Hotline:
1800 2222
Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 1 17, 2025
Bác sĩ tư vấn Y khoa
Mục Lục Bài Viết
Việc tiêm phòng cho trẻ em là một trong những biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, giúp bảo vệ sức khỏe cho trẻ và cộng đồng. Theo đó, tiêm vắc-xin đúng lịch vô cùng quan trọng đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và trẻ trước tuổi đi học.
Các chương trình tiêm chủng thường quy đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong việc kiểm soát các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bại liệt, sởi, rubella và thủy đậu ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nếu không có vắc-xin, tính mạng của trẻ sơ sinh sẽ dễ dàng bị đe dọa bởi những căn bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin.
Ví dụ, các vắc-xin quan trọng như Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván (DPT), Bại liệt, vắc-xin Liên hợp Phế cầu và Rotavirus cần được tiêm theo lịch trình vào các thời điểm 6 tuần, 10 tuần và 14 tuần tuổi và cần được ưu tiên thực hiện. Tương tự, vắc-xin phòng bệnh sởi nên được tiêm cho trẻ khi trẻ được 9 tháng tuổi và không nên bỏ qua mũi tiêm này.
Các bác sĩ, chuyên gia y tế và nhà dịch tễ học đã xây dựng lịch tiêm chủng dựa trên nguy cơ mắc các bệnh cụ thể. Mặc dù việc tuân thủ đúng lịch trình là rất quan trọng, nhưng đôi khi việc trì hoãn tiêm phòng cho trẻ do các yếu tố khách quan hoặc chủ quan vẫn có thể xảy ra.
Trẻ sơ sinh tiêm vacxin trễ có thể dẫn đến nhiều rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt là tăng nguy cơ mắc bệnh do trẻ chưa có đủ kháng thể bảo vệ từ vắc-xin. Ở trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch còn yếu và chưa phát triển đầy đủ, khiến trẻ dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus, dẫn đến các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Hệ miễn dịch đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe của trẻ, hoạt động như một “lá chắn” chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và ký sinh trùng.
Ví dụ: Các bệnh như cúm H, cúm B, viêm phổi do phế cầu khuẩn và ho gà có thể đe dọa tính mạng của trẻ dưới 2 tuổi. Bệnh bại liệt có thể gây liệt vĩnh viễn, bệnh sởi có thể gây tổn thương não hoặc tử vong, và bệnh quai bị có thể gây ảnh hưởng đến thính giác và tổn thương não.
Vắc-xin là một chế phẩm sinh học được tạo ra từ các tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn) đã bị làm yếu hoặc tiêu diệt, hoặc từ một phần của chúng. Khi tiêm vắc-xin vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ nhận diện chúng như những “kẻ xâm nhập” và bắt đầu phản ứng để tiêu diệt. Nhờ đó, hệ miễn dịch của trẻ sẽ học được cách tạo ra kháng thể để chống lại các tác nhân gây bệnh tương tự trong tương lai.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, khoảng 85-95% người được tiêm chủng sẽ phát triển miễn dịch đặc hiệu, bảo vệ cơ thể khỏi mắc bệnh. Những người được tiêm chủng đầy đủ sẽ không bị mắc bệnh, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tử vong và các di chứng do bệnh dịch gây ra. Nhờ có vắc-xin, mỗi năm trên thế giới có khoảng 2,5 triệu trẻ em được cứu sống khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Trong báo cáo mới nhất về tiêm chủng, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã đưa ra cảnh báo về việc có tổng cộng 67 triệu trẻ em, trong đó có gần 250.000 trẻ em ở Việt Nam, không được tiêm vắc-xin đầy đủ trong giai đoạn 2019-2021. Báo cáo Tình hình trẻ em Thế giới năm 2023 cũng cho thấy, trên toàn cầu có 48 triệu trẻ em chưa được tiêm bất kỳ liều vắc-xin nào, và Việt Nam nằm trong danh sách 20 quốc gia có số trẻ “0 liều vắc-xin” cao nhất thế giới, với 187.315 trẻ dưới 1 tuổi không được tiêm bất kỳ loại vắc-xin nào trong năm 2021.
Những năm gần đây, tỷ lệ tiêm vắc-xin đầy đủ cho trẻ sơ sinh tại Việt Nam đã có những cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn không ít trẻ chưa được tiêm đầy đủ các mũi vắc-xin theo lịch khuyến cáo. Tình trạng trẻ tiêm trễ hoặc bỏ sót một số mũi vắc-xin vẫn xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể:
Tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch cho trẻ sơ sinh là cực kỳ quan trọng và cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bé. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, một số cha mẹ đã cho trẻ tiêm ngừa muộn so với lịch tiêm chủng được khuyến cáo. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe của trẻ, bao gồm:
Việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch sẽ đảm bảo vắc-xin phát huy tối đa công dụng trong việc phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm. Nếu cha mẹ lỡ bỏ qua lịch tiêm vắc-xin đúng hẹn, điều quan trọng là cần đưa bé đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia y tế tại các trung tâm tiêm chủng uy tín để được đánh giá tình trạng sức khỏe hiện tại. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem bé đã được tiêm những mũi vắc-xin nào và lên kế hoạch tiêm bù những mũi vắc-xin mà bé đã bỏ lỡ.
Việc tiêm chủng trễ có thể ảnh hưởng đến hiệu quả bảo vệ của vắc-xin. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn có thể bổ sung, tiêm bù hoặc tiêm đuổi các mũi vắc-xin còn thiếu cho bé càng sớm càng tốt để bảo vệ con khỏi các bệnh truyền nhiễm. Bác sĩ sẽ tư vấn, xác định cụ thể các mũi vắc-xin cần bổ sung và hướng dẫn lịch tiêm phù hợp.
Sau khi tiêm bù, cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của bé trong vòng 24 – 48 giờ. Một số bé có thể gặp các phản ứng phụ nhẹ sau tiêm như sốt nhẹ, sưng đỏ tại chỗ tiêm, hoặc quấy khóc. Các triệu chứng này thường sẽ tự biến mất trong vòng 1-2 ngày đầu sau khi tiêm. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc bé có các biểu hiện bất thường khác như co giật, khó thở, phát ban, cha mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được thăm khám và xử lý kịp thời.
Tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch cho trẻ sơ sinh đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch, giúp trẻ phòng tránh nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ gặp khó khăn trong việc sắp xếp thời gian và ghi nhớ lịch tiêm chủng, dẫn đến tình trạng trẻ bị tiêm trễ so với lịch trình khuyến cáo.
Để tránh tình trạng bị trễ lịch tiêm, bạn có thể áp dụng một số cách sau:
Trong những năm tháng đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non yếu và chưa hoàn thiện. Việc tiêm chủng đầy đủ các mũi vắc-xin quan trọng giúp hệ thống miễn dịch của trẻ sản sinh ra kháng thể, từ đó bảo vệ trẻ trước các tác nhân gây bệnh.
Chính vì vậy, cha mẹ cần theo dõi sát sao lịch tiêm phòng của con. Trong trường hợp cần cân nhắc về tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ có thể không phù hợp để tiêm phòng, tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho con.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đa khoa Phương Nam I Thương hiệu thăm khám và chữa bệnh uy tín, chất lượng với đội ngũ và kiến thức y khoa hiện đại, cơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến. Vì cuộc sống là vô giá, chúng tôi đề cao triết lý “đón mừng cuộc sống”, đồng hành cùng với gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân
Hotline
