Xét Nghiệm Cận Lâm Sàng Là Gì? Có Những Loại Nào?

Xét nghiệm cận lâm sàng là gì?

Xét nghiệm cận lâm sàng là các phương thức, công cụ y tế được thực hiện rất phổ biến trong việc thăm khám, chữa trị và theo dõi bệnh tật. Xét nghiệm cận lâm sàng được xem là cách thức hỗ trợ đắc lực đối với bác sĩ trực tiếp điều trị. Nhất là khi triệu chứng thực thể và cơ năng không đặc hiệu hoặc không rõ ràng.

Cơ sở y tế phải trang bị đầy đủ về máy móc, phương tiện, nhân lực,… để thực hiện được các xét nghiệm cận lâm sàng. Đồng thời, mỗi loại xét nghiệm cận lâm sàng đòi hỏi phải áp dụng quy định phòng bộ, tiến hành cũng như xử lý chất thải sau khi kết thúc (nếu có). 

Ngoài ra, với sự tiến bộ của y học, hiện có rất nhiều loại xét nghiệm cận lâm sàng đa dạng về giá trị, độ nhạy và đặc hiệu. Do đó, việc chọn lựa loại xét nghiệm cận lâm sàng cần có suy luận, nhận định, thăm khám của bác sĩ. Xét nghiệm cận lâm sàng vô cùng hữu ích, làm giảm nguy hại, tránh lãng phí, phơi nhiễm độc tố cho bệnh nhân.

Có các loại xét nghiệm cận lâm sàng nào?

Dưới đây là các xét nghiệm cận lâm sàng được liệt kê theo nhiều cách thức thực hiện khác nhau:

 Theo mục đích

Xét nghiệm cận lâm sàng thường được phân loại theo mục đích sử dụng. Bác sĩ sẽ trực tiếp chỉ định loại xét nghiệm cần thực hiện để đáp ứng cho những mục đích phổ biến là sàng lọc, chẩn đoán, đánh giá hay đáp ứng điều trị của bệnh nhân.

 Theo phương pháp

Đa phần các xét nghiệm cận lâm sàng sẽ có phương pháp kiểm tra riêng và được phân loại thành những nhóm sau:

• Định tính những thành phần trong bệnh phẩm như dịch tiết, nước tiểu, máu,…
• Định lượng các chất sinh hóa có trong bệnh phẩm như dịch tiết, nước tiểu, máu,…
• Hình ảnh học bằng sóng siêu âm như siêu âm thai, khớp, tim,…
• Hình ảnh học bằng phóng xạ như chụp cắt lớp vi tính ổ bụng, lồng ngực,…
• Hình ảnh học bằng từ trường như chụp cộng hưởng từ khớp, não,…
• Đánh giá điện học như điện não, cơ, tim.
• Quan sát hình thái bằng phương pháp nội soi tiêu hóa, hô hấp,…
• Phân tích hình thái học ở mức độ tế bào thông qua phương pháp sinh thiết.
• Nuôi cấy vi sinh để xác định sự vắng mặt hay hiện diện của vi khuẩn trong mẫu bệnh phẩm.

 Theo vị trí lấy mẫu

Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể được phân loại theo cơ quan, nội tạng cần giám sát hay vị trí lấy mẫu bệnh phẩm, bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Vi sinh, sinh học, tế bào.
• Xét nghiệm nước tiểu: Vi sinh, sinh học, tế bào.
• Xét nghiệm phân, đàm hay các chất tiết khác như dịch màng phổi, dạ dày,…
• Khảo sát hình thái và chức năng của não, tim mạch, nội tạng trong ổ bụng: Nội soi, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp vi tính, x-quang, siêu âm,…
• Khảo sát cấu trúc và hình thái của xương khớp như chụp cộng hưởng từ, cắt lớp vi tính, x-quang.

Nhận định kết quả của các xét nghiệm cận lâm sàng như thế nào?

Xét nghiệm cận lâm sàng cho ra kết quả được trình bày dưới nhiều dạng khác nhau, tùy vào phương thức thực hiện. Nếu xét nghiệm phát hiện ra yếu tố được chính định sẽ cho ra kết quả dương tính. Ngược lại, xét nghiệm sẽ âm tính nếu không phát hiện thấy yếu tố được chỉ định. 

Đối với hình thức xét nghiệm đo lường nồng độ các chất ví dụ như hầu hết các xét nghiệm sinh hóa nước tiểu, máu thì kết quả nhận được sẽ là những biến số liên tục cùng thang đo và đơn vị đo dựa theo chuẩn định sẵn. Bên cạnh đó, khoảng giá trị bình thường cũng được trình bày song song để giúp bác sĩ nhận định kết quả là bất thường hay bình thường.

Với những xét nghiệm cận lâm sàng là mô tả cấu trúc, hình thái và chức năng của các tạng, kết quả có thể phụ thuộc vào nhận định chủ quan của kỹ thuật viên hay bác sĩ cũng như máy móc, phương tiện, thiết bị, thông số khác.

Sau khi có được kết quả, bác sĩ trực tiếp điều trị sẽ đưa ra chẩn đoán dựa vào bệnh cảnh, các triệu chứng thực thể và cơ năng. Đồng thời, những kết quả này chỉ mang giá trị tham khảo tại thời điểm hiện tại, không bất biến, đặc biệt là trong các bệnh lý diễn tiến nhanh. Ngoài ra, cần tham khảo về những yếu tố gây nhiễu, chồng lấp và biện luận trong trường hợp âm tính giả, dương tính giả.

Xét nghiệm cận lâm sàng có nguy hiểm không?

Xét nghiệm cận lâm sàng không hoàn toàn vô hại, vì nó có thể tiềm ẩn một số rủi ro cho bệnh nhân, ví dụ như: Lấy máu làm xét nghiệm có khả năng gây đau, nhất là khi phải lấy nhiều lần; nguy cơ nhiễm phóng xạ trong quá trình cắt lớp vi tính, chụp x-quang; tiềm ẩn bất lợi khi gây mê, gây tê với can thiệp sinh thiết, nội soi,… và tốn kém chi phí. 

Tuy nhiên, bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán, cân nhắc về lợi ích mang lại nhằm đạt được hiệu quả tối ưu trước khi chỉ định xét nghiệm. Vì vậy, xét nghiệm cận lâm sàng phải được tiến hành theo chỉ định của bác sĩ, không được thực hiện bừa bãi, tùy tiện.

Khám sức khỏe tổng quát và xét nghiệm cận lâm sàng tại Đa khoa Phương Nam

Phòng khám Đa khoa Phương Nam là cơ sở y tế uy tín tại Đà Lạt cung cấp dịch vụ xét nghiệm cận lâm sàng và khám sức khỏe tổng quát, có nhiều ưu điểm nổi bật như:

• Được Sở Y Tế cấp phép hoạt động và cung cấp dịch vụ xét nghiệm cận lâm sàng, khám sức khỏe tổng quát.
• Quy trình triển khai dịch vụ chuyên nghiệp, an toàn, mang đến kết quả chính xác và nhanh chóng. Gói xét nghiệm và thăm khám đa dạng, phù hợp với từng trường hợp bệnh lý khác nhau.
• Quy tụ đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên, điều dưỡng giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, tận tình, chu đáo.
• Trang thiết bị, máy móc hiện đại, được nhập khẩu từ những quốc gia tiên tiến trên thế giới.
• Chi phí niêm yết, công khai, minh bạch, không phát sinh thêm. Hỗ trợ đặt lịch online, tiết kiệm thời gian thăm khám.