Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 3 20, 2025
Mục Lục Bài Viết
Xét nghiệm CA 15-3 là một xét nghiệm máu dùng để đo lượng protein antigen 15-3 hay còn gọi là kháng nguyên ung thư 15-3 (CA 15-3). CA 15-3 (Cancer Antigen 15-3) là một protein được sản xuất bởi nhiều loại tế bào, trong đó có tế bào vú. Tuy nhiên, một số loại tế bào ung thư cũng có khả năng giải phóng kháng nguyên CA 15-3 vào máu.
Bên cạnh đó, xét nghiệm CA 15-3 còn có thể hỗ trợ chẩn đoán một số loại ung thư khác bao gồm ung thư đại tràng, ung thư phổi, ung thư tuyến tụy, ung thư buồng trứng hoặc các khối u ác tính tuyến tiền liệt. Đáng chú ý, nồng độ CA 15-3 trong máu cũng có thể tăng cao trong một số tình trạng bệnh không phải ung thư như xơ gan, viêm gan, các bệnh lý về phổi và một số bệnh vú lành tính.
Ở phụ nữ khỏe mạnh, chỉ số CA 15-3 thường ≤ 30 U/mL. Tuy nhiên, giá trị bình thường có thể thay đổi tùy thuộc vào phương pháp xét nghiệm và thiết bị sử dụng của từng phòng xét nghiệm.
Ở người khỏe mạnh, nồng độ CA 15-3 trong máu thường thấp. Xét nghiệm chất chỉ điểm khối u CA 15-3 được sử dụng chủ yếu trong quá trình điều trị hoặc sau khi điều trị ung thư vú. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ xác định hiệu quả điều trị ung thư hoặc phát hiện khối u tái phát sau khi điều trị. Đây là một xét nghiệm hữu ích để biết khối u phát triển, di căn hay giảm dần nhờ đáp ứng điều trị.
Ở người bị ung thư vú giai đoạn đầu hoặc có khối u nhỏ, xét nghiệm này ít hiệu quả. Do đó, xét nghiệm CA 15-3 không được sử dụng riêng lẻ để tầm soát ung thư vú ở những đối tượng có nguy cơ mà cần kết hợp với chẩn đoán hình ảnh như siêu âm hoặc MRI tuyến vú.
Xét nghiệm CA 15-3 thường được bác sĩ chỉ định trong các trường hợp sau:
Xét nghiệm CA 15-3 thường tuân theo một quy trình chuẩn để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả, cụ thể:
Sau khi nhận được kết quả, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả xét nghiệm CA 15-3 cùng với thông tin khác về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để đưa ra đánh giá chính xác về tình trạng ung thư vú hoặc các bệnh khác.
Nhìn chung, nồng độ CA 15-3 nhỏ hơn 30 U/ml được xem là bình thường. Nhưng kết quả bình thường không loại trừ khả năng bị ung thư vú. Có hơn 50% người bị ung thư vú giai đoạn sớm có nồng độ CA 15-3 bình thường, khoảng 20-25% trường hợp ung thư vú tiến triển nhưng không tăng CA 15-3 máu.
Mức CA 15-3 tăng cũng không đủ để khẳng định một người bị ung thư vú. Kết quả xét nghiệm CA 15-3 cần được giải thích cùng với tiền sử, thăm khám bệnh, chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm khác.
Ở người bị ung thư vú, mức CA 15-3 càng cao cho thấy ung thư vú càng tiến triển và số lượng tế bào ung thư hiện diện càng lớn. Mức CA 15-3 cao nhất thường được thấy khi ung thư đã di căn đến xương hoặc gan.
Trong quá trình điều trị ung thư vú, nồng độ CA 15-3 tăng theo thời gian gợi ý người được điều trị không đáp ứng thuốc. Ở người đã điều trị ung thư vú, nồng độ CA 15-3 tăng cho thấy ung thư có thể đang tái phát.
Ngoài ung thư vú, nồng độ CA 15-3 có thể tăng trong một số bệnh ung thư khác, các bệnh lý lành tính, tình trạng viêm nhiễm:
Trong các tình trạng này, mức độ CA 15-3 thường không cao như trong ung thư vú. Với các tình trạng lành tính, mức CA 15-3 tương đối ổn định theo thời gian. CA 15-3 cũng tăng ở phụ nữ mang thai.
CA 15-3 có thể tăng lên khi phụ nữ mang thai và cho con bú. Trong trường hợp bình thường, mức CA 15-3 chỉ tăng nhẹ và sẽ không tăng lên theo thời gian.