Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không và những ung thư nào?

Kết quả xét nghiệm máu âm tính giả đối với ung thư là điều đáng lo ngại, bởi bệnh nhân vẫn mắc bệnh nhưng không được phát hiện sớm. Ví dụ, một số bệnh nhân ung thư gan có thể không tiết protein AFP trong máu, dẫn đến kết quả xét nghiệm âm tính giả. Điều này khiến bệnh nhân chủ quan về tình trạng sức khỏe của mình và bệnh tình có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Dấu ấn ung thư được sử dụng để theo dõi tiến trình điều trị và tiên lượng bệnh. Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ xác định chỉ số dấu ấn ung thư. Sau khi điều trị, chỉ số này sẽ giảm xuống. Trong trường hợp nếu chỉ số tăng lên sau một thời gian, điều đó có thể báo hiệu ung thư di căn.

Tuy nhiên, dấu ấn ung thư không phải là chỉ số tuyệt đối để xác định ung thư. Nếu chỉ số tăng cao, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu để chẩn đoán chính xác.

Xét nghiệm máu có thể phát hiện những bệnh ung thư nào?

Bệnh ung thư đang trở thành gánh nặng lớn tại các quốc gia trên thế giới, đặc biệt với nước nghèo, nước đang phát triển. Theo thống kê của Globocan, ở Việt Nam, mỗi năm có khoảng 180.480 ca mắc mới ung thư, khoảng 120.184 ca tử vong. Theo baochinhphu.vn

Ngoài việc tìm hiểu xem xét nghiệm máu có thể phát hiện ung thư hay không, độc giả cũng muốn biết thêm về các bệnh khác có thể được chẩn đoán thông qua xét nghiệm máu. Thực tế, sự gia tăng của một số chỉ số trong kết quả xét nghiệm máu có thể cung cấp cho bác sĩ thêm thông tin để chẩn đoán các bệnh khác.

Cụ thể: 

• Sự gia tăng chỉ số CEA trong máu có thể là dấu hiệu của một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến giáp, ung thư thực quản, ung thư vùng đầu cổ, … Ngoài ra, chỉ số CEA cũng có thể tăng cao do các bệnh lý khác liên quan đến tụy, dạ dày, cổ tử cung, phổi, gan, buồng trứng…
• Chỉ số AFP tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư tinh hoàn, ung thư buồng trứng hoặc ung thư gan nguyên phát.
• Hàm lượng Protein CA 125 tăng cao thường gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, chỉ số này cũng có thể tăng cao ở một số người mắc các bệnh ung thư khác như ung thư vú, ung thư đường tiêu hóa, ung thư phổi hoặc ung thư tử cung.
• Chỉ số CA 15-3 thường tăng cao ở những người mắc bệnh ung thư vú hoặc ung thư phổi.
• Chỉ số CA 72-4, một dạng Glycoprotein, thường tăng cao ở những người bị ung thư tinh hoàn, ung thư buồng trứng hoặc ung thư dạ dày.
• Nồng độ HCG tăng cao (ngoại trừ trường hợp mang thai) là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ cao bệnh nhân bị ung thư màng đệm hoặc ung thư tinh hoàn.
• Nồng độ kháng nguyên PSA tự do hoặc PSA toàn phần trong máu tăng cao có thể là một dấu hiệu sớm của ung thư tuyến tiền liệt.
• Chỉ số Enzyme Enolase NSE tăng cao thường gặp ở những người bị u nguyên bào thần kinh, ung thư phổi tế bào nhỏ hoặc u nội tiết.
• Chỉ số CYFRA 21-1 thường tăng cao trong các trường hợp ung thư thực quản, ung thư phổi không tế bào nhỏ, ung thư vú, tuyến tụy, cổ tử cung. Ngoài ra, CYFRA 21-1 cũng có thể tăng cao trong một số bệnh lý khác như viêm phổi, nhiễm trùng máu, suy thận,…
• Chỉ số CA 19-9 tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy và một số loại ung thư đường tiêu hóa khác.

Chỉ số trong xét nghiệm máu tăng cao có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, không chỉ riêng ung thư. Để chẩn đoán chính xác, người bệnh cần kết hợp nhiều phương pháp xét nghiệm khác như chụp CT, chụp MRI, chụp PET, siêu âm, nội soi, sinh thiết… tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Một số xét nghiệm máu giúp phát hiện tế bào ung thư

Xét nghiệm máu có tầm soát được ung thư không? Xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các dấu hiệu của ung thư. Mặc dù không phải tất cả các loại ung thư đều có thể phát hiện qua xét nghiệm máu, nhưng một số xét nghiệm đặc biệt có thể giúp bác sĩ tìm ra những dấu hiệu bất thường trong cơ thể.

• Xét nghiệm sàng lọc nhiễm trùng hoặc nhiễm virus: Nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất. Đối với những bệnh nhân bị viêm gan B, C, bác sĩ sẽ cần lựa chọn phương pháp xét nghiệm phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể.
• Phân tích tế bào máu: Xét nghiệm giúp kiểm tra số lượng tế bào (tiểu cầu, bạch cầu hoặc hồng cầu) trong máu. Nếu kết quả cho thấy sự thay đổi bất thường (tăng cao hoặc giảm nhiều), bệnh nhân sẽ được lấy máu để phân tích kỹ hơn dưới kính hiển vi nhằm xác định nguyên nhân chính xác.
• Xét nghiệm chất điện giải và Ure: Đây là một trong những xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng của thận. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và đưa ra những chỉ định và phương pháp điều trị phù hợp.
• Xét nghiệm huyết đồ: Bác sĩ quan sát hình dạng, kích thước của tế bào máu, đặc biệt là tế bào hồng cầu, để chẩn đoán bệnh. Nếu tế bào có biểu hiện bất thường, bác sĩ sẽ có thêm cơ sở để xác định nguyên nhân gây bệnh.

Cách phòng ngừa ung thư

Ung thư là một căn bệnh nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao, hầu hết các phương pháp điều trị tập trung vào việc kiểm soát sự phát triển của tế bào ung thư, giảm nhẹ triệu chứng và kéo dài tuổi thọ. Do đó, phòng ngừa ung thư là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi căn bệnh này, cụ thể như sau:

• Để bảo vệ sức khỏe, bạn nên ưu tiên các loại rau củ quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt, đậu và các loại hạt. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, đồ chế biến sẵn, đồ uống có đường và chất béo bão hòa.
• Tập thể dục thường xuyên với các bài tập đa dạng như cardio, giúp bạn kiểm soát cân nặng, tăng cường sức khỏe tim mạch và giảm viêm, từ đó giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư.
• Để phòng ngừa ung thư, việc bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia là những biện pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả. Hút thuốc và uống quá nhiều rượu không chỉ gây hại cho phổi và gan mà còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác.
• Hãy sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 trở lên và thoa đều khắp cơ thể trước khi ra ngoài 30 phút. Đặc biệt, hãy tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10h sáng đến 4h chiều, khi tia UV mạnh nhất.
• Tiêm phòng là cách chủ động và an toàn nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng trước các bệnh nguy hiểm, trong đó có ung thư. Cả trẻ em và người lớn đều nên tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm chủng khuyến cáo.
• Khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư giúp chúng ta phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường trong cơ thể, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và yếu tố nguy cơ, bác sĩ sẽ tư vấn các loại hình tầm soát phù hợp như xét nghiệm máu, siêu âm, nội soi, chụp X-quang…