tác,…

Triệu chứng của các tật khúc xạ ở học đường

Bất kỳ tật khúc xạ nào cũng có thể gây suy giảm thị lực và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Để nhận biết trẻ có thể mắc tật khúc xạ, cha mẹ nên chú ý đến một số triệu chứng sau:

Ở trẻ em, các dấu hiệu của tật khúc xạ có thể bao gồm: hay nhíu mắt, nheo mắt khi đọc, chớp mắt hoặc dụi mắt nhiều. Trẻ nhỏ có thể không nhận ra rằng thị lực của mình đang bị suy giảm, vì vậy cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến những hành động và cử chỉ hàng ngày của trẻ để phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Cách phòng chống tật khúc xạ ở học đường

Mặc dù không quá nguy hiểm, tật khúc xạ ở trẻ em trong độ tuổi đi học có thể gây ra những bất tiện đáng kể. Do đó, cha mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa tật khúc xạ và bảo vệ sức khỏe đôi mắt cho con. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể mà cha mẹ nên áp dụng:

Tạo thói quen tốt cho mắt trẻ

Thường xuyên tham gia hoạt động ngoài trời

Việc cho trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời thường xuyên là một biện pháp tuyệt vời để cải thiện sức khỏe tổng thể và đặc biệt là sức khỏe thị lực. Lưu ý, nên cho trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn để tránh ánh nắng gay gắt.

Khám mắt định kỳ 6 tháng/lần

Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám mắt định kỳ ít nhất 6 tháng một lần tại các bệnh viện uy tín. Nếu nhận thấy trẻ có các biểu hiện như: phải đứng gần mới nhìn rõ vật, nheo mắt, nghiêng đầu, cúi sát bàn khi đọc viết, dụi mắt thường xuyên,… thì cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu của tật khúc xạ sẽ giúp bác sĩ có thể đưa ra phương án điều trị kịp thời và hiệu quả.

Chế độ ăn dinh dưỡng khoa học

Bên cạnh đó, cần đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng, bao gồm: khoai lang, cà rốt (giàu vitamin A); cải bó xôi, trứng (cung cấp lutein và zeaxanthin giúp bảo vệ võng mạc); sữa và các sản phẩm từ sữa (chứa vitamin A và kẽm).

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.