07 Nguyên nhân tăng nhãn áp bạn cần lưu ý

Tăng nhãn áp là gì?

Bệnh tăng nhãn áp là một bệnh về mắt phổ biến xảy ra khi dây thần kinh thị giác nối mắt với não bị tổn thương. Nguyên nhân thường là do dịch thể lỏng tích tụ ở phía trước mắt, dẫn đến tăng áp lực bên trong nhãn cầu.

Bệnh tăng nhãn áp có thể di truyền và có nguy cơ gây mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mặc dù bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng người lớn từ 70 đến 80 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Áp suất bình thường trong mắt nằm trong khoảng từ 11 đến 21 mmHg (milimet thủy ngân), đơn vị này cũng được sử dụng để đo huyết áp. Nếu áp suất mắt của bạn cao hơn 21 mmHg ở một hoặc cả hai mắt trong hai lần khám mắt trở lên, bạn có thể đã bị tăng nhãn áp.

Những nguyên nhân tăng nhãn phổ biến

Tăng nhãn áp có thể xảy ra do hai nguyên nhân chính là mắt sản xuất quá nhiều dịch thể lỏng hoặc hệ thống thoát dịch của mắt gặp vấn đề. Góc thoát dịch nằm ở phía trước mắt, giữa mống mắt và giác mạc. Khi góc thoát dịch bị tắc nghẽn, dịch thể lỏng sẽ tích tụ và gây tăng áp lực. Một số nguyên nhân gây tắc nghẽn góc thoát dịch có thể bao gồm các yếu tố dưới đây.

Tích tụ chất lỏng (thủy dịch)

Tăng nhãn áp xảy ra do sự tích tụ chất lỏng chảy khắp bên trong mắt, chất lỏng này được gọi là thủy dịch và do một bộ phận tiết ra gọi là thể mi.

Thủy dịch được tiết ra vào hai khoang chính trong mắt: tiền phòng (khoang nằm giữa giác mạc và thể thủy tinh) và hậu phòng (khoang nằm sau mống mắt). Thủy dịch đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hình dạng của mắt và cung cấp dinh dưỡng cho thủy tinh thể và giác mạc.

Tăng nhãn áp có thể xảy ra khi thể mi sản xuất quá nhiều thủy dịch hoặc khi hệ thống dẫn lưu dịch thể lỏng giữa các khoang trong mắt gặp vấn đề.

Yếu tố tuổi tác

Người ở độ tuổi trung niên và trên 40 tuổi có nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp cao hơn bình thường. Đây là độ tuổi mà thị lực và chức năng thị giác thường bắt đầu suy giảm. Theo một khảo sát được thực hiện vào năm 2016, tăng nhãn áp là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa không thể phục hồi ở Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến 1,9% người trên 40 tuổi.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số thuốc kháng viêm corticosteroid như prednisolon, dexamethasone và betamethasone có thể gây tăng nhãn áp. Những loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị các bệnh như viêm kết mạc, hen phế quản và viêm xương khớp,…

Thuốc corticosteroid có thể gây tăng nhãn áp nếu sử dụng quá 2 tuần, đặc biệt là dạng thuốc nhỏ mắt. Khi được kê đơn dùng lâu dài, bệnh nhân cần được theo dõi và khám mắt thường xuyên để kiểm soát các tác dụng phụ tiềm ẩn.

Giác mạc mỏng hơn bình thường

Giác mạc là một lớp màng trong suốt, có vai trò quan trọng trong việc khúc xạ ánh sáng để tạo hình ảnh rõ nét trên võng mạc. Khi độ dày của giác mạc giảm xuống dưới mức bình thường (khoảng 500 micromet), người ta gọi đó là giác mạc mỏng.

Những người có giác mạc mỏng hơn bình thường có nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp cao. Điều này là do giác mạc mỏng hơn dễ bị tổn thương bởi áp lực thấp hơn, trong khi thể mi vẫn tiếp tục sản xuất lượng dịch thể lỏng bình thường.

Tiền sử gia đình

Hình ảnh trên minh họa một sơ đồ phả hệ điển hình, cho thấy cách một tính trạng di truyền (như giác mạc mỏng) có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong một gia đình. Những hình tròn và hình vuông biểu thị các thành viên trong gia đình, và các đường nối thể hiện mối quan hệ huyết thống.

Các vấn đề về mắt

Tật khúc xạ và các vấn đề về mắt cũng có thể là yếu tố nguy cơ gây tăng nhãn áp. Mặc dù là hai bệnh lý khác nhau, tăng nhãn áp và cận thị lại có mối liên hệ với nhau. Tăng nhãn áp là một biến chứng nghiêm trọng của cận thị nặng. Những người có độ cận trên 6 diop có nguy cơ cao hơn đáng kể mắc bệnh tăng nhãn áp khi về già so với người bình thường.

Nguyên nhân có thể là do khi bị cận thị, độ cận cao sẽ khiến trục nhãn cầu dài ra và gây căng giãn võng mạc. Khi áp lực nội nhãn tăng cao, nó dễ dàng làm tổn thương các dây thần kinh võng mạc hơn.

Cận thị có thể gây biến đổi cấu trúc mắt, bao gồm thay đổi ở các sợi thần kinh võng mạc và độ dày của điểm vàng. Những thay đổi này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh tăng nhãn áp.

Một số bệnh lý thường gặp khác

Bệnh tăng nhãn áp cũng có thể là biến chứng của một số bệnh lý khác như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch. Những bệnh này có thể làm cho thủy dịch trong mắt dẫn lưu kém, dẫn đến tăng nhãn áp. Nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp càng cao khi bệnh nhân mắc các bệnh này trong thời gian dài.

Những nguyên nhân hiếm gặp khác

Ngoài những nguyên nhân phổ biến đã nêu, bệnh tăng nhãn áp còn có thể do một số yếu tố hiếm gặp khác gây ra, bao gồm chủng tộc, tiếp xúc với hóa chất hoặc phẫu thuật điều trị các bệnh lý khác. Người Mỹ gốc Phi có tỷ lệ mắc một số bệnh lý mắt khác cao hơn, như bệnh tăng nhãn áp, mà có thể liên quan đến tình trạng giác mạc mỏng.

Làm thế nào để biết mình bị tăng nhãn áp?

Tăng nhãn áp có thể biểu hiện thông qua các triệu chứng đột ngột như đau đầu và đau mắt dữ dội. Đây là tình trạng khẩn cấp đòi hỏi chẩn đoán và điều trị ngay lập tức. Can thiệp kịp thời rất quan trọng để giảm triệu chứng và ngăn ngừa nguy cơ mù lòa vĩnh viễn.

Các dấu hiệu tăng nhãn áp cần đến gặp bác sĩ

Tăng nhãn áp góc đóng, còn được gọi là tăng nhãn áp cấp tính, xảy ra khi áp lực bên trong mắt tăng lên nhanh chóng do sự tích tụ dịch thể lỏng. Một số triệu chứng của bệnh có thể bao gồm:

• Tầm nhìn mờ hoặc bị thu hẹp.
• Đau dữ dội trong mắt.
• Nhìn thấy quầng sáng hoặc “cầu vồng” xung quanh bóng đèn.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Đau đầu.

Các triệu chứng của bệnh tăng nhãn áp cấp tính có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh về mắt khác. Vì vậy, khi gặp bất kỳ vấn đề nào về thị lực hoặc tầm nhìn, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời nhằm ngăn ngừa nguy cơ mù lòa.

Chẩn đoán tăng nhãn áp

Để chẩn đoán bệnh tăng nhãn áp, bác sĩ chuyên khoa mắt sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý của bạn và thực hiện một số bài kiểm tra mắt.

Dưới đây là một số xét nghiệm mắt phổ biến được thực hiện: 

• Kiểm tra thị lực là một quá trình đánh giá khả năng nhìn của mắt. Qua đó, các bác sĩ nhãn khoa có thể xác định được bạn có các vấn đề về mắt hay không, như cận thị, viễn thị, loạn thị, hoặc các bệnh về mắt khác.
• Giãn đồng tử trong khám mắt bao gồm việc nhỏ thuốc để mở rộng đồng tử. Điều này cho phép bác sĩ quan sát kỹ lưỡng dây thần kinh thị giác và võng mạc, giúp đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe mắt và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường liên quan đến tăng nhãn áp hoặc các bệnh lý khác.
• Đo tầm nhìn ngoại vi: Xét nghiệm này được thực hiện để kiểm tra khả năng nhìn thấy ở vùng ngoại vi của bạn. Mất tầm nhìn ngoại vi là một dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh tăng nhãn áp.
• Xét nghiệm Tonometry là một xét nghiệm được sử dụng để đo áp suất dịch thể lỏng trong mắt, được gọi là thủy dịch (Áp suất này được gọi là áp lực nội nhãn).
• Kiểm tra hình ảnh thần kinh thị giác: Phương pháp này sử dụng hình ảnh để quan sát và phát hiện các khu vực bị tổn thương trên dây thần kinh thị giác.
• Soi mắt: Một ống kính được đặt lên mắt để quan sát khu vực gọi là góc thoát nước, nơi dịch thể lỏng chảy ra. Xét nghiệm này giúp xác định xem góc thoát nước có hoạt động bình thường hay bị tắc nghẽn.

Một số bệnh viện uy tín về chuyên khoa mắt

Nếu bạn, người thân hoặc bạn bè gặp phải tình trạng tăng nhãn áp hoặc cần được tư vấn chuyên môn từ bác sĩ, bạn có thể đến các khoa mắt của một số bệnh viện uy tín sau đây:

• Tại TP Hồ Chí Minh: Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh,Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Mắt Thành phố Hồ Chí Minh,…
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Trung ương quân đội 108, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Mắt Hà Nội,…

Khuyến cáo y khoa: Lưu ý, những thông tin trên chỉ mang mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bản thân.