Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng ba 16, 2023

Siêu âm tim gắng sức được sử dụng để đánh giá sức khỏe tim mạch. Bệnh nhân trước khi thực hiện phương pháp này nên biết một số thông tin cơ bản để tối ưu hiệu quả. Vậy siêu âm tim gắng sức là gì? Quy trình thực hiện ra sao? Hãy cùng Phòng khám Đa khoa Phương Nam tìm hiểu trong bài viết này bạn nhé!

Mục Lục Bài Viết

1 Siêu âm tim gắng sức là gì?
2 Có mấy hình thức siêu âm tim gắng sức?
- 2.1 Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp
- 2.2 Siêu âm tim gắng sức Dobutamine
3 Khi nào cần siêu âm tim gắng sức?
4 Chống chỉ định siêu âm tim gắng sức
5 Biến chứng có thể xảy ra
6 Quy trình thực hiện siêu âm tim gắng sức
7 Kết quả siêu âm tim gắng sức có ý nghĩa gì?
8 Lưu ý trước khi siêu âm tim gắng sức

Siêu âm tim gắng sức là gì?

Siêu âm tim gắng sức là phương pháp chẩn đoán hình ảnh nhằm mục đích theo dõi hoạt động của tim thông qua cách tạo bài kiểm tra gắng sức. Việc làm này có tác dụng kích thích môi trường căng thẳng trong tim. Nhờ sóng siêu âm, bác sĩ có thể so sánh hình ảnh tim trước và sau khi gắng sức. Điều này cho phép bác sĩ xác định được điểm bất thường hoặc sự thay đổi ở tim.

Có mấy hình thức siêu âm tim gắng sức?

Siêu âm tim gắng sức hiện có 2 hình thức, cụ thể như sau:

Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp

Hình thức trắc nghiệm này sẽ yêu cầu bạn đạp xe với những tốc độ khác nhau. Thông thường sẽ tăng dần sau mỗi 3 phút. Khi bạn đã đạt đến tần số tim đích thì sẽ dừng lại. Lúc này, kết quả của nghiệm pháp sẽ được bác sĩ kết luận. Nếu bạn cảm thấy mệt, không thể tiếp tục gắng sức thì phải ngưng tập.

Phương pháp trắc nghiệm này được tiến hành nhằm mục đích đánh giá tim của bạn, cụ thể gồm có: Điện tâm đồ (ECG), siêu âm tim và bài tập trên chiếc giường đặc biệt có gắn bàn đạp. Bạn cần đáp với cường độ tăng dần sau mỗi 3 phút. Hoạt động của tim khi gắng sức và nghỉ ngơi sẽ được bác sĩ so sánh. Việc làm này mang đến công dụng hữu ích trong việc chẩn đoán, phát hiện bệnh tim giai đoạn đầu cũng như giúp bác sĩ đánh giá tình hình tiến triển của bệnh.

Khi thực hiện, bạn sẽ được yêu cầu nằm trên giường khám với tư thế ngửa rồi bắt đầu đạp xe. Yêu cầu của bác sĩ là đạp càng lâu càng tốt. Cách cơ tim hoạt động trong lúc kiểm tra sẽ cho bác sĩ biết liệu đó có phải là dấu hiệu, triệu chứng của bệnh mạch vành hay không.

Bên cạnh đó, hình thức trắc nghiệm này còn hỗ trợ bác sĩ đánh giá, phát hiện những tình trạng bệnh lý khác như:

Hiện tượng tắc nghẽn khi gắng sức ở người mắc bệnh phì đại cơ tim.
Đánh giá khả năng gắng sức của người bệnh sau khi tái thông động mạch vành, điển hình như: Sau đặt stent hoặc làm phẫu thuật bắc cầu mạch vành.

Thông qua kết quả kiểm tra, bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên cho bệnh nhân về những hoạt động thể lực cũng như chỉ ra mức gắng sức phù hợp với thể trạng của người bệnh,…

Siêu âm tim gắng sức Dobutamine

Khi bạn không thể đạp xe, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phương pháp siêu âm tim gắng sức Dobutamine. Bạn sẽ được đặt đường truyền. Lúc này, thuốc Dobutamine sẽ được truyền thông qua đường tĩnh mạch. Tác dụng của nó là làm tim đập nhanh hơn tương tự như khi gắng sức tập thể dục. Sau khi sử dụng thuốc, bạn sẽ thấy tim đập mạnh và nhanh. Khi nhịp tim tăng, bác sĩ tiến hành siêu âm tim và đo điện tim để có thể quan sát, đưa ra nhận định.

Hình thức trắc nghiệm này có độ chính xác cao. Qua đó hỗ trợ bác sĩ đánh giá tim của bệnh nhân hoạt động ra sao khi gắng sức. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đưa ra nhận định về triệu chứng của tim, thông báo cho bệnh nhân biết kế hoạch chữa trị hiệu quả hay không. Trong quá trình truyền thuốc Dobutamine, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng như giảm/tăng huyết áp, khó thở, chóng mặt, hồi hộp, đau ngực,… Thế nhưng các triệu chứng này chỉ xuất hiện thoáng qua và giảm bớt khi dừng truyền thuốc.

*Có mấy hình thức siêu âm tim gắng sức?*

Khi nào cần siêu âm tim gắng sức?

Khi bạn gặp triệu chứng nghi ngờ bệnh mạch vành sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện nghiệm pháp siêu âm tim gắng sức, điển hình là:

Mệt khi gắng sức.
Khó thở.
Đau ngực.
Gần ngất hoặc ngất.

Các đối tượng khác cũng có thể được chỉ định siêu âm tim gắng sức, ví dụ như:

Người có vấn đề về van tim.
Bệnh nhân sắp phẫu thuật.
Vận động viên.
Người bị bệnh phì đại cơ tim phát hiện tình trạng tắc nghẽn khi gắng sức.
Người cần được đánh giá khả năng gắng sức sau phẫu thuật bắc cầu mạch vành hoặc đặt stent mạch vành.
Người phải tiếp xúc với điều kiện khắc nghiệt như ở nơi có độ cao rất lớn hoặc khi lặn sâu.

Khi sở hữu đủ thể lực để đáp ứng cho việc đạp xe, bạn sẽ được thực hiện cách siêu âm gắng sức bằng xe đạp. Qua đó, bác sĩ có thể kiểm tra tình trạng hoạt động của tim mạch đồng thời đạt được các mục tiêu như:

Kiểm tra hiệu quả chữa trị.
Kiểm tra hoạt động của tim trước khi tiến hành phẫu thuật.
Nhận định mức độ nghiêm trọng của bệnh van tim (nếu có).
Đánh giá xem có khả năng bị bệnh động mạch vành hay không.

Chống chỉ định siêu âm tim gắng sức

Người gặp phải các vấn đề sức khỏe dưới đây không nên siêu âm tim gắng sức:

Bị thuyên tắc phổi.
Bóc tách động mạch chủ.
Nhồi máu cơ tim cấp hoặc gặp cơn đau thắt ngực không ổn định.
Viêm các mô bên trong và xung quanh tim (viêm màng ngoài tim, viêm cơ tim, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng).
Suy tim cấp.
Rối loạn nhịp tim không kiểm soát.
Hẹp van động mạch chủ nghiêm trọng.

*Chống chỉ định siêu âm tim gắng sức cho người bị rối loạn nhịp tim không kiểm soát*

Biến chứng có thể xảy ra

Siêu âm tim gắng sức hiếm khi gây ra rủi ro. Trong toàn bộ quy trình thực hiện, bệnh nhân sẽ được bác sĩ theo dõi chặt chẽ. Những biến chứng thông thường có thể gặp là buồn nôn, chóng mặt, tức ngực, khó thở, nhịp tim đập nhanh. Nếu sử dụng thuốc Atropine, bệnh nhân có thể bị mờ mắt, khô miệng, thế nhưng tình trạng này không kéo dài.

Bạn có thể cảm thấy hơi khó chịu tại vùng ngực nơi ấn đầu dò siêu âm vào hoặc ở vùng đưa ống IV vào. Nghiệm pháp này có rủi ro tổng thể rất nhỏ, ít khi gây ra biến chứng nặng nề như nhịp tim bất thường nghiêm trọng (1/5000 người), đau tim (1/10.000 người). Phản ứng dị ứng với chất cản quang cũng là rủi ro hiếm khi xảy ra (1/10.000 người).

Quy trình thực hiện siêu âm tim gắng sức

Siêu âm tim gắng sức thường được tiến hành ở phòng siêu âm và kéo dài khoảng 45 – 60 phút.

Chuẩn bị

Bạn cần lưu ý một số vấn đề dưới đây khi siêu âm gắng sức:

Không ăn trong tối thiểu 4 tiếng trước đó. Trong ngày làm nghiệm pháp, bạn có thể uống thuốc hoặc nước lọc.
Vào ngày kiểm tra bạn cần tránh hút thuốc, vì chất Nicotin sẽ tác động đến nhịp tim.
Không dùng cà phê hoặc bất kỳ loại thuốc nào chứa Caffeine trong thành phần.
Nếu đang sử dụng thuốc, bạn hãy tham khảo ý kiến từ bác sĩ xem có được uống loại thuốc đó vào ngày làm nghiệm pháp hay không.
Để đảm bảo quá trình làm nghiệm pháp gắng sức bằng xe đẹp diễn ra thuận lợi, hiệu quả, bạn hãy mang giày chạy bộ, đi bộ.

Tiến hành

Bác sĩ cần xem ở trạng thái nghỉ ngơi, tim của bạn hoạt động như thế nào. Có khoảng 10 điện cực được dán vào ngực bệnh nhân. Những điện cực này sẽ kết nối với màn hình điện tâm đồ (ECG) hỗ trợ bác sĩ theo dõi nhịp tim. Để ghi lại huyết áp trong suốt quá trình làm nghiệm pháp, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân đeo vòng đo huyết áp.

Tiếp theo, bệnh nhân được yêu cầu nằm nghiêng, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm khi tim nghỉ ngơi. Để thu thập hình ảnh, bác sĩ sẽ di chuyển một đầu dò siêu âm ở các vị trí khác nhau trên ngực. Phát sóng âm thanh là cơ chế hoạt động của thiết bị này. Nó giúp tạo ra hình ảnh về sự chuyển động và cấu trúc trong tim.

Bác sĩ sẽ cho bạn tập thể dục xe đẹp tại chỗ sau khi siêu âm tim ở trạng thái nghỉ ngơi. Bác sĩ có thể yêu cầu gia tăng cường độ tập luyện tùy theo thể trạng của bệnh nhân. Thông thường, cần đạp xe trong khoảng 10 – 15 phút hoặc đến khi thấy mệt nhằm mục đích làm gia tăng nhịp tim càng nhiều càng tốt. Nếu cảm thấy đau ở bên trái, đau ngực, yếu, chóng mặt thì hãy ngay lập tức báo cho bác sĩ biết.

Bệnh nhân sẽ được siêu âm tim thêm lần nữa ngay khi bác sĩ yêu cầu ngừng làm nghiệm pháp. Việc này giúp bác sĩ khảo sát thêm hình ảnh của trái tim khi hoạt động căng thẳng. Sau đó bạn sẽ có thời gian để hạ nhiệt. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể đạp xe với cường độ chậm sau khi dừng nghiệm pháp để giúp nhịp tim ổn định. Bác sĩ theo dõi huyết áp, nhịp tim, điện tâm đồ cho đến khi các chỉ số gần bình thường hoặc trở lại bình thương.

Theo dõi và xử trí biến chứng

Siêu âm tim gắng sức là nghiệm pháp an toàn, ít khi gây ra tác dụng phụ. Các rủi ro chính xuất phát từ bệnh tim tiềm ẩn của người bệnh. Thông qua việc gây căng thẳng, bệnh nhân có thể gặp những triệu chứng như loạn nhịp tim hoặc đau thắt ngực. Bác sĩ cũng theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe của bạn để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường trong quá trình thực hiện và dừng lại nếu cần.

Quy trình thực hiện siêu âm tim gắng sức — *Siêu âm tim gắng sức thường được tiến hành ở phòng siêu âm và kéo dài khoảng 45 – 60 phút*

Kết quả siêu âm tim gắng sức có ý nghĩa gì?

Kết quả siêu âm tim gắng sức hỗ trợ bác sĩ:

Đánh giá bệnh van tim.
Chẩn đoán bệnh động mạch vành.
Đánh hiệu quả của phác đồ chữa trị và thay đổi (nếu cần).
Phát hiện tình trạng tắc nghẽn khi gắng sức ở người bị phì đại cơ tim.
Đánh giá khả năng gắng sức cho bệnh nhân từ đó đề ra bài tập phù hợp.

Nếu kết quả bình thường nghĩa là hoạt động của tim vẫn đang tốt, không bị tắc nghẽn mạch máu do bệnh động mạch vành. Trong trường hợp kết quả xét nghiệm bất thường có thể là vì bị tắc nghẽn mạch máu khiến tim bơm máy không hiệu quả. Hoặc có khả năng là do cơn đau tim đã ảnh hưởng xấu đến cơ quan này.

Thông qua kết quả, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân biết những vấn đề được phát hiện cũng như đề xuất các bước cần làm tiếp theo. Ví dụ như điều trị bổ sung, chẩn đoán hình ảnh/xét nghiệm,…

Lưu ý trước khi siêu âm tim gắng sức

Nếu bạn được bác sĩ cho uống thuốc thì phải dùng chúng đúng giờ, trừ trường hợp có chỉ định khác. Bệnh nhân cũng cần mang theo những loại thuốc mà bản thân đang sử dụng để bác sĩ xác định thành phần dược tính. Qua đó có thể đóng góp, điều chỉnh một số vấn đề về tim.

Bạn cũng không nên sử dụng một vài loại thuốc tim như ức chế Calci, Nitroglycerin, Isosorbide-mononitrate, Isosorbide-dinitrate, chẹn beta,… trong vòng 2 ngày trước lúc làm nghiệm pháp. Nếu bạn cũng đang sử dụng thuốc kiểm soát đái tháo đường thì hãy thông báo cho bác sĩ biết.

Bạn nên nhịn ăn tối thiểu 4 tiếng trước khi siêu âm tim gắng sức. Trong ngày làm nghiệm pháp, bạn có thể uống thuốc hoặc nước lọc. Bạn cũng nên mặc quần áo thoải mái vì hình thức siêu âm này có yêu cầu hoạt động thể chất. Khoảng thời gian đạp xe có thể sẽ khác nhau ở từng người.

Sau khi siêu âm tim gắng sức bạn sẽ được bác sĩ theo dõi thêm từ 10 – 15 phút cho đến khi hoàn toàn hồi phục. Bạn có thể ăn uống và về nhà khi sức khỏe đã ổn định. Nếu được chỉ định làm trắc nghiệm gắng sức bạn nên có người thân đi cùng.

Lưu ý trước khi siêu âm tim gắng sức — *Sau khi siêu âm tim gắng sức bạn sẽ được bác sĩ theo dõi thêm từ 10 – 15 phút cho đến khi hoàn toàn hồi phục*

Tóm lại, siêu âm tim gắng sức là một trong các phương pháp được ứng dụng để theo dõi, chẩn đoán bệnh tim mạch. Thông qua hình thức siêu âm này, bác sĩ sẽ chỉ ra được những vấn đề tiềm ẩn khi tim nghỉ ngơi cũng như đánh giá chức năng lúc tim căng thẳng. Để nhận được kết quả chính xác, bạn cần thực hiện tại cơ sở y tế uy tín. Nếu có thắc mắc khác, bạn vui lòng liên hệ với Đa khoa Phương Nam qua Hotline hoặc 1800 2222 nhé!

Đánh giá bài viết

Bài viết này có hữu ích với bạn không?

705 lượt đọc

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Siêu Âm Tim Gắng Sức Là Gì? Quy Trình Thực Hiện Ra Sao?

Siêu âm tim gắng sức là gì?