Hotline:
1800 2222
Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 10 31, 2024
Bác sĩ tư vấn Y khoa
Mục Lục Bài Viết
TS.BS Hàn Viết Trung – Phó Giám đốc Trung tâm Huyết học và truyền máu (Bệnh viện Bạch Mai) – cho biết, thiếu máu, thiếu sắt là loại thiếu máu phổ biến nhất trên toàn cầu, ảnh hưởng đến khoảng 1,62 tỉ người, chiếm khoảng 24,8% dân số thế giới. Theo Báo Lao Động.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu máu là tình trạng thiếu hụt huyết sắc tố và hồng cầu trong máu, dẫn đến việc cung cấp oxy cho các mô trong cơ thể bị giảm sút. Mức độ thiếu máu được xác định dựa trên nồng độ hemoglobin (Hb) trong máu, khác nhau tùy theo giới tính và độ tuổi:
Khi bị thiếu máu, người bệnh có thể cảm thấy:
Thiếu máu là tình trạng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và hoạt động của toàn bộ cơ thể, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, những trường hợp thiếu máu nhẹ, không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng thoáng qua thường dễ điều trị hơn và ít nguy hiểm hơn.
Những người mắc bệnh thiếu máu di truyền, đặc biệt là ở mức độ trung bình đến nặng, có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe kéo dài, thậm chí là vĩnh viễn. Trong trường hợp thiếu máu trầm trọng, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tính mạng của người bệnh có thể bị đe dọa.
Cũng theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu máu là vấn đề sức khỏe toàn cầu, ảnh hưởng đến một phần lớn dân số, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Ước tính, khoảng 40% trẻ em từ 6 đến 59 tháng tuổi, 37% phụ nữ mang thai và 30% phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi trên toàn thế giới bị thiếu máu. Năm 2021, con số này lên đến 1,92 tỷ người.
Phân loại mức độ thiếu máu hiện nay dựa trên 4 yếu tố khác nhau, mỗi phương pháp phân loại có ứng dụng riêng trong việc chẩn đoán và xác định nguyên nhân gây thiếu máu.
Mức độ thiếu máuPhân độ thiếu máu chủ yếu dựa trên lượng huyết sắc tố (hemoglobin) được đo trong cơ thể. Để kiểm tra mức độ thiếu máu, bạn có thể đến gặp bác sĩ để làm xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC), còn được gọi là xét nghiệm máu tổng quát, một loại xét nghiệm máu phổ biến.
Đối với trường hợp mất máu cấp, phân loại thiếu máu sẽ dựa vào tốc độ mất máu và thay đổi huyết động học. Cụ thể, nếu mất trên 15% lượng máu (tương đương 500ml), tình trạng này được xem là thiếu máu mức độ nặng.
Đối với thiếu máu mạn tính, phân loại dựa trên nồng độ Hemoglobin (Hb) đo được trong máu như sau:
Ngoài ra, mức độ thiếu máu còn được phân loại theo từng đối tượng dựa trên bảng đánh giá mức độ thiếu máu dưới đây:
Bảng phân độ thiếu máu dựa trên mức độ thiếu máu của WHO
Phân độ thiếu máu dựa trên diễn tiếnBệnh thiếu máu được phân loại theo diễn biến thành 2 loại chính: thiếu máu cấp tính và thiếu máu mạn tính.
Tình trạng giảm nhanh chóng số lượng hồng cầu (RBC) trong máu do tan máu hoặc xuất huyết cấp tính, gây nguy hiểm đến tính mạng. Các nguyên nhân phổ biến gây ra thiếu máu cấp tính bao gồm: chấn thương, vỡ túi phình động mạch, xuất huyết đường tiêu hóa trên hoặc dưới (GI), đông máu nội mạch lan tỏa (DIC) và vỡ thai ngoài tử cung.
Tình trạng thiếu máu do các vấn đề sức khỏe kéo dài ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hồng cầu của cơ thể. Nguyên nhân có thể là các bệnh lý về thận, ung thư như u lympho không Hodgkin, bệnh Hodgkin và ung thư vú, nhiễm trùng kéo dài như HIV, viêm nội tâm mạc, lao, viêm tủy xương, áp xe phổi, viêm gan B hoặc C, rối loạn tự miễn dịch và các bệnh viêm như tiểu đường, bệnh tự miễn, bệnh Crohn, viêm khớp dạng thấp và bệnh viêm ruột (IBD).
Ngoài ra, một số phương pháp hóa trị được sử dụng để điều trị ung thư cũng có thể làm suy yếu khả năng tạo máu mới của cơ thể, dẫn đến thiếu máu mạn tính.
Phân độ thiếu máu dựa trên nguyên nhânThiếu máu có thể được phân loại dựa trên nguyên nhân gốc rễ gây ra tình trạng thiếu hụt hồng cầu. Việc xác định chính xác nguyên nhân giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả.
Đây là tình trạng cơ thể bị mất máu do các tổn thương từ bên trong hoặc bên ngoài, ví dụ như chấn thương do tai nạn, mất máu do kinh nguyệt kéo dài hoặc xuất huyết dạ dày.
Tình trạng này xảy ra khi các tế bào hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn tốc độ tạo ra, thường do các nguyên nhân như bệnh Thalassemia, nhiễm trùng siêu vi, ung thư máu, sử dụng thuốc penicillin hoặc thuốc chống sốt rét.
Tủy xương, cụ thể là phần tủy đỏ trong xương, là nơi sản xuất máu cho cơ thể. Do đó, các bệnh lý liên quan đến tủy xương như suy tủy xương, rối loạn sinh máu (ví dụ ung thư máu), rối loạn sinh tủy… thường dẫn đến thiếu máu.
Ngoài ra, chế độ ăn uống không đầy đủ dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo máu, như thiếu sắt, vitamin B12, axit folic, thiếu erythropoietin hay các acid amin… cũng có thể là nguyên nhân gây thiếu máu.
Phân độ thiếu máu dựa trên đặc điểm dòng hồng cầuPhân loại này dựa trên các chỉ số huyết học, bao gồm thể tích hồng cầu trung bình (MCV) và lượng hemoglobin trung bình trong hồng cầu (MCH).
Phương pháp điều trị thiếu máu phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, nguyên tắc chung trong điều trị là:
Dưới đây là một số phương pháp điều trị thiếu máu cụ thể:
Không phải mọi loại thiếu máu đều có thể phòng ngừa. Tuy nhiên, với trường hợp thiếu máu do thiếu vitamin hoặc thiếu sắt, bạn có thể phòng ngừa bằng cách duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và khám sức khỏe định kỳ hàng năm.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đa khoa Phương Nam I Thương hiệu thăm khám và chữa bệnh uy tín, chất lượng với đội ngũ và kiến thức y khoa hiện đại, cơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến. Vì cuộc sống là vô giá, chúng tôi đề cao triết lý “đón mừng cuộc sống”, đồng hành cùng với gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân
Hotline
