Bệnh Dại Có Chữa Được Không? Dự Phòng Thế Nào?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ K Mình

Bác sĩ khoa nội tổng quát

Đặt lịch Xem hồ sơ

Thời gian phát triển của bệnh dại

Để giải đáp thắc mắc bệnh dại có chữa được không, chúng ta cần biết thời gian phát triển của bệnh lý này. Những triệu chứng của bệnh dại ở người có thể xảy ra nhanh chóng trong tuần đầu tiên sau khi bị nhiễm virus. Bệnh dại có triệu chứng ban đầu rất khái quát, bao gồm đau đầu, sốt, cơ thể yếu. Trường hợp không có tiền sử phơi nhiễm với động vật dại, các dấu hiệu này sẽ làm giảm sự nghi ngờ. Vì chúng rất giống với triệu chứng của bệnh cúm thông thường hay những hội chứng virus khác.

Bệnh dại phát triển ở người như thế nào?

Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, virus dại sẽ phát triển tại lớp mô trong cùng bên dưới da (còn gọi là mô dưới da). Hoặc chúng sẽ phát triển từ cơ bắp, dây thần kinh ngoại biên (dây thần kinh nằm ngoài tủy sống hoặc não). Virus di chuyển đến tủy não và tủy sống dọc theo dây thần kinh với tốc độ từ 12 – 24 mm mỗi ngày. Bệnh nhân sẽ có dấu hiệu lâm sàng và những thay đổi hành vi khi virus xâm nhập vào não. Thời gian ủ bệnh dao động khoảng vài ngày đến vài tháng, cũng có thể kéo dài đến 1 năm.

Bệnh dại có chữa được không? 

Rất nhiều bạn đọc thắc mắc bệnh dại có chữa được không? Và đáng tiếc, đáp án là không có phương pháp điều trị đặc hiệu nào dành cho bệnh dại ở người tính đến thời điểm hiện tại. Nếu phát bệnh dại, khả năng tử vong gần như là 100%. Bác sĩ đa phần không thể làm gì hơn ngoài việc giúp bệnh nhân thoải mái tinh thần, hạn chế sự đau đau đớn về thể xác. Trong quá trình chăm sóc người bệnh cần lưu ý:

• Thận trọng để tránh bị cắn, nhiễm nước bọt vào vết thương, màng nhầy bằng cách dùng thiết bị bảo vệ y tế cá nhân.
• Giữ người bệnh trong phòng yên tĩnh có ánh sáng dịu. Đồng thời bảo vệ họ khỏi những kích thích như không khí lạnh, tiếng ồn lớn. Vì những yếu tố này có thể làm gia tăng sự co giật, co thắt.
• Để kiểm soát tình trạng co thắt cơ bắp và hạn chế kích thích, có thể cho bệnh nhân dùng một số loại thuốc an thần nếu bác sĩ thấy cần thiết.
• Không thể cho bệnh nhân ăn bằng miệng. Chỉ có thể tiêm chất lỏng vào tĩnh mạch.

Cần làm gì khi nghi ngờ bị bệnh dại?

Khi nghi ngờ bị bệnh dại, hãy thực hiện một số việc dưới đây:

Xử lý vết thương sau khi bị động vật cắn

Bạn cần xử lý vết thương đúng cách sau khi bị động vật cắn, cụ thể như sau:

• Rửa vết thương ngay lập tức bằng nước và xà phòng trong 10 – 15 phút. Hãy xả nước nếu không có sẵn xà phòng. 
• Tiếp đó, vết thương cần được làm sạch hoàn toàn với 70% Ethanol/rượu hoặc Povidone, Iodine (nếu có). 
• Đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

Những điều nên tránh: 

• Băng vết thương bằng gạc.
• Để vết thương tiếp xúc với chất kích thích như nước ép thực vật, ớt bột, kiềm hoặc Axit.

Theo dõi động vật gây ra vết thương

Bệnh dại sẽ ủ trong vài ngày đến vài tháng. Thời gian mắc bệnh đến lúc tử vong chỉ từ 1 – 7 ngày. Chó mắc bệnh dại có những thay đổi bất thường về hành vi như:

• Chạy không có mục đích rõ ràng.
• Ăn những vật bất thường như móng tay, gậy,…
• Cắn khi không có bất kỳ sự khiêu khích nào.
• Âm thanh thay đổi, ví dụ như gầm gừ, khàn hoặc không có khả năng phát ra tiếng. 
• Tiết nước bọt hoặc tạo bọt quá mức tại các góc miệng nhưng không phải do chứng sợ nước.

Theo dõi các dấu hiệu của bệnh trên cơ thể người

Việc làm này sẽ giúp bác sĩ chuẩn bị các biện pháp dự phòng bệnh tốt nhất. Những triệu chứng thường gặp trước khi phát bệnh gồm có:

• Ngứa hoặc đau tại vết thương (xuất hiện ở khoảng 80% ca bệnh dại).
• Khó chịu, sốt, đau đầu kéo dài trong 2 – 4 ngày.
• Không dung nạp ánh sáng, tiếng ồn hoặc không khí.
• Sợ nước.
• Trầm cảm, khó chịu, tức giận.
• Tại giai đoạn sau của bệnh chỉ nhìn thấy kích thích co thắt ở cổ họng và cổ.

Tiêm vắc xin phòng bệnh dại (PEP)

Nếu bị chó, mèo hoặc những động vật khác cắn thì bắt buộc phải dự phòng bệnh dại sau phơi nhiễm (PEP). PEP sẽ được yêu cầu trong những điều kiện sau:

• Nếu vết cắn gây thương tích, vỡ da, chảy máu. 
• Nếu màng nhầy tiếp xúc với nước bọt của con vật nghi ngờ bị dại.
• Nếu con vật có biểu hiện hành vi bất thường, biến mất trong thời gian quan sát, bị giết, kết quả xét nghiệm vật liệu não dương tính với virus dại. 

Tiêm vắc xin phòng bệnh cho vật nuôi

Tiêm vắc xin dại cho thú nuôi là phương pháp phòng ngừa bệnh dại lây sang cho người. Gia đình cần chủng ngừa cho mèo ở tuần thứ 8 và tiêm cho chó khi được 6 – 8 tuần tuổi hoặc thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ thú y. 

Dự phòng sau phơi nhiễm (PEP)

Quay lại câu hỏi bệnh dại có chữa được không? Bạn cần biết rằng, dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) chính là phương pháp chữa trị ngay lập tức cho nạn nhân bị động vật cắn. Cách này hỗ trợ ngăn chặn virus xâm nhập vào trong hệ thống thần kinh trung ương, dẫn đến tử vong. PEP bao gồm:

• Rửa và chữa trị vết thương tại chỗ sau khi bị động vật cắn càng sớm càng tốt.
• Chủng ngừa vắc xin dại mạnh và hiệu quả theo khuyến cáo của WHO.
• Dùng Immunoglobulin bệnh dại (RIG) nếu có chỉ định.

Nhìn chung, chữa trị ngay sau khi tiếp xúc với virus dại có thể giúp phòng ngừa sự xuất hiện của các triệu chứng và nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, nếu không can thiệp kịp thời để phát bệnh thì sẽ rất nguy hiểm, hiếm khi chữa trị thành công, tỷ lệ tử vong lúc này gần như là 100%. 

Quy tắc thực hiện PEP khi bị dại

Tùy vào mức độ nghiêm trọng khi tiếp xúc với động vật nghi ngờ nhiễm bệnh dại, PEP sẽ được ứng dụng như sau:

• Khi động vật liếm, chạm trên da không trầy xước không cần thực hiện PEP.
• Khi động vật cắn dẫn đến vết xước nhỏ hoặc có vết thương không chảy máu: Điều trị vết thương tại chỗ và tiêm phòng ngay lập tức.
• Vết thương lớn hoặc có nhiều vết trầy xước: Chủng ngừa vắc xin ngay lập tức và dùng Immunoglobulin bệnh dại kèm theo những biện pháp sơ cứu vết thương.

Động vật cắn người phải được cách ly để quan sát và kiểm tra. Thời gian quan sát là 10 ngày hoặc trong lúc chờ kết quả xét nghiệm. Trường hợp không thể theo dõi con vật đó thì nên hoàn thành một đợt chữa trị dự phòng đầy đủ.