Bác sĩ giải đáp: Nên tiêm chủng vào buổi sáng hay chiều?

Tại sao trẻ nên được tiêm phòng?

Việc tiêm chủng đầy đủ giúp trẻ hình thành miễn dịch với nhiều loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, các biến chứng nghiêm trọng và thậm chí tử vong. Dưới đây là một số lý do quan trọng vì sao trẻ em nên được tiêm phòng:

Ảnh hưởng của nhịp sinh học đến hiệu quả của vắc-xin

Cơ thể con người vận hành theo một nhịp sinh học đặc thù, và điều này có ảnh hưởng trực tiếp đến cách hệ miễn dịch phản ứng với vắc-xin. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa thời điểm tiêm và hiệu quả của vắc-xin, cũng như khả năng xuất hiện tác dụng phụ. Sự thay đổi nồng độ hormone và hoạt động của hệ miễn dịch trong các thời điểm khác nhau trong ngày sẽ tạo ra những phản ứng khác nhau với vắc-xin.

Tiêm chủng vào buổi sáng

Sau một đêm nghỉ ngơi, cơ thể trong trạng thái tỉnh táo và đầy năng lượng. Đặc biệt, nồng độ cortisol – hormone stress – trong máu cao hơn vào buổi sáng, có thể giúp kích thích hệ miễn dịch phản ứng tích cực hơn với vắc-xin. Thêm vào đó, tiêm vào buổi sáng còn thuận lợi cho việc theo dõi các phản ứng có thể xảy ra trong ngày (trẻ sốt nhẹ hoặc quấy khóc), giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề nếu có.

Tiêm chủng vào buổi chiều

Mặt khác, tiêm vắc-xin vào buổi chiều cũng có những ưu điểm riêng biệt. Một số nghiên cứu đã phát hiện rằng với một số loại vắc-xin nhất định, việc tiêm vào buổi chiều có thể tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn. Điều này có thể xuất phát từ việc cơ thể đã trải qua một ngày hoạt động và hệ miễn dịch đang ở trạng thái sẵn sàng đáp ứng tốt nhất. Bên cạnh đó, buổi chiều thường ít người thăm khám tại các cơ sở y tế, giúp rút ngắn thời gian chờ đợi.

Tiêm vắc-xin nên tiêm sáng hay chiều?

Tiêm vắc-xin nên tiêm sáng hay chiều là câu hỏi được nhiều bậc phụ huynh quan tâm. Thời điểm tiêm vắc xin (sáng hay chiều) phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm điều kiện môi trường, loại vắc xin, lịch trình cá nhân và tình trạng sức khỏe.

• Loại vắc-xin: Thời điểm tiêm vắc – xin sẽ phụ thuộc vào từng loại vắc-xin cụ thể. Một số nghiên cứu cho thấy tiêm vắc-xin cúm vào buổi sáng có thể mang lại hiệu quả tốt hơn cho người lớn tuổi. Ngược lại, tiêm vắc-xin BCG vào buổi chiều dường như hiệu quả hơn trong việc kích thích hệ miễn dịch. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến chuyên gia y tế về thời điểm tiêm phù hợp cho từng loại vắc-xin là rất quan trọng.
• Lịch trình cá nhân: Lịch trình cá nhân rất quan trọng khi quyết định thời điểm tiêm vắc xin. Nếu bạn có một ngày bận rộn, tiêm vào buổi chiều sau khi làm việc xong sẽ cho phép bạn nghỉ ngơi và theo dõi phản ứng mà không ảnh hưởng đến công việc. Ngược lại, nếu bạn có thể nghỉ ngơi sau khi tiêm thì buổi sáng là lựa chọn tốt hơn.
• Tình trạng sức khỏe: Tình trạng sức khỏe tổng quát cũng là yếu tố quan trọng cần cân nhắc. Nếu bạn thường cảm thấy mệt mỏi vào buổi chiều, nên chọn tiêm vào buổi sáng khi còn tỉnh táo và khỏe mạnh. Ngược lại, nếu bạn hay căng thẳng vào buổi sáng, tiêm vào buổi chiều khi đã thư giãn có thể giúp giảm các phản ứng phụ liên quan đến stress. Đặc biệt, những người đang dùng thuốc cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tương tác không mong muốn giữa thuốc và vắc-xin.
• Chỉ định của bác sĩ : Tham vấn chuyên gia y tế là bước không thể thiếu khi quyết định thời điểm tiêm vắc-xin. Bác sĩ sẽ tư vấn dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể, loại vắc-xin và các yếu tố khác. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng sẽ hướng dẫn cách chuẩn bị trước khi tiêm, chăm sóc sau tiêm và cách xử lý các phản ứng phụ có thể xảy ra, giúp đảm bảo hiệu quả tối đa của vắc-xin.
• Điều kiện môi trường: Trong những ngày nắng nóng, nên chọn tiêm vào sáng sớm hoặc chiều muộn để tránh thời điểm nhiệt độ cao nhất, giúp giảm nguy cơ mất nước và các phản ứng phụ liên quan đến nhiệt. Ngược lại, vào những ngày lạnh, tiêm vắc-xin vào sáng muộn hoặc chiều sớm sẽ tạo cảm giác thoải mái hơn cho người tiêm.

Những lưu ý khi tiêm chủng

Tiêm chủng là một trong những cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa các bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, để quá trình tiêm chủng diễn ra an toàn và hiệu quả, chúng ta cần lưu ý một số điều sau:

Trước khi tiêm phòng

• Trước khi tiêm phòng, cần đảm bảo trẻ có sức khỏe tốt, không bị sốt hay nhiễm trùng, nếu trẻ đang ốm phải thông báo cho bác sĩ biết ngay.
• Phải cung cấp đầy đủ thông tin về tiền sử dị ứng của trẻ cho bác sĩ, đặc biệt là các phản ứng dị ứng với vắc xin hoặc thành phần của vắc xin.
• Mang theo sổ tiêm chủng của trẻ để bác sĩ có thể theo dõi và kiểm tra lịch sử tiêm chủng, từ đó đảm bảo các mũi tiêm được thực hiện đúng lịch trình.
• Nếu phụ huynh có bất kỳ thắc mắc hay lo lắng nào về vắc xin sắp tiêm, hãy thảo luận trực tiếp với bác sĩ để được tư vấn chi tiết và cụ thể.

Sau khi tiêm phòng

• Cần theo dõi trẻ cẩn thận trong khoảng 15-30 phút ngay sau khi tiêm để kịp thời phát hiện các phản ứng bất thường như phát ban, sưng tấy hoặc khó thở.
• Khi về nhà, tiếp tục quan sát các phản ứng của trẻ, nếu trẻ bị sốt nhẹ, sưng đỏ hoặc đau tại chỗ tiêm có thể dùng khăn ấm chườm hoặc cho uống thuốc giảm đau, hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Đảm bảo cho trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ và uống nhiều nước sau khi tiêm phòng để cơ thể phục hồi tốt nhất.
• Trong trường hợp trẻ xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao, co giật, phát ban toàn thân hoặc khó thở, cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.

Trên đây là toàn bộ thông tin giải đáp thắc mắc “Nên tiêm chủng vào buổi sáng hay chiều?”. Dù tiêm vào buổi sáng hay chiều, việc tiêm chủng đúng lịch vẫn là yếu tố quyết định để bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Để có quyết định cuối cùng, các bậc phụ huynh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để lựa chọn thời điểm tiêm phù hợp nhất cho bé.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.