Xét nghiệm HCG là gì? Ý nghĩa và quy trình xét nghiệm

Trang chủ > Chuyên khoa > Nội khoa > Huyết học > Xét nghiệm HCG là gì? Ý nghĩa và quy trình xét nghiệm

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 3 20, 2025

Xét nghiệm HCG là một phương pháp phổ biến để xác định phụ nữ có thai hay không, dựa trên việc đo nồng độ beta HCG trong máu hoặc nước tiểu. Vậy, khi nào nên thực hiện xét nghiệm HCG? Xét nghiệm HCG có chính xác không? Mời bạn đọc theo dõi nội dung dưới đây! 

Xét nghiệm định lượng HCG là gì?

HCG là viết tắt của cụm từ Human Chorionic Gonadotropin – một loại hormone đặc biệt được tiết ra trong quá trình hình thành nhau thai sau khi trứng rụng đã được thụ tinh và làm tổ. HCG đóng vai trò báo hiệu cho tử cung về việc hợp tử đã sẵn sàng làm tổ, đồng thời ngăn chặn sự rụng trứng theo chu kỳ và kích hoạt các phản ứng của cơ thể người mẹ như ốm nghén.

Xét nghiệm định lượng HCG là xét nghiệm đo nồng độ hormone Human Chorionic Gonadotropin (HCG) trong máu.
Xét nghiệm HCG giúp thai phụ phát hiện thai từ giai đoạn rất sớm, ngay cả khi chỉ mới xuất hiện những dấu hiệu ban đầu như ốm nghén hoặc chậm kinh.

Khi thực hiện xét nghiệm HCG, chỉ số nồng độ beta HCG tăng trong máu và nước tiểu là dấu hiệu đặc trưng giúp chẩn đoán việc có thai ở giai đoạn sớm. Sau khi trứng thụ tinh, nồng độ sẽ tăng nhanh, thường gấp đôi cứ mỗi 24 – 72 giờ trong những tuần đầu tiên. Tuy nhiên, sự gia tăng này không diễn ra vô hạn mà sẽ đạt đến đỉnh điểm vào khoảng tuần thứ 8 – 10 của thai kỳ, sau đó giảm xuống và duy trì ở mức ổn định trong suốt thời gian thai kỳ.

Có thể thực hiện xét nghiệm HCG từ 7-10 ngày sau khi quan hệ, lúc này, đa số trường hợp đều có chỉ số beta HCG tăng cao nếu thụ thai thành công. Tuy nhiên, để kết quả có tính chính xác hơn thì phụ nữ nên làm xét nghiệm này sau khi trễ kỳ kinh.

Trong quá trình mang thai, phụ nữ vẫn có thể tiến hành xét nghiệm này ở nhiều lần trong giai đoạn đầu thai kì. Không chỉ giúp kiểm soát tốt tình trạng thai kỳ mà xét nghiệm còn giúp phát hiện những bất thường để có cách xử trí sớm.

Tại sao cần phải xét nghiệm HCG?

Ý nghĩa quan trọng của việc thực hiện xét nghiệm HCG là giúp thai phụ phát hiện việc mang thai từ giai đoạn rất sớm, thậm chí mới chỉ xuất hiện những dấu hiệu như ốm nghén hay chậm kinh. Dựa trên sự gia tăng của hormone này vượt ngưỡng sinh lý bình thường, các bác sĩ có thể đưa ra kết luận về việc người phụ nữ đã mang thai.

Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác và loại trừ các trường hợp dương tính giả, quy trình chuẩn thường khuyến cáo thực hiện xét nghiệm lần thứ hai sau khoảng 48 – 72 giờ.

Ngoài việc xác định thai sớm, xét nghiệm HCG còn có những vai trò sau:

  • Xác định số lượng thai (đa thai hay đơn thai), nhưng cần kết hợp siêu âm để chẩn đoán chính xác.
  • Phát hiện thai ngoài tử cung sớm.
  • Phát hiện dị tật bẩm sinh như bệnh Down hoặc các bệnh lý thai nhi khác.
  • Kiểm tra thai lưu kết hợp siêu âm.
  • Ước tính tuổi thai (dự đoán tương đối).

Xét nghiệm HCG chính xác không?

Xét nghiệm HCG có độ chính xác khá cao, gần 97%. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả, bao gồm: xét nghiệm quá sớm khi hàm lượng beta HCG còn quá thấp, mẫu xét nghiệm không đạt yêu cầu, hoặc việc sử dụng một số loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng có thể làm thay đổi nồng độ beta HCG, dẫn đến kết quả không chính xác.

Xét nghiệm HCG là một phương pháp đáng tin cậy để xác định mang thai.
Xét nghiệm HCG là một phương pháp đáng tin cậy để xác định mang thai, gần 97%. 

Thêm vào đó, xét nghiệm nồng độ HCG trong máu thường cho kết quả chuẩn xác hơn so với xét nghiệm nước tiểu. Xét nghiệm máu cho kết quả nhanh và đáng tin cậy hơn nếu mục đích là kiểm tra có thai hay không. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể chỉ định siêu âm hoặc các xét nghiệm khác nếu cần thiết. 

Ưu điểm của xét nghiệm HCG:

  • Xét nghiệm HCG là một phương pháp an toàn, không gây hại cho người mẹ và thai nhi.
  • Chi phí xét nghiệm HCG thường hợp lý, phù hợp với khả năng chi trả của nhiều người.
  • Xét nghiệm HCG giúp sớm phát hiện các dị tật, bệnh lý bẩm sinh ở thai nhi, thai lưu hoặc thai ngoài tử cung, từ đó có cách xử trí kịp thời. Ngoài ra, xét nghiệm HCG còn có thể giúp phát hiện ung thư từ trứng hoặc tinh trùng (ung thư tế bào mầm), ví dụ như ung thư buồng trứng hoặc ung thư tinh hoàn. Trong trường hợp nghi ngờ ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm khác để chẩn đoán.

Phương pháp xét nghiệm HCG

Xét nghiệm HCG có thể được thực hiện bằng cách lấy mẫu máu hoặc mẫu nước tiểu. Đây là một phương pháp nhanh chóng và chính xác để xác định việc có thai hay không. Các bác sĩ khuyến cáo nên thực hiện xét nghiệm HCG sau 2 tuần kể từ kỳ kinh cuối hoặc 2 tuần sau khi chuyển phôi.

Xét nghiệm trên mẫu máu:

Xét nghiệm HCG bằng mẫu máu được thực hiện bởi bác sĩ và thường cho kết quả trong vòng vài ngày, có thể kèm theo siêu âm thai theo chỉ định.

  • Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch và đưa vào ống nghiệm chứa chất chống đông máu Heparin, EDTA hoặc ống không chứa chất chống đông theo đúng quy trình.
  • Sau khi lưu trữ thông tin, mẫu máu được bảo quản đúng điều kiện thích hợp và vận chuyển về phòng xét nghiệm.
  • Xét nghiệm được thực hiện trên hệ thống đã được kiểm nghiệm chất lượng.
  • Kết quả xét nghiệm sẽ có trong thời gian sớm nhất.

Xét nghiệm trên mẫu nước tiểu:

Xét nghiệm HCG bằng mẫu nước tiểu khá đơn giản và có thể thực hiện tại nhà bằng que thử thai. Để có kết quả chính xác hơn, nên thực hiện xét nghiệm nước tiểu vào buổi sáng vì lúc này nồng độ HCG trong nước tiểu thường cao hơn.

  • Cho nước tiểu vào lọ, lấy que thử thai cầm theo hướng mũi tên chỉ xuống.
  • Đặt que thử vào lọ, tránh để nước tiểu ngập quá mũi tên và chờ đọc kết quả.
  • Sau khoảng 5 phút, nếu thấy hai vạch hiện lên tức là đã có thai; nếu chỉ hiện một vạch thì kết quả âm tính. Nếu không vạch nào xuất hiện, có thể que thử thai bị hỏng hoặc mẫu nước tiểu không đảm bảo, nên thử lại lần khác.
  • Với những ai có triệu chứng mang thai (nôn, mất kinh, căng ngực, mệt mỏi), nên đợi 1 tuần sau rồi kiểm tra lại hoặc đến gặp bác sĩ để làm xét nghiệm máu.

Bảng định lượng HCG

  • Dựa vào chỉ số nồng độ HCG trong mẫu máu và nước tiểu, bác sĩ sẽ giải thích kết quả là có thai hay không có thai.
  • Đối với phụ nữ bình thường không mang thai, chỉ số beta HCG dưới 5 mIU/mL được coi là âm tính.
  • Đối với phụ nữ mang thai, nồng độ HCG sẽ trên 25 mIU/mL. Ngoài ra, nồng độ HCG cũng thay đổi theo tuổi thai như sau: Trong 3 tháng đầu thai kỳ, nồng độ HCG tăng cao là một dấu hiệu bình thường. Nếu nồng độ HCG thấp, cần phải theo dõi và kiểm tra lại trong vòng 48-72 giờ. Nồng độ HCG thấp không loại trừ khả năng thai bị sảy hoặc thai ngoài tử cung. Sau khi sinh nở hoặc sảy thai, nồng độ HCG sẽ trở lại bình thường (≤ 5 mIU/mL) sau khoảng 4-6 tuần.

Xét nghiệm HCG chỉ có thể xác định việc có thai và ước tính tuổi thai, chứ không phản ánh được trí tuệ hay giới tính của thai nhi. Do đó, các bà mẹ không nên quá lo lắng, vì sức khỏe của bé còn được đánh giá dựa trên những chỉ số khác.

Cần lưu ý trước và sau khi xét nghiệm HCG

Xét nghiệm HCG là một xét nghiệm quan trọng, đặc biệt đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác nhất, bạn cần lưu ý một số điều trước và sau khi thực hiện.

Trước khi xét nghiệm HCG:

Nhiều thai phụ thắc mắc về việc cần kiêng cữ những gì trước khi xét nghiệm beta HCG. Để có kết quả chính xác, cần lưu ý những điều sau:

  • Không cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm, và không xét nghiệm khi đang sử dụng thuốc có chứa HCG.
  • Không nên hút thuốc hoặc dùng các loại đồ uống có chất kích thích như cà phê, trà, rượu bia, nước ngọt… trước khi xét nghiệm ít nhất 12 giờ đồng hồ.
  • Xét nghiệm HCG thường cho kết quả chính xác nhất vào buổi sáng. Nếu không tuân thủ những lưu ý trên, các chỉ số sinh hóa của máu có thể cho kết quả không chính xác.

Sau khi xét nghiệm HCG:

  • Sau khi xét nghiệm HCG, các bà mẹ cần nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng và uống nhiều nước để phục hồi năng lượng.
  • Ngoài kiểm tra thai kỳ, xét nghiệm HCG còn giúp phát hiện dị tật thai nhi, thai ngoài tử cung và sảy thai, nên bà bầu nên đến bệnh viện uy tín để được kiểm tra kỹ lưỡng. Bác sĩ có thể giải thích kết quả, trả lời bất kỳ câu hỏi nào của bạn và đề xuất các bước tiếp theo cần thực hiện.
  • Để có kết quả xét nghiệm HCG chính xác nhất, mẹ bầu nên đi xét nghiệm máu sau khoảng 2 tuần kể từ khi quan hệ và tránh sử dụng các chất kích thích trước khi thực hiện xét nghiệm.

Tóm lại, xét nghiệm HCG là một trong các xét nghiệm quan trọng trong việc xác định mang thai sớm, theo dõi thai kỳ và phát hiện các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Việc hiểu rõ về xét nghiệm này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nguồn tham khảo: 

HCG (Injection) uses, dosage, side effects. (n.d.). Drugs.com. https://www.drugs.com/hcg.html

HCG blood test – quantitative. (n.d.). Mount Sinai Health System. https://www.mountsinai.org/health-library/tests/hcg-blood-test-quantitative

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ