Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 3 5, 2025
Mục Lục Bài Viết
Dị ứng mắt, hay còn gọi viêm kết mạc dị ứng, là tình trạng mắt bị kích thích do tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng từ môi trường xung quanh. Các tác nhân này, được gọi là dị nguyên, bao gồm bụi, phấn hoa, khói và các yếu tố thời tiết nhất định, có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch.
Khi hệ thống miễn dịch, vốn có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố có hại như virus và vi khuẩn, phản ứng quá mức với những dị nguyên này, có thể gây ra các triệu chứng dị ứng. Mặc dù phản ứng này là một phần của cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể, nhưng đôi khi nó lại vượt quá mức cần thiết và dẫn đến tình trạng dị ứng mắt.
Các triệu chứng của dị ứng mắt thường khá rõ ràng, giúp người bệnh dễ dàng nhận biết so với các bệnh lý khác về mắt. Các triệu chứng này có thể bao gồm:
Các triệu chứng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai mắt. Nếu dị ứng mắt đi kèm với nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng liên quan đến đường hô hấp như nghẹt mũi, sổ mũi hoặc hắt hơi.
Cơ chế gây ra các triệu chứng dị ứng mắt là do phản ứng của cơ thể với các tác nhân gây dị ứng (dị nguyên). Khi dị nguyên xâm nhập vào mắt, chúng hòa tan trong nước mắt và tiếp xúc với niêm mạc mắt (kết mạc), kích hoạt hệ miễn dịch. Cơ thể sản xuất kháng thể, sau đó giải phóng histamin và các chất hóa học khác. Chính các chất này gây ra các triệu chứng như sưng, chảy nước mắt, ngứa mắt, và các triệu chứng ở mũi như nghẹt mũi, chảy nước mũi.
Dị ứng mắt có thể gây ra nhiều khó chịu, đặc biệt là tình trạng sưng mắt. Dưới đây là một số cách giúp bạn giảm sưng mắt khi bị dị ứng:
Mắt sưng đau, đỏ, chảy nước mắt liên tục khiến bạn khó chịu, chườm lạnh sẽ là cách giảm sưng mắt an toàn và hiệu quả, có thể áp dụng ngay. Chườm lạnh có tác dụng thu nhỏ các mô mắt bị kích ứng và giúp giảm đau. Chuẩn bị một tô nước đá nhỏ. Nhúng một chiếc khăn sạch vào, sau đó vắt bớt nước thừa. Ngả đầu ra sau và đặt miếng khăn lạnh lên trên đôi mắt đang nhắm, giữ trong 5 – 10 phút. Lặp lại thao tác này vài lần cho đến khi các triệu chứng giảm và mắt bạn cảm thấy dễ chịu hơn.
Dùng nước muối sinh lý vô trùng có thể làm dịu đôi mắt bị kích ứng và giúp loại bỏ các chất gây dị ứng như bụi, phấn hoa, lông thú,… khỏi mắt. Giúp mắt bớt khô, loại bỏ tác nhân gây dị ứng và xoa dịu những triệu chứng khó chịu mà dị ứng mắt mang đến.
Một cách hiệu quả để giảm sưng mắt do dị ứng là sử dụng thuốc nhỏ mắt. Dị ứng thường gây khô và khó chịu cho mắt, và thuốc nhỏ mắt giúp bôi trơn, làm dịu nhanh chóng. Bác sĩ có thể gợi ý bảo quản thuốc nhỏ mắt trong tủ lạnh để tăng thêm cảm giác dễ chịu khi sử dụng.
Làm sạch mặt và mắt bằng nước sạch sẽ giúp giảm viêm và loại bỏ bất kỳ hạt gây dị ứng cục bộ nào có thể gây dị ứng cho bạn. Ngoài ra, bạn nên rửa mắt thường xuyên bằng nước rửa mắt chuyên dụng để loại bỏ bụi và phấn hoa trên bề mặt mắt.
Rửa tay và mặt sau khi ra ngoài trở về có thể giúp loại bỏ phấn hoa. Bạn cũng nên tắm và gội đầu hàng ngày trước khi đi ngủ để không làm lây lan chất gây dị ứng ra ga trải giường.
Rửa tay thật sạch và massage nhẹ nhàng quanh mắt cũng là cách làm giảm sưng mắt khi bị dị ứng mắt an toàn và hiệu quả. Massage mắt giúp giảm nhanh cảm giác đau nhức và cải thiện tình trạng sưng, đẩy mạnh quá trình lưu thông máu. Chỉ nên thực hiện các thao tác massage nhẹ nhàng, sử dụng ngón trỏ và ngón giữa, massage nhẹ nhàng dọc vùng bầu mắt, cạnh mũi. Phương pháp này giúp làm giảm mắt đỏ, ngứa hoặc đau, tiết nhiều nước mắt, dị ứng, đau đầu,…
Trong trường hợp bị dị ứng mắt nặng, dễ tái phát, các triệu chứng khiến bạn đau nhức mắt,… ảnh hưởng đến thị lực, lúc này bác sĩ có thể chỉ định dùng một số loại thuốc điều trị đường uống, giúp giảm nhanh triệu chứng và điều trị các nguyên nhân gây dị ứng mắt.
Liệu pháp miễn dịch hoặc tiêm phòng dị ứng là phương pháp điều trị rất hiệu quả cho bệnh viêm kết mạc dị ứng. Các bác sĩ sẽ cần thực hiện các mũi tiêm trong một khoảng thời gian quy định với liều lượng tăng dần, kích thích cơ thể hình thành cơ chế miễn dịch đối với tác nhân gây dị ứng sưng mắt.
Sưng mắt do dị ứng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi bạn gặp tình trạng này:
Để giảm sưng mắt do dị ứng, quan trọng nhất là tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng (kháng nguyên). Kháng nguyên là những hạt nhỏ kích hoạt phản ứng dị ứng, ví dụ như phấn hoa, lông thú cưng, bụi và cỏ. Cố gắng tránh cả những tác nhân gây dị ứng trong không khí và những chất tiếp xúc trực tiếp với mắt.
Nếu bạn bị dị ứng quanh năm do các tác nhân trong nhà như mạt bụi, lông thú cưng, nấm mốc và khói, hãy thực hiện các biện pháp sau: giặt vỏ gối thường xuyên hơn, sử dụng tấm bảo vệ gối và vỏ gối chống dị ứng.
Thay bộ lọc điều hòa thường xuyên để loại bỏ các tác nhân gây dị ứng trong không khí. Tắm trước khi đi ngủ cũng rất hữu ích, vì các kháng nguyên có thể bám vào tóc và quần áo của bạn suốt cả ngày. Đặc biệt, hãy tránh dụi mắt, vì hành động này có thể làm tình trạng dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn.
Thành phần thường gặp trong mỹ phẩm như nước hoa, chất bảo quản (formaldehyde hoặc paraben), thuốc nhuộm và kim loại (niken hoặc coban) có thể gây ra phản ứng dị ứng khi tiếp xúc với vùng da mỏng manh quanh mắt. Phản ứng dị ứng có thể dẫn đến các triệu chứng như ngứa, đỏ, sưng và chảy nước mắt.
Mặc dù dụi mắt có thể mang lại cảm giác dễ chịu tạm thời, nhưng hành động này thực sự có thể gây hại cho mắt, đặc biệt khi bạn đang bị dị ứng. Dụi mắt quá nhiều sẽ kích thích các tế bào bạch cầu giải phóng thêm các chất gây ngứa, đồng thời tạo điều kiện cho các tác nhân gây dị ứng xâm nhập sâu hơn vào mắt. Điều này có thể làm cho các triệu chứng dị ứng như đau rát, sưng đỏ trở nên nghiêm trọng hơn.
Kính hoặc kính râm có thể đóng vai trò như một lớp bảo vệ vật lý, giúp ngăn chặn các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, mạt bụi, lông thú tiếp xúc với mắt. Điều này có thể giúp giảm thiểu các triệu chứng kích ứng như ngứa, đỏ và chảy nước mắt. Việc đeo kính hoặc kính râm khi ra ngoài, đặc biệt là trong mùa phấn hoa, có thể giúp giảm đáng kể các triệu chứng dị ứng mắt. Tuy nhiên, cần lưu ý việc đeo kính chỉ mang lại sự bảo vệ một phần.
Nếu bạn bị sưng mắt sau khi uống thuốc, có thể đây là tác dụng phụ của thuốc.
Tình trạng dị ứng mắt gây sưng thường cải thiện sau vài ngày điều trị. Tuy nhiên, một số người có thể gặp phải tình trạng dị ứng mắt tái phát, gây sưng mắt nhiều lần. Thời gian hồi phục sau điều trị có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ dị ứng và thể trạng của từng người. Trong một số trường hợp, các triệu chứng dị ứng mắt chỉ kéo dài trong vài giờ.
Dị ứng mắt gây sưng tuy không quá nguy hiểm đến sức khỏe tổng thể, nhưng có thể gây khó chịu và tiềm ẩn những nguy cơ nhất định, đặc biệt là khi trở thành dị ứng mãn tính. Biện pháp hiệu quả nhất để giảm sưng mắt do dị ứng là xác định nguyên nhân gây dị ứng và hạn chế tối đa việc tiếp xúc với chúng.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo: WebMD Editorial Contributors. (2023, February 13). How to get relief from eye allergies. WebMD. https://www.webmd.com/allergies/eye-allergies