Hotline:
1800 2222
Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 4 24, 2025
Bác sĩ tư vấn Y khoa
Mục Lục Bài Viết
Virus HPV có thể tồn tại trong máu. Nghiên cứu gần đây đã phát hiện DNA của HPV trong các tế bào máu, cho thấy khả năng virus này có thể tồn tại trong hệ tuần hoàn và có thể lây truyền qua truyền máu. Thông thường, DNA HPV trong máu thường bắt nguồn từ tế bào ung thư di căn.
Một nghiên cứu đã được tiến hành để kiểm tra sự hiện diện của DNA HPV trong tế bào đơn nhân máu ngoại vi (PBMC). Các nhà khoa học đã phân tích mẫu PBMC đông lạnh từ 57 bệnh nhân nhiễm HIV từ 1987-1996 và mẫu PBMC tươi từ 19 người hiến máu khỏe mạnh từ năm 2002-2003.
Kết quả cho thấy 8 bệnh nhân HIV và 3 người hiến máu dương tính với HPV type 16, với DNA virus tồn tại dưới dạng episomal (không tích hợp) và số lượng thấp. Đa số bệnh nhân HIV dương tính có tiền sử nhận máu truyền, củng cố thêm bằng chứng rằng tế bào PBMC có thể mang HPV và tiềm ẩn khả năng lây truyền virus qua máu.
Xét nghiệm máu có phát hiện HPV không? KHÔNG, xét nghiệm máu thường quy không được sử dụng để phát hiện virus HPV.
HPV là virus khu trú tại biểu môHPV chủ yếu lây nhiễm và tồn tại ở các tế bào biểu mô của da và niêm mạc (như cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, dương vật, hậu môn, miệng, họng). Virus HPV không thường xuyên lưu hành trong máu với số lượng đủ lớn để có thể phát hiện bằng các xét nghiệm máu thông thường.
Mô tả về sinh học và cơ chế gây bệnh của HPV từ các nguồn như Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đều nhấn mạnh rằng HPV là virus lây nhiễm tại chỗ ở tế bào biểu mô.
Các phương pháp xét nghiệm HPV được khuyến nghịCác phương pháp chính để phát hiện HPV phục vụ mục đích sàng lọc (đặc biệt là các type nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung) và chẩn đoán là:
Xét nghiệm HPV DNA hoặc mRNA
Đây là các xét nghiệm khuếch đại axit nucleic (NAATs) thực hiện trên mẫu tế bào lấy từ vị trí nghi ngờ nhiễm (phổ biến nhất là cổ tử cung). Xét nghiệm có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong việc phát hiện trực tiếp vật liệu di truyền (DNA hoặc mRNA) của virus HPV, kể cả việc xác định các type nguy cơ cao.
Hướng dẫn sàng lọc ung thư cổ tử cung của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Dự phòng Hoa Kỳ (USPSTF), và WHO đều khuyến nghị sử dụng xét nghiệm HPV DNA (đơn lẻ hoặc kết hợp với tế bào học – Pap test) làm phương pháp sàng lọc chính. Các nghiên cứu lớn như ATHENA (Addressing THE Need for Advanced HPV Diagnostics) đã chứng minh độ nhạy vượt trội của xét nghiệm HPV DNA so với xét nghiệm Pap đơn thuần trong việc phát hiện tổn thương tiền ung thư cổ tử cung (CIN3+). (Nguồn: Wright TC Jr, et al. Gynecol Oncol. 2015; Stoler MH, et al. Gynecol Oncol. 2011).
Xét nghiệm tế bào học (Pap test/Pap smear)
Xét nghiệm Pap Smear là phương pháp đơn giản trong khám phụ khoa, bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch âm đạo để kiểm tra tế bào cổ tử cung. Mục đích chính là phát hiện các thay đổi bất thường như dị sản hoặc loạn sản – những dấu hiệu có thể dẫn đến ung thư. Nhờ việc phát hiện sớm các bất thường này, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm tiếp theo để xác định chính xác tình trạng bệnh.
Xét nghiệm Thinprep
ThinPrep là phương pháp tiên tiến hơn so với Pap Smear truyền thống. Bác sĩ sử dụng chổi tế bào để lấy mẫu từ cổ tử cung, sau đó rửa trong dung dịch đặc biệt và chuyển vào lọ ThinPrep. Tiêu bản được xử lý tự động qua kỹ thuật tách chiết và phết tế bào lên lam kính trước khi được phân tích. Phương pháp nâng cao độ chính xác của kết quả, cung cấp thông tin rõ ràng hơn về tình trạng tế bào cổ tử cung.
HPV (Human Papillomavirus) được biết đến chủ yếu là bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả quan hệ bằng miệng. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa truyền máu và các bệnh liên quan đến HPV chưa được nghiên cứu rộng rãi. Gần đây, một nghiên cứu đã chỉ ra khả năng nhiễm HPV qua đường máu, với bằng chứng là sự hiện diện của DNA virus, RNA sao chép và các protein virus có thể phát hiện được.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Pennsylvania đã công bố một nghiên cứu quan trọng trên tạp chí Emerging Microbes & Infections với tiêu đề “Virus u nhú có thể lây truyền qua máu và gây nhiễm trùng ở người nhận máu: Bằng chứng từ hai mô hình động vật”. Nghiên cứu này đặt ra giả thuyết rằng HPV có thể lây truyền giữa người với người thông qua đường máu.
Phó giáo sư Jiafen Hu, trưởng nhóm nghiên cứu và chuyên gia về bệnh lý học tại Đại học Y khoa Penn State, kêu gọi thực hiện thêm các nghiên cứu để xác minh khả năng lây truyền HPV qua máu, đặc biệt trong quá trình truyền máu. Ông nhấn mạnh rằng nếu điều này được chứng minh, các cơ sở y tế cần xem xét việc sàng lọc HPV trong máu dùng cho truyền máu.
GS. Hu giải thích rằng người nhận truyền máu thường có hệ miễn dịch suy yếu, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Do đó, ông đề xuất bổ sung HPV vào danh sách các virus cần sàng lọc khi hiến máu và nghiên cứu thêm để xác định liệu lượng HPV trong máu có đủ để gây nhiễm trùng hay không.
Một phát hiện quan trọng từ năm 2005 cũng được GS. Hu chia sẻ, khi nhóm nghiên cứu của ông phát hiện các trường hợp lây truyền tương tự. Khi xét nghiệm mẫu máu của nhóm trẻ em nhiễm HIV, các nhà nghiên cứu phát hiện một số mẫu dương tính với HPV, đặt ra câu hỏi liệu virus có thể được truyền qua máu trong quá trình truyền máu, vì một số trẻ đã nhận truyền máu trước đó.
Thí nghiệm trên thỏ và chuột đã chỉ ra rằng khi khối u da của thỏ bị nhiễm HPV qua đường máu, các gen như SLN, TAC1, MYH8, PGAM2 và APOBEC2 giảm biểu hiện, trong khi các gen như SDRC7, KRT16, S100A9, IL36G và FABP9 lại tăng lên – một kiểu biểu hiện tương tự như trong các khối u do nhiễm trùng tại chỗ. Thí nghiệm này cũng chứng minh sự hiện diện của nhiễm trùng HPV và tăng sản mô trong dạ dày của động vật nhiễm qua đường máu.
Một nghiên cứu khác sử dụng mô hình HPV ở chuột (MmuPV1) – loại virus có khả năng gây nhiễm ở cả da và niêm mạc. Trong nghiên cứu này, các chuột khỏe mạnh được tiêm virus qua tĩnh mạch đuôi. Kết quả cho thấy, tương tự như ở thỏ, các bệnh nhiễm trùng xuất hiện tại nhiều vị trí dễ bị tổn thương trên cơ thể chuột, bao gồm cả dạ dày của ba con vật.
Các nhà nghiên cứu đã tiến thêm một bước bằng cách lấy máu từ chuột nhiễm virus và truyền cho chuột khỏe mạnh. Kết quả là, những con chuột này phát triển nhiễm trùng ở cả da và niêm mạc, với một trường hợp nhiễm trùng được phát hiện ở dạ dày của một trong sáu con vật được thí nghiệm.
Tổng hợp các kết quả trên cung cấp bằng chứng về khả năng lây truyền HPV qua đường máu. Những phát hiện cho thấy lây truyền HPV qua máu có thể là một con đường tiềm ẩn của virus, ngụ ý rằng nguồn cung cấp máu chưa được kiểm tra HPV có thể là nguồn lây nhiễm HPV và các bệnh ung thư liên quan ở các mô không trực tiếp tiếp xúc với virus.
Việc nhận máu từ người nhiễm HPV hiện không được xem là có rủi ro đáng kể. Các quy trình hiến máu thường không bao gồm sàng lọc HPV, vì chưa có bằng chứng khoa học ở người chứng minh virus này có khả năng lây lan qua đường truyền máu.
Hệ thống xét nghiệm và sàng lọc máu hiến tại Việt Nam cũng như trên thế giới áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt để loại trừ nguy cơ lây nhiễm qua đường máu, tập trung vào các tác nhân như HIV, viêm gan B, C và giang mai. HPV không được đưa vào danh sách các virus cần sàng lọc trong máu hiến tặng.
Về mặt y học hiện tại, máu từ người nhiễm HPV được xem là an toàn cho người nhận vì không có bằng chứng khoa học nào khẳng định virus này có thể lây truyền qua quá trình truyền máu. Điều này giải thích tại sao HPV không nằm trong các xét nghiệm bắt buộc khi hiến máu.
Tuy nhiên, một nghiên cứu trên động vật năm 2019 đã chỉ ra khả năng HPV có thể lây truyền qua truyền máu. Mặc dù kết quả này chưa được xác minh trên người, nhưng nghiên cứu này gợi ý rằng máu từ người nhiễm HPV có thể tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cần được nghiên cứu thêm.
Các chuyên gia cũng lưu ý rằng chưa có mối liên hệ rõ ràng giữa HPV và các bệnh ung thư sau khi truyền máu, nhưng vẫn cần thêm nghiên cứu để làm rõ vấn đề này. Hiện tại, nếu người hiến máu có các vấn đề sức khỏe liên quan đến HPV như ung thư cổ tử cung hay các bệnh lý khác, họ có thể không đủ điều kiện hiến máu theo quy định hiện hành.
Virus Papilloma ở người (HPV) là một nhóm virus rất phổ biến, với hơn 200 type đã được xác định. Hầu hết mọi người có hoạt động tình dục sẽ bị nhiễm HPV vào một thời điểm nào đó trong đời. Hiểu rõ các đường lây nhiễm chính là rất quan trọng để thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Tiếp xúc tình dục (qua da và niêm mạc)
Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất đối với các type HPV gây bệnh ở đường sinh dục và hậu môn, cũng như một số type gây bệnh ở miệng và họng. Lây truyền xảy ra thông qua tiếp xúc trực tiếp da kề da hoặc niêm mạc kề niêm mạc với người bị nhiễm virus trong quá trình quan hệ tình dục. Điều này bao gồm:
Các nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn trên toàn cầu cho thấy tỷ lệ nhiễm HPV tăng mạnh sau khi bắt đầu có hoạt động tình dục. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đều khẳng định đây là đường lây truyền chính. (Nguồn: WHO HPV Factsheet; CDC HPV Information for Clinicians).
Bao cao su giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV nhưng không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ, vì HPV có thể lây nhiễm ở những vùng da không được bao cao su che phủ (như bìu, âm hộ, vùng đáy chậu). Tuy nhiên, sử dụng bao cao su đúng cách và thường xuyên vẫn được khuyến nghị. (Nguồn: Winer RL, et al. N Engl J Med. 2006; CDC Condom Effectiveness).
Lây truyền qua đường tiếp xúc
Mặc dù ít phổ biến hơn đối với các type HPV sinh dục nguy cơ cao, tiếp xúc da kề da không nhất thiết phải trong bối cảnh quan hệ tình dục cũng có thể dẫn đến lây truyền, đặc biệt là đối với các type HPV gây mụn cóc thông thường ở tay hoặc chân.
Ví dụ: Đối với các type HPV sinh dục, có thể xảy ra qua tiếp xúc tay-sinh dục hoặc sinh dục-sinh dục mà không cần giao hợp. Đối với các type gây mụn cóc thông thường, việc chạm vào mụn cóc của người khác có thể gây lây nhiễm.
Bản chất của virus là lây nhiễm qua tế bào biểu mô da và niêm mạc. Các nghiên cứu về mụn cóc thông thường đã chứng minh rõ ràng sự lây truyền qua tiếp xúc da. Đối với HPV sinh dục, tuy đường tình dục là chính, nhưng cơ chế lây nhiễm cơ bản vẫn là tiếp xúc biểu mô.
Lây truyền từ mẹ sang con
HPV có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở, đặc biệt khi em bé sinh qua ngã âm đạo và tiếp xúc với dịch tiết âm đạo của người mẹ nhiễm virus. Mặc dù HPV không gây ra các biến chứng thai kỳ như sảy thai hay sinh non, nhưng khả năng lây truyền vẫn tồn tại ở mức rất thấp. Trong một số trường hợp hiếm, trẻ có thể phát triển các bệnh lý như mụn cóc cổ họng hoặc đa bướu gai đường hô hấp do nhiễm HPV từ mẹ.
Với những phụ nữ có tiền sử nhiễm HPV và đang lên kế hoạch mang thai, việc tham khảo ý kiến bác sĩ để thực hiện các xét nghiệm cần thiết là rất quan trọng. Thông qua tư vấn y tế chuyên nghiệp, phụ nữ có thể hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình và được hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa thích hợp.
Nguồn tham khảo:
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Human Papillomavirus (HPV) pages. (cdc.gov/hpv)
World Health Organization (WHO) – Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer fact sheet.
Đa khoa Phương Nam I Thương hiệu thăm khám và chữa bệnh uy tín, chất lượng với đội ngũ và kiến thức y khoa hiện đại, cơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến. Vì cuộc sống là vô giá, chúng tôi đề cao triết lý “đón mừng cuộc sống”, đồng hành cùng với gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân
Hotline
