Vắc Xin Phòng Bệnh Dại Có Những Loại Nào?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ K Mình

Bác sĩ khoa nội tổng quát

Đặt lịch Xem hồ sơ

Bệnh dại là gì? Nguy hiểm như thế nào?

Bệnh dại lây từ các loại động vật sang người, gây ra bởi virus dại. Bệnh dại có 2 thể lâm sàng là:

• Thể dại câm (bại liệt).
• Thể điên cuồng.

Trong đó, thể điên cuồng diễn ra phổ biến hơn. Bệnh thường gia tăng nhiều hơn vào mùa hè. Virus dại sẽ tấn công vào hệ thần kinh của động vật có vú. Loại virus này chủ yếu lây lan bằng nước bọt của những con vật bị dại truyền sang người qua vết cào, cắn. Bệnh sẽ phát nhanh hơn nếu vết cắn gần hệ thần kinh trung ương. Ước tính 96% ca bệnh dại ở Đông Nam Á là do bị chó cắn.

Phải làm gì nếu bị chó cắn?

Nếu bị động vật, nhất là chó có triệu chứng dại cắn thì phải thực hiện sơ cứu ngay lập tức và đưa người bệnh đến cơ sở y tế. 

• Vết thương cần được rửa ngay dưới vòi nước chảy liên tục và xà phòng trong thời gian từ 10 – 15 phút. Nếu không có xà phòng, bạn hãy vệ sinh vết thương dưới vòi nước chảy liên tục khoảng 15 phút. Đây chính là biện pháp sơ cứu hữu hiệu nhất để chống lại bệnh dại.
• Vết thương cần được rửa kỹ lại với cồn Iod hoặc cồn 70 độ (nếu có).
• Đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế để chữa trị càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng của người bệnh cũng như con vật gây ra vết cắn để có hướng chữa trị khẩn cấp.

Dưới đây là hướng dẫn chữa trị sau phơi nhiễm theo khuyến cáo của WHO:

5 loại vắc xin phòng bệnh dại đang được lưu hành tại Việt Nam

Cục Quản lý Dược cho biết: Hiện nay có 5 loại vắc xin phòng bệnh dại được cấp giấy đăng ký lưu hành và đã tiến hành nhập khẩu vào Việt Nam, bao gồm:

• Abhayrab (Ấn Độ).
• Verorab (Pháp).
• Indirab (Ấn Độ).
• Rabipur (Ấn Độ).
• Speeda.

Vắc xin Verorab

Nhà sản xuất: Sanofi Pasteur (Pháp).

Chỉ định:

Trước phơi nhiễm:

• Verorab được chỉ định để dự phòng bệnh dại cho những đối tượng đối mặt với nguy cơ phơi nhiễm cao như người làm việc trong các phòng thí nghiệm chẩn đoán, nghiên cứu và sản xuất huyết thanh kháng dại. Các đối tượng này nên làm huyết thanh chẩn đoán sau mỗi 6 tháng. Phải tiến hành tiêm nhắc lại nếu nồng độ kháng thể dưới 0,5 UI/ml.
• Những đối tượng sau nên chủng ngừa dại vì có nguy cơ nhiễm bệnh: Người canh giữ và chăm sóc thú, bác sĩ thú y, nhân viên kiểm lâm, thợ săn, làm ở lò mổ, nhồi bông thú, tham gia nghiên cứu về hang động.
• Người đi du lịch hoặc di chuyển đến nơi có dịch trên động vật.

Sau phơi nhiễm: Nên tiến hành chủng ngừa vắc xin ngay lập tức khi xác định hoặc nghi ngờ bị phơi nhiễm để làm giảm nguy cơ mắc bệnh dại. Việc tiêm vắc xin phòng bệnh dại phải được tiến hành ở các cơ sở y tế uy tín. Chỉ định chữa trị phải dựa vào loại vết thương và tình trạng của con vật.

 Đường dùng, liều dùng:

• Tiêm bắp: Với liều vắc xin 0,5 ml đã hoàn nguyên, người lớn sẽ được tiêm vào vùng cơ Delta ở cánh tay. Trẻ nhỏ thì tiến hành tiêm ở mặt trước – bên đùi. Tránh chủng ngừa ở vùng mông.
• Tiêm trong da: Với liều vắc xin 0,1 ml đã hoàn nguyên.

 Tác dụng không mong muốn:

• Phản ứng tại chỗ sau tiêm: Đỏ da, đau, sưng.
• Phản ứng toàn thân: Run rẩy, mệt mỏi, đau đầu, sốt. Có khả năng bị đau cơ, nhức xương khớp, rối loạn ruột, dạ dày.
• Hiếm khi bị sốc phản vệ.

Vắc xin Abhayrab

Vắc xin Abhayrab là loại vắc xin dại tế bào vero tinh chế, mang đến công dụng tạo ra miễn dịch chủ động giúp phòng ngừa virus dại cho cả trẻ em và người lớn.

Nhà sản xuất: Công ty Human Biological Institute (Ấn Độ).

 Chỉ định:

• Abhayrab được sử dụng để dự phòng và chữa trị sau khi phơi nhiễm.
• Bệnh dại cực kỳ nguy hiểm, dễ gây tử vong do đó không có giới hạn tuổi tác khi dùng vắc xin. 
• Khuyến khích chủng ngừa vắc xin Abhayrab cho những đối tượng có nguy cơ cao, ví dụ như: Nhân viên y tế, làm việc ở phòng thí nghiệm, bác sĩ thú y; Người làm việc ở sở thú, trong rừng; Người tiếp xúc thường xuyên với động vật như thợ săn, thợ thịt; Người có nhiều vật nuôi như mèo, chó trong nhà.

 Đường dùng, liều dùng:

• Abhayrab sẽ được chỉ định tiêm bắp. Người lớn chủng ngừa vùng cơ Delta cánh tay. Trong khi trẻ nhỏ sẽ tiêm ở mặt trước bên đùi. Tránh tiêm vào vùng mông.
• Có thể chỉ định tiêm trong da, tại cánh tay hay cẳng tay ở một số trường hợp. 

 Tác dụng không mong muốn: Abhayrab là vắc xin dại tế bào vero tinh chế nên công dụng thường nhẹ. Sau khi chủng ngừa Abhayrab có thể gặp phải một số phản ứng ngoài ý muốn như:

• Tại vị trí tiêm: Ngứa, đau ở vết tiêm.
• Phản ứng toàn thân thường ít gặp: Đau đầu, chóng mặt, sốt,…
• Hiếm gặp: Nổi mày đay, sốc phản vệ.

Vắc xin Indirab

Loại vắc xin phòng bệnh dại này được sản xuất bởi Công ty Bharat Biotech International Limited (Ấn Độ). Indirab là vắc xin dại bất hoạt tinh chế trên tế bào vero được chỉ định dự phòng và chữa trị sau phơi nhiễm cho tất cả các lứa tuổi. Dưới đây là thành phần có trong lọ vắc xin đông khô Indirab: 

Rabipur

Vắc xin phòng bệnh dại Rabipur được sản xuất bởi Công ty Chiron Behring Vaccines Pvt. Ltd (Ấn Độ). Tên generic của nó là vắc xin dại PCEC. Rabipur là vắc xin dại tế bào tinh chế từ phôi gà. Nó dùng được cho người lớn. Đây là loại vắc xin đông khô vô khuẩn thu được thông qua việc nuôi virus chủng Flury LEP đã bất hoạt trong môi trường nguyên bào sợi gà nguyên bản. Rabipur đáp ứng những yêu cầu của WHO về hiệu lực và tính an toàn. Vắc xin không chứa chất bảo quản, tá dược và Pyropen, được sử dụng theo đường tiêm bắp. 

Vắc xin Speeda

Vắc xin phòng bệnh dại Speeda được sản xuất bởi Công ty Liaoning Chengda Biotechnology (Trung Quốc). Loại vắc xin phòng bệnh dại này hiện vẫn đang được sản xuất và cung ứng ra thị trường, trong đó có Việt Nam.